Азық-түлік және сусындар нарығындағы Қазақстан халқының сатып алушылық қабілеттілігін бағалау

Мемлекеттің әлеуметтік экономикалық дамуының жиынтық индикаторлар жүйесініне кіретін азық-түлік өнімдерін тұтыну көрсеткіштері халықтың өмір сүру сапасысын сипаттайтын маңызды көрсеткіштер қатарына жатады және адам тіршілігінің ажырамас негізі болып табылады. Тұтынылатын азық-түлік өнімдерінің құрылымы мен сапасы еліміздің халқының денсаулығына әсер етіп, мемлекеттің экономикалық және азық-түлік қауіпсіздігін анықтайды. Мақалада Қазақстан Республикасының азық-түлік нарығы талданып, оның дамуының негізгі үрдістері зерттелді. Бағалар деңгейі мен нақты жалақы өзгерісіне салыстыру жүргізу нәтижесінде халықтың орташа табысының өсіміне қарағанда бағалардың өсуінің көрсеткіштерінің өскені туралы қорытынды жасалды. Азық-түлік өнімдерінің үлкен тізбесінің импортқа тәуелділігі, бағаның өсуімен қатар болған АҚШ долларына қатысты теңге бағамының төмендеуі сынды құбылыстар 2015-2019 жж. аралығында халықтың сатып алушылық қабілеттілігінің төмендеуіне әкелді. Қорытындыда азық-түлік теңгерімділігінің оңтайлы деңгейіне қол жеткізудегі мемлекеттік саясаттың маңыздылығы айқындалады. Осы ретте, шетел тауарларының отандық баламаларын шығаруды дамыту, қайта өңдеу кәсіпорындарын ашу, инновациялық технологияларды игеру саясатын жүзеге асыру өте маңызды. Азық-түлік өнімдерінің экономикалық қол жетімділігін жоғарылату үшін ел ішіндегі азық-түлік өнімдері мен азық-түлік шикізатының өндіріс көлемін арттыруға бағытталған іс-шаралар кешенін әзірлеу қажет. Өз кезегінде, нарықтық ұсыныстардың өсуі, азық-түлік өнімдеріне бағалардың тұрақтануы мен төмендеуіне әкеліп, халықтың сатып алушылық қабілеттілігі арта түседі.

продовольственный рынок, продукты питания, доступность продовольствия, покупательная способность, индекс цен, доходы населения, качество жизни, азық-түлік нарығы, азық-түлік, азық-түліктің қолжетімділігі, сатыпалушылық қабілеттілігі, бағалар индексі, халық табысы, тұрмыс сапасы, food market, food products, food availability, purchasing power, price index, population income, quality of life

1. Суйеубаева С.Н., Водянова Е.Р. Оценка состояния рынка продуктов питания и покупательной способности населения Республики Казахстан // Вестник КАСУ. 3 выпуск. «Экономические проблемы образования и общества». - 2016. - С. 130-139.

2. Официальный сайт Комитета по статистике Министерства национальной экономики РК.- Режим доступа: stat.gov.kz, свободный (дата обращения: 28.03.2020 г.).

3. Прусова В.И., Безновская В.В., Малинин А.Ю. Продовольственный рынок в современных российских условиях // Экономика и бизнес: теория и практика. - 2016. - № 6. - С. 58-61. Режим доступа: https://cyberleninka.ru/article/ n/prodovolstvennyy-rynok-v-sovremennyh-rossiyskih-usloviyah, свободный (дата обращения: 20.03.2020 г.).

4. Лущик А.А. Оценка экономической доступности продовольствия на рынке продовольствия Иркутской области // Вестник ИрГТУ. - 2012. - № 3(62). - С. 227-232. - Режим доступа: https://cyberleninka.ru/article/n/otsenka-ekonomicheskoy-dostupnosti-prodovolstviya -na-rynke-prodovolstviya-irkutskoy-oblasti, свободный (дата обращения: 21.03.2020 г.).

5. Кабдулшарипова А.М., Суйеубаева С.Н., Сырымбек М. Аймақтың азық-түліктік қауіпсіздігін бағалау // Вестник университета «Туран». - 2018. - № 1(77). - С. 72-78.

6. Крылатых Э.Н., Мазлоев В.З. Национальная экономика: обеспечение продовольственной безопасности в условиях интеграции и глобализации: монография. - М.: ИНФРА-М, 2014. - 240 с.