Қазақстан Республикасындағы квазимемлекеттік сектордағы сатып алулардың қазіргі жағдайын талдау және мониторингілеу

Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы квазимемлекеттік сатып алулар жүйесінің қызметіне мониторинг жүргізу мәселелері қарастырылады. Зерттеліп отырған тақырып бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі болып табылады, себебі мемлекет қаржы дағдарысы мен әлемдегі тұрақсыз экономикалық ахуал жағдайында мемлекеттік бюджетке қысымның жоғарылауымен күресуге мәжбүр. Жалпы алғанда, квазимемлекеттік сектордағы бюджет шығыстарына осы сектордағы сатып алу рәсімдерінің тиімділігі мен қажетсіз шығындарды жою үшін мониторинг және мұқият талдау арқылы назар аудару қажет. Мақала квазимемлекеттік секторда сатып алулар мониторингінің тетіктерін құру мен енгізу, әкімшілік және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтаудың қазіргі жағдайын, мәселелері мен болашағын зерттеуге арналған. Сатып алулар нарығында квазимемлекеттік сектор субъектілеріне қатысты сатып алулардың үлесі ерекше рөлге ие. Сондықтан, сатып алу саласындағы сыбайлас жемқорлық құрамдас бөлігінен айырылған қолайлы жағдайлар мен мемлекеттік қаражатты жұмсаудың тиімді шараларын құру, мемлекеттік қаржылық бақылаудың ашық, тиімді жүйесінің болуы өте маңызды. Мақалада квазимемлекеттік сектордағы сатып алу көлемінің салыстырмалы талдауы келтірілген, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайту және сатып алудың ашықтығын қамтамасыз ету шаралары баяндалған. Квазимемлекеттік сектордағы сатып алулар саласындағы проблемаларды талдау нәтижесінде автор осы саладағы сыбайлас жемқорлық компоненттерінің төмендеуіне әкелетін бірқатар ұсынымдарды әзірледі.

закупки, эффективность, квазигосударственный сектор, коррупционные риски, мониторинг, финансовые затраты, прозрачность закупок, сатып алу, тиімділік, квазимемлекеттік сектор, сыбайлас жемқорлық тәуекелі, мониторинг, қаржылық шығындар, сатып алудың ашықтығы, procurement, efficiency, quasi-public sector, corruption risks, monitoring, financial costs, procurement transparency

1. Открытая база данных о госбюджете Казахстана: http://openbudget.kz/data/government (дата обращения: 06.06.2020 г.).

2. Елюбаева А. Ущерб от коррупции в сфере госзакупок составил 2,5 млрд тенге: https://kapital.kz/gosudarstvo/83641/ushcherb-ot-korruptsii-v-sfere-goszakupok-sostavil-2-5-mlrd-tenge.html (дата обращения: 05.06.2020 г.).

3. Храмкин А. Международный опыт построения системы госзакупок: http://bujet.ru/article/46008.php (дата обращения: 05.06.2020 г.).

4. Dubinina M., Ksonzhyk I. Monitoring of the activity of Procurement system in Ukraine. - Baltic journal of economic studies, 2017. - P. 238-243.

5. Госпредприятия планомерно сокращают значимость присутствия в экономике страны: сайт EnergyProm: http://www.energyprom.kz/ru/a/monitoring/gospredpriyatiya-planomerno-sokrashayut-znachimost-prisutstviya-v-ekonomike-strany-na-konec-iyulya-tekushego-goda-ih-dolya-sostavila-83-godom-ranee-92 (дата обращения: 06.06.2020 г.).

6. Константинов А. Счетный комитет предлагает изменить правила закупок для госхолдингов: сайт «Курсив»: https://kursiv.kz/news/finansy/2020-06/schetnyy-komitet-predlagaet-izmenit-pravila-zakupok-dlyagoskholdingov (дата обращения: 29.06.2020 г.).

7. Отчет ОЭСР. Государственные предприятия - порядок осуществления закупок на госпредприятиях: https://www.oecd-ilibrary.org/sites/49746e55-ru/index.html?itemId=/content/component/49746e55-ru (дата обращения: 06.06.2020 г.).

8. Опыт передовых технологий из страны утренней прохлады: сайт «Цифровые закупки», 5.04.2019 г.: https://zakupki-digital.ru/za-rubezhom/opyt-peredovyh-tehnologij-iz-strany-u/ (дата обращения: 07.06.2020 г.).

9. Дайрабаева Н.К. Зарубежный опыт организации государственных закупок на примере США, 2017 г.: https://articlekz.com/article/17777 (дата обращения: 07.06.2020 г.).