Қазақстандағы бюджеттік ресурстарды бөлу теориясы мен мәселелері туралы

Қазіргі жағдайда Қазақстандағы өңірлер біркелкі дамымайды, диспропорция байқалады. Мақалада осы асимметрияның дамуына ықпал еткен бірқатар себептер қарастырылған: аймақтардың қаржы-экономикалық жағдайындағы айтарлықтай айырмашылық, қаржылық тәуелсіздіктің болмауы, сондай-ақ әлеуметтік саланың негізгі көрсеткіштеріндегі айырмашылықтар. Республиканың, өңірлердің және жекелеген қалалардың бюджеттері қолда бар ресурстарды ескере отырып теңгерілмеген факті айқындалды. Тиісінше, міндетті шығыстарды жабу үшін әлеуметтік саладағы және экономикадағы міндеттерді шешу үшін жеткілікті кірістер әртүрлі деңгейдегі бюджеттерге кірмейді. Мемлекет билік өкілеттіктері мен қаржы-экономикалық проблемаларды шешу жауапкершілігін орталық пен өңірлер арасында қалай бөлу керектігін, сондай-ақ қолда бар ресурстарды әртүрлі деңгейдегі бюджеттер арасында қайта бөлуді және бюджетаралық қатынастарды дамытуды шешуі керек. Мақалада бюджеттік ресурстардың көздері, аймақтағы жалпы экономикалық жағдайға әсер ету тетіктері, аймақтық бюджеттік механизм және аймақтық бюджеттік механизмнің ішкі құрылымы зерттелді. Бюджеттік ресурстарды бөлу тетігінің өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуына әсері зерттелді, республикалық және жергілікті бюджеттер, бюджеттік түсімдерді реттеу және оларды бөлу қаралды. Жұмыста зерттелетін процестер мен құбылыстарға кешенді және жүйелі тәсілдер қолданылады.

бюджет, бюджетное регулирование, бюджетный механизм, межбюджетные отношения, регионы, перераспределение ресурсов, налоги, национальный доход, бюджет, бюджеттік реттеу, бюджеттік тетік, бюджетаралық қатынастар, аймақтар, ресурстарды қайта бөлу, салықтар, ұлттық табыс, budget, budget regulation, budget mechanism, inter-budget relations, regions, resource redistribution, taxes, national income

1. Фетисов Г.Г., Орешин В.П. Региональная экономика и управление: учебник. - М.: ИНФРА-М, 2006. - 416 с.

2. Омирбаев С.М., Интыкбаева С.Ж., Адамбекова А.А., Парманова Р.С. Государственный бюджет: учебник. - Алматы: ТОО РПИК «Дәуір», 2011. - 632 с.

3. Оспанов М. Десять лет в политике. 10 лет спустя / Рахметова Г. - Алматы: Білім, 2009. - 294 с.

4. Родионова В.М., Вавилов Ю.Я., Гончаренко Л.И. и др. Финансы / под ред. В.М. Родионовой. - М.: Финансы и статистика, 2007. - 400 с.

5. Федорова А.Ю. Асимметрия развития регионов РФ и инструменты ее сглаживания. - М.: Университет им. В.И. Вернадского, 2006. - 225 с.

6. Справка об итогах социально-экономического развития Республики Казахстан за первое полугодие 2020: https://www.gov.kz/memleket/entities/kds/press/news/details/pravitelstvo-podvelo-itogi-socialno-ekonomicheskogo-razvitiya-za-pervoe-polugodie-2020-goda.

7. Проектное решение об областном бюджете Алматинской области на 2020-2022 годы: https://legalacts.egov.kz/application/downloadnpa?id=2617481.