Баға белгілеудің тиімділік аудитін жүргізу бойынша шетелдік тәжірибе
Аңдатпа
Мақалада шет елдерде аудит жүргізудің негізгі мәселелері қарастырылған. Табиғи монополиялар тауарларының бағалары мен тарифтерін реттеу негізінен ведомстволық деңгейде, қабылданған шешімдердің әлеуметтік-экономикалық салдарын ескерусіз жүзеге асырылады. Қолданыстағы заңнама нарық қатысушыларына орта мерзімді перспективадағы бағалар мен тарифтердің динамикасы туралы ақпарат бермейді. Сонымен қатар, бұл бағаларды түзету мөлшері туралы бұрын қабылданған шешімдерді олардың өсу бағытына өзгертуге мүмкіндік береді. Дамыған елдерде баға белгілеу аудитін жүргізудегі тәжірибе баға белгілеу аудитін жүргізудің жалпы және әр түрлі принциптерінің бар екендігін көрсетеді. Дамыған елдерде мемлекеттік аудит жүргізудің жалпы принциптері Лима декларациясының бірқатар ережелеріне негізделген. Сонымен қатар, баға белгілеу аудитін жүргізудің мемлекеттік саясаты жоғары аудит органдарының халықаралық ұйымы (INTOSAI) әзірлеген жоғарғы аудит органдарының (ISSAI) халықаралық стандарттарында көрсетілген мемлекеттік борышқа аудит жүргізу ережелеріне негізделген. Ұйымдастырушылық құрылымдардағы айырмашылыққа және Жоғары қаржы бақылау органдарының (ЖҚБО) қызметінің ерекшелігіне байланысты, мемлекеттік сатып алу саласындағы баға белгілеуінің мемлекеттік аудитін жүргізу процедураларын белгілеу процесінде INTOSAI стандарттарының барлығы бірдей қолданыла алмайды. Осыған байланысты, ЖҚБО тиімділік аудитінің негізгі қағидаттарына негізделген ресми стандарттарды әзірлеу мүмкіндігі бар. ЖҚБО жеке стандарттарын қалыптастыру кезінде негізгі қағидаттар мен стандарттарды ескеру қажет.
Кілт сөздер
аудит,
эффективность ценообразования,
цена,
ценовая политика,
рентабельность,
себестоимость продукции,
стоимость,
тариф,
аудит,
баға белгілеудің тиімділі,
баға,
баға саясаты,
рентабельділік,
өнімнің өзіндік құны,
құн,
тариф,
audit,
pricing efficiency,
price,
pricing policy,
profitability,
production cost,
cost,
tariff
Авторлар туралы
М. К. Жамкеева
ТОО «Центр исследования, анализа и оценки эффективности»
Қазақстан
А. К. Дарибаева
Казахский университет экономики, финансов и международной торговли
Қазақстан
М. Ж. Нүркенова
Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева
Қазақстан
Әдебиет тізімі
1. Temporary instructions to the Code: https://www.cambridge.org/core/books/australian-cartel-regulation/fault-elements-of-the-cartel.
2. US Tax Code “IRC”: https://www.irs.gov/individuals/international-taxpayers/classification-of-taxpayers-for-us-tax-purposes.
3. Директивы ЕС (The EU Procurement Directives): https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32004L0038.
4. Bidding Law: https://www.cambridge.org/core/books/legal-publishing-in-antebellum-america/bidding-for-law-books/01B83AD4F45BF313737805D673224ACC.
5. Law of the Cartel Law: https://www.cambridge.org/core/books/australian-cartel-regulation/fault-elements-of-the-cartel-offences/243633E781C3B1EAE27E8A75E52AF4A7.
Дәйектеу үшін:
Жамкеева М.К.,
Дарибаева А.К.,
Нүркенова М.Ж.
Баға белгілеудің тиімділік аудитін жүргізу бойынша шетелдік тәжірибе. «Тұран» университетінің хабаршысы. 2020;(1):167-170.
For citation:
Zhamkeyeva M.K.,
Daribayeva A.K.,
Nurkenova M.Zh.
Foreign practice of price performance audit. Bulletin of "Turan" University. 2020;(1):167-170.
(In Russ.)
Қараулар: 320