Академик Т.Ә. Әшімбаевтың жоспарлау және басқарудың мақсаттық көрсеткіштер жүйесі туралы бір сабағы туралы (Т.Ә. Әшімбаевтың 100 жылдығына арналған)

Академик Т. Әшімбаев өз шығармаларында экономикалық дамудың мақсаттық көрсеткіштер жүйесін жетілдіру міндетін анықтап, оның тиімділігін арттырудың әдіснамасын дамытуға ерекше назар аударуды негіздеді. Оның шығармаларында өндірістік факторлардың қарқынды серпіні экономикалық өсудің тұ­рақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған және ғылыми тұрғыдан дәлелденген. Мақалада Т. Әшімбаевтың экономикалық жоспарлау мен басқару тетіктерін жетілдіру тақырыбы бойынша жоспарлы жұмыстарының 50 жылдығына арналған конференциясындағы баяндамасы арқылы, оның ғылыми әлеуетін көрсетуге ты­рыстық. Академик Т. Әшімбаевтың ойынша, олар әртүрлі бағыттарда жүргізілді, оның нәтижесінде жос­парлаудың құралдары мен экономикалық көрсеткіштерін дамытудың өзекті мәселелерін шешуге арналған кешенді тәсілдер әзірленді. Осы бағыттардың бірі өндірістің ауқымын, оның сандық және сапалық па­раметрлерін анықтауда, кəсіпорындардың экономикалық қызметінің тиімділігін бағалауда үлкен маңызы бар жоспарлаудың бағдарламалық-мақсаттық көрсеткіштерімен жұмыс жасау болды. Т. Әшімбаевтың ойынша, жоспарлаудың қалыптасқан көрсеткіштер жүйесінің негізгі кемшілігі кәсіпорынның қызметін бағалау негізінен сандық тәртіп көрсеткіштері бойынша жүзеге асырылады, тәжірибеде көрсеткендей, олар өндіріс шығындарының әртүрлі деңгейінде және көбіне шаруашылық жүргізудің экстенсивтік әдісіне тән ресурстардың толық пайдаланылмағанда қол жеткізіледі. Т. Әшімбаевтың айтуынша, жоспарлы-мақ­саттық көрсеткіштер «ресурстық» болуы керек, яғни, пайдаланылатын ресурстардың себеп-салдарлық бай­ланыстарын есепке ала отырып құрылады.

инструменты, ресурсы, целевые показатели, эффективность, конечные результаты, интенсивное развитие, планирование, tools, resources, target indicators, effectiveness, final results, intensive development, planning, құралдар, ресурстар, мақсаттық көрсеткіштер, тиімділік, түпкі нәтижелер, қарқынды даму, жоспарлау

1. Ашимбаев Т.А. Экономика Казахстана за 60 лет. - Алма-Ата: Наука, 1977.

2. Ашимбаев Т.А. Эффективность фондов экономического стимулирования промышленного производства. - Алма-Ата: Наука, 1977.

3. Ашимбаев Т.А. Доклад на республиканской конференции, посвященной 50-летию принятия первого пятилетнего плана развития народного хозяйства СССР: в сб. «Совершенствование планового управления экономикой». - Алма-Ата: КазНИИНТИ, 1979.

4. Байзаков С. Научные основы схемы размещения производительных сил: в сб. «Совершенствование планового управления экономикой». - Алма-Ата: КазНИИНТИ, 1979.