Қазақстан Республикасында тоқыма кластерді дамытудың ұйымдастыру-экономикалық тетігі

Мақаланың мақсаты – Қазақстан Республикасында тоқыма кластерді дамытудың ұйымдастыру-экономикалық тетігін зерттеу. Қазақстандық тоқыма кластерін дамыту мәселелері қарастырылады. Тоқыма саласы ел экономикасының сапалы қайта құрылуын қамтамасыз етуге арналған Қазақстан Республикасы өнеркәсібінің басым секторларының бірі болып табылады. Осы саланы дамыту мақсатында Қазақстанда 2005 жылы қазақстандық тоқыма өндірісінің 50%-ға жуығын біріктіретін мақта-тоқыма кластері ұйымдастырылды. Елімізде тоқыма және барлық жеңіл өнеркәсіптің дамуын қолдау үшін осы секторды, атап айтқанда, тоқыма кластерін қолдайтын арнайы бағдарламалар әзірленді. Оның тиімді жұмыс істеуіне кедергі келтіретін проблемаларды талдау негізінде мақала авторлары кластерді басқарудың жаңа ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін енгізу қажеттілігін негіздеді. Кластер шеңберінде және тұтастай алғанда Қазақстанның тоқыма өнеркәсібінде салааралық әлсіз өзара іс-қимылдан тұратын кластердің төмен тиімділігі мен баяу дамуының негізгі проблемасы анықталды. «Жоғарыдан төмен» қағидаты бойынша, негізінен мемлекеттің бастамасы бойынша ұйымдастырылған кластер жұмысының моделі талданып, кластер субъектілерінің жалпы нәтижелерге мүдделілігін күшейтуге негізделген кластердің жұмыс істеуінің жаңа ұйымдық-экономикалық тетігі әзірленді. Бұл тетік кластердің мемлекеттік және мемлекеттік емес субъектілерінің күшжігерін шоғырландыруға негізделген, бұл оның жұмыс істеуінің барынша нәтижелілігін қамтамасыз етеді және синергетикалық әсер жасайды. Ұсынылған тетіктің мақсаты кластерді жандандыру, субъектілердің салаішіндегі және салааралық өзара іс-қимылын нығайту және тоқыма саласы шеңберінде бірыңғай технологиялық тізбекті құру болып табылады.

1. Yepanchintseva S.E. Development of the textile cluster in the Republic of Kazakhstan: assessment of the current state and main trends // Bulletin of Turan University. - 2020. - No. 2 (86). - P. 118-121.

2. Ibragimova R.S., Tokunov A.A. Evaluation of the efficiency of textile clusters: methodological aspect // Modern knowledge-intensive technologies. Regional supplement. - 2016. - No. 3. - P. 75-83.

3. Soldatov V.V., Nekrasova I.V Innovative textile cluster as the main direction of the development of the textile industry // Modern knowledge-intensive technologies. Regional supplement. - 2016. - No. 3. - P. 154157.

4. Yepanchintseva S.E., Soltybay J.D. State mechanism for the development of textile cluster in Kazakhstan // Materials of the XXI International scientific and practical conference “Russian Science in the Modern World”, Moscow, April 15, 2019. - P. 97-100.

5. Gunesh V.V. Light industry of Turkey: success strategy. [Electronic resource]. - Access mode: http://rustm.net/catalog/article/1850.html.05.08.2020.