Денсаулық капиталы COVID–19 пандемиясы жағдайында адам капиталының жұмыс істеуінің негізі ретінде

Мақалада адам капиталының мәні және оның маңызды бөлігі – денсаулық капиталының мәне ашылған. Қазақстанда адами капиталдың маңыздылығын түсіну, сонымен қатар оны дамытудың модельдерін әзірлеу мен іске асыру өзекті мәселе болып қалуда. Қазақстан халқының денсаулық жағдайын көрсететін негізгі демографиялық көрсеткіштер талданып COVID–19 туындатқан өмір сүру ұзақтығы мен өлім-жітім көрсеткіштеріндегі теріс үрдістер анықталды. Емделушілерге сауалнама жүргізу арқылы жүргізілген маркетингтік зерттеулер көбінесе көрсетілген медициналық қызметтердің сапасына қанағаттанбайтындығын көрсетті, ал сараптамалық сауалнама нәтижелері COVID–19 жағдайында медициналық қызмет көрсету мәселелерін анықтап, оларды шешу жолдарын анықтады. Көрсеткіштерді талдау соңғы екі жылда Қазақстанда халық денсаулығының нашарлауы туралы қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Бүгінде денсаулық сақтау мекемелерінде кадрлардың өткір тапшылығы байқалады, бұл әсіресе ауылдық жерлерде сезіледі. Медициналық персоналдың жеткіліксіз саны пациенттерге қызмет көрсету үшін қажетті уақыттың үлес салмағының артуына әкеледі, бұл медициналық қызмет көрсетудің уақытылығы мен сапасына әсер етеді. МӘМС бойынша тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін барлығы ала бермейді, жұмыссыздар мен өзін-өзі жұмыспен қамтығандар шет қалады. Нәтижесінде, мемлекет тарапынан да, компаниялар тарапынан да, сондай-ақ жеке адам тарапынан да денсаулық сақтауға инвестицияларды арттырудың объективті қажеттілігі анықталды.

1. Мау В. Человеческий капитал: вызовы для России // Вопросы экономики. – 2012. – № 7 – С. 114–112.

2. Глазьев С.Ю., Воронов А.С., Леонтьева Л.С., Орлова Л.Н., Сухарева М.А. О формировании человеческого капитала на разных этапах социально-экономического развития // Государственное управление. – Выпуск № 82. – 2020.

3. Meлдехановa M.K. Человеческий капитал и его устойчивое развитие в Казахстане: теория, приоритеты и механизмы реализации. – Aлматы, 2011. – 341 с.

4. Человеческий капитал и обеспечение устойчивого социально-экономического развития России. Коллект. монография / под ред. проф. И.В. Ильинского и др. – СПб.: СПГУПТД, 2015. – 17,6 п.л.

5. Форрестер С.В., Веревкина Д.С. Капитал здоровья как составляющая человеческого капитала в современных условиях // Интернет-журнал «НАУКОВЕДЕНИЕ» – 2016. – Том 8. – № 6. URL: http://naukovedenie.ru/PDF/18EVN616.pdf

6. Ильинский И.В. Человеческий капитал и социально-экономическая активность работника (статья). Материалы Международной научно-практической конференции «Социальная активность молодежи как необходимое условие развития общества», 21–23 ноября 2019 г. / под ред. Г.В. Ковалевой – СПб.: ФГБОУВО «СПбГУПТД», 2019. – С. 154–157. – 0,25 п.л.

7. Здоровье населения Республики Казахстан и деятельность организаций здравоохранения в 2020 году: Стат. сборник. – Нұр-Сұлтан, 2021. – 324 c.

8. Статистический ежегодник «Казахстан в 2018 году». Агентство Республики Казахстан по статистике. – Aстанa, 2016. – 194 с.

9. Данные Бюро Национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК. – 2021.

10. COVID–19 в Казахстане: масштабы проблемы, оценка услуг здравоохранения и социальной защиты. Центр исследований «Сандж». – Алматы, 2020.

11. gogov.ru/articles/covid-v-stats

12. Министерство здравоохранения РК. Итоги деятельности Министерства здравоохранения за 2019 год и задачи на 2020 год. – Нур-Султан, 28 февраля 2020.

13. Akhpanbayeva A., Yessimzhanova S. // A marketing study into the quality of healthcare in the Republic of Kazakhstan. IJABER-SP – International Journal of Applied Business and Economic Research, 2016. Vol. 14, 9 India-Scopus.

14. Всемирная организация здравоохранения. – Предоставление качественных услуг здравоохранения: обязательное условие всеобщего охвата услугами здравоохранения на мировом уровне. Организация экономического сотрудничества и развития и Международный банк реконструкции и развития / Всемирный банк, 2019. – 104 с.