Орталық Азия елдерінің экономикалық интеграциясының тарихы мен алғышарттары

Орталық Азия ежелгі дәуірден бері Жібек жолының бойында гүлденген аймақ болғаны тарихи дәлел. Орталық Азияның маңыздылығы екі негізгі көрсеткіштен туындайды. Біріншіден, Орталық Азия әлемдегі ғылыми, саяси, мәдени және өнеркәсіптік үрдістерге маңызды үлес қосқан бірнеше алдыңғы қатарлы мемлекеттер мен өркениеттердің негізгі аумағы болды. Екіншіден, өзінің орналасуына байланысты, Орталық Азия әрдайым жаһандық ауқымда сауда, мәдени және өркениеттік алмасулардың қиылысы рөлін атқарды. Қазіргі таңда қайтадан ерекше рольге ие болып отырған Орталық Азия елдерінің экономикалық интеграция құру мүмкіндіктері қарастырылуда. Мақалада Қазақстан мен Орталық Азия елдері арасындағы интеграцияның құрылу тарихы ашып көрсетіледі және интеграцияның болашақтағы мүмкіндіктері айқындалады. Зерттелетін тақырып бойынша шетелдік және отандық басылымдарды талдау, ОА елдерінің тарихын, экономикасын және интеграциясының жаһандық орнын сипаттайтын статистикалық мәліметтерді талдау сияқты аналитикалық және статистикалық зерттеу әдістері қолданылды.

1. Винокуров Е.Ю. Динамика интеграционных процессов в Центральной Азии. – 2010. URL: https://eabr.org/upload/iblock/646/n7_2010_2.pdf

2. Akiner S. Regional cooperation in Central Asia. School of Oriental and African Studies, University of London. 2007.

3. Bartlett D.L. Economic Development in the Newly Independent States: The Case for Regionalism. European Journal of Development Research. 2001. Vol. 13. No. 1.

4. Либман А.М. «Интеграция снизу» в Центральной Азии. Евразийская экономическая интеграция, 2009, № 1(2).

5. Вардомский Л.Б. Экономическое пространство ЕврАзЭС: структурные особенности регионального сотрудничества. Проблемы постсоветских стран. – Москва, 2004. – № 6.

6. Vinokurov E. Financing Infrastructure in CentralAsia: Water and Energy Nexus. World Finance Review. Spring issue, 2007.

7. Boris Z Rumer. Central Asia at the End of the Transition. eBook: Document View all formats and languages Language: English. Publisher: [Place of publication not identified]:Taylor and Francis Ltd: Routledge, 2016. URL: https://www.worldcat.org/search?q=au%3ARumer%2C+Boris+Z.&qt=hot_author

8. Asian Development Bank Institute. Connecting Central Asia with Economic Centers. 2014. file:///C:/Users/F550~1/AppData/Local/Temp/adbi-connecting-central-asia-economic-centers-final-report.pdf

9. OECD Enhancing Competitiveness in Central Asia. 2018. URL: https://www.oecd-ilibrary.org/development/enhancing-competitiveness-in-central-asia_9789264288133-en

10. Закиева Ш.Б. Интеграция в Центральной Азии и Казахстан. Монография. Издательство: Научная книга. М., 2007. – С. 192.

11. Кушкумбаев С. Центральная Азия на путях интеграции: геополитика, этничность, безопасность. – Алматы, 2002.

12. Акимбеков С.М. Афганский узел и проблемы безопасности Центральной Азии. – Алматы, 1998. – С. 279.

13. Орталық Азия 25 жылда: ақпараттық-талдамалық шолу. Жалпы ред.: З.К. Шәукенова. – Астана: ҚР Президенті жанындағы ҚСЗИ, 2017.

14. Журнал «Национальные интересы» // [Электронный ресурс] URL: http://web.archive.org/web/20160305043444/http://www.ni-journal.ru/archive/2001/n5_6_2001/94defb0f/ecc8ccfc/

15. Договор о создании Единого экономического пространства между Республикой Казахстан и Республикой Узбекистан от 10 января 1994 года // [Электронный ресурс] / Законодательство стран СНГ. URL: http://base.spinform.ru/show_doc.fwx?rgn=3893

16. Ташкентское заявление глав государств ЦА (г. Ташкент, 28 декабря 2001 г.) // [Электронный ресурс] / CENTRAL ASIA WATER. URL: http://www.cawater-info.net/library/declar.htm

17. Исполнительный комитет СНГ // [Электронный ресурс] URL: http://cis.minsk.by/news/8979/vastane-prosla-pervaa-konsultativnaa-vstreca-glav-gosudarstv-centralnoj-azii

18. Сухроб Р. Центральная Азия несложившаяся интеграция? 4 июня, 2020. URL: https://www.caanetwork.org/archives/19909

19. URL: https://nonews.co/directory/lists/countries/gdp-ppp

20. URL: https://ru.wikipedia.org/wiki

21. Медуханова Л., Сериева Ж. Қазақстан мен Орталық Азия елдері арасындағы сауда ынтымақтастығы. – “ҚазҰУ Хабаршысы” (Экономикалық серия). – 2019. – № 2.

22. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/minfin/documents/1?lang=kk

23. Новый конфликт на границе: что делят Таджикистан и Киргизия? URL: https://www.gazeta.ru/army/2022/01/27/14467249.shtml

24. Медуханова Л., Сериева Ж. Қытайдың Қазақстанның Орталық Азия елдерімен экономикалық ынтымақтастығына ықпалы. – Экономика: Стратегия және практика. – 2020. – № 4(15).