Жаңа міндеттер жағдайында жоғары білім беруді қаржыландыру

Бұл мақалада жоғары оқу орындарын қаржыландырудың қазіргі жүйесі талданып, басқа елдерде қолданылатын әлемдік тәжірибе қарастырылды. Жоғарыбілім беруді қаржыландырудың бүгінгі күнгі дамуыжаңа міндеттерге байланысты өзгерістерге ұшырауда: цифрландыру процесі күшеюде; пандемияжәне пандемиядан кейінгі кезеңде жоғары білім берудің дамуына әсер етуде; ғалымдар мен профессор-оқытушылар құрамының еңбегіне ақы төлеужүйесі өзгерістерге ұшырауда; гранттық қаржыландыру мәселелері қайта қаралуда; өңірлік саясатта ЖОО-лардың рөлі өзгеруде. Бұл зерттеудің негізгі мақсаты – білім беруді қаржыландыру мәселелерін зерттеу, осы мәселе бойынша шетелдік және отандық тәжірибені салыстырмалы талдау. Басқа қаржыландыру көздері мемлекеттен басым бола бастады. Жаңа технологиялардың қарқынды дамуы, білікті жұмысшыларды даярлаудың өзекті қажеттілігі білім беру жүйесін трансформацияға жетелеп отыр. Көптеген университеттер кәсіпкерлік бағытты таңдап, ғылымды тереңірек меңгеруде – мұның бәрі үлкен қаржылық инвестицияларды қажет етеді. Жоғарыда айтылғандарға байланысты, барлық аталған жаңа міндеттерді ескере отырып, жоғары оқу орындарының толыққанды жұмыс істеуі және жоғары білікті кадрларды даярлау үшін ЖООларды қаржыландыру құнын арттыру қажет. Компаниялар мен университеттер арасында серіктестік орнату, цифрландыру және инновациялар сияқты отандық университеттердің білім беруіндегі жаңа үрдістер жоғары оқу орнының әдеттегі үлгісін өзгертуде. Жоғары оқу орындарына үздіксіз дамуды, оқу үдерісі мен пәндердің мазмұнын өзгертуді, практиктерді оқытуға тартуды, жоғары оқу орнының материалдық-техникалық базасына қомақты қаражат салу

1. Устойчивость университетов в отношении модели финансирования системы высшего образования в Республике Казахстан в условиях переходного периода. Научная монография / Али Айт Си Мхамед, Р. Каcа, А.К. Сагинтаева, Г. Воссенштейн – Нур-Султан: Nazarbayev University Graduate School of Education, 2018. – 68 c. ISBN 978-601-328-572-6.

2. Education at a Glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, 2021. – 205 p.

3. Alacbay A., Kelchen R., Njoku N.R., Wheelan B.S. The State of Higher Education Finances in 2021. 2021.

4. British Library. 2020 Vision Project, Trends in Research and Higher Education. London. 2020.

5. Закон.кз, 17.01.2020. Сколько высших учебных заведений действует в Казахстане? Точный адрес статьи: Высшие учебные заведения Республики Казахстан на начало 2020/2021 учебного года

6. Martin R. The Revenue-to-Cost Spiral. Raleigh: The John William Pope Center for Higher Education Policy. 2014.

7. Hotcourses Russia: Стоимость образования в США. URL: https://www.hotcourses.ru/study-in-usa/money/tuition-costs-in-the-usa/

8. Douglas J.A., Keeling R. The Big Curve: Trends in University Fees and Financing in the EU and US. Berkeley: Centre for Studies in Higher Education. 2018.

9. Salmi J. Higher Education Equity Policies across the Globe // International Higher Education. 2019, no. 98.

10. Седаш Т.Н., Каменова Е.А. Анализ мировой и российской практики финансирования высшего образования. 2021.