Қолданбалы бакалавриаттың білім беру бағдарламаларын жастарды жұмыспен қамту мәселесін шешудегі тәсіл ретінде дамыту (NEET)

Авторлар өз мақаласында қолданбалы бакалавриаттың білім беру моделін дамыту процесін қарастыру мақсатын қояды, ол одан әрі дамытуды талап етеді, өйткені жастарды шет елдерде де, Қазақстан Республикасында да жұмыспен қамту мәселесін шешудің жаңа тәсілі. Түрлі елдердің мәліметтері бойынша қосарлы білім беру жүйесін іске асырудың қолданыстағы тұжырымдамалары мен тәжірибесі қаралды. Қазақстан Республикасында қолданбалы бакалавриат мамандарын даярлаудың қолданыстағы үлгісі егжейтегжейлі қаралды. Білім беру бағдарламаларының күшті және әлсіз жақтарын көрсететін теориялық талдау жүргізілді. Авторлар Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы нормативтік-құқықтық актілерінің қолданыстағы базаларын пайдаланды. Бұдан басқа, қолданбалы бакалавриаттың тіркелген бағдарламалары бойынша «Талап» КЕАҚ білім беру бағдарламаларының тізіліміне сандық талдау жүргізілді. Осы модельді іске асыруда мүдделі тараптардың, білім беру құрылымдары мен кәсіпорындардың өзара іс-қимылы мәселелерінде кемшіліктер анықталды. Жүргізілген талдау нәтижесінде Қазақстан Республикасында қолданбалы бакалавриат деңгейінде қосарлы оқыту жүйесін одан әрі жетілдіру жолдарын айқындап, жүйелеп, ұсынды. Қосарлы білім беру жүйесін одан әрі енгізу және кеңінен пайдалану ел экономикасының түрлі салаларында «қолданбалы бакалавр» мамандығы бойынша даярлау шеңберінде кәсіптік және орта білімнен кейінгі білім беруді одан әрі дамытуға көмектесе алады. Ұсынылған тұжырымдаманы іске асыру NEET буынының жастары арасында қалыптасқан жұмыссыздықты жоюға мүмкіндік береді.

1. Статистический сборник «Занятость в Республике Казахстан 2016–2020» // Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. – С. 166.

2. Loboda O., Pozdnyakova I.V. Analysis of the experience of practice oriented graduate training // Sociology and Philosophy. 2015. Vol. 4(39). P. 187–196.

3. State Program for the Development of Education and Science of the Republic of Kazakhstan for 2020– 2025 // Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan. 2019. No. 988.

4. Pîrlog R., Nuțu I.V., Purcărea A., Vlase A. The necessity of a dual education system for the Romanian automotive industry. Case study: The German dual vocational training // MATEC Web of Conferences. 2017. Vol. 112(08015).

5. Koudahl P.D. Vocational education and training: dual education and economic crisis // Procedia Social and Behavioral Science. 2010. Vol. 9. P. 1900–1905.

6. Dudyrev F., Romanova O., Shabalin A. Dual education in regions of Russia: Models, best practices, growth prospects // Education studies. 2018. Vol. 2. P. 117–137.

7. Berestova A.V., Lazareva A.V., Leontyev V.V. New Tendencies in Studies within Vocational Education in Russia // International Journal of Instruction. 2020. Vol. 13(1). P. 886–900.

8. Hummelshein S., Baur M. The German dual system of initial vocational education and training and its potential for transfer to Asia // Prospects. 2014. Vol. 44(2). P. 279–296.

9. Oeben M., Klumpp M. Transfer of the German Vocational Education and Training System—Success Factors and Hindrances with the Example of Tunisia // Education Sciences. 2021. Vol. 11(5). P. 247.

10. Постановление Правительства Республики Казахстан от 26 декабря 2019 года № 979. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1900000979 (дата обращения: 04.12.2021)

11. Закон «Об образовании» Республики Казахстан от 27 июля 2017 года № 319-III. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z070000319_ (дата обращения: 04.12.2021)

12. Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан «Об утверждении Классификатора специальностей и квалификаций технического и профессионального, послесреднего образования» от 27 сентября 2018 года № 500. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1800017564 (дата обращения: 04.12.2021)

13. Постановление Правительства Республики Казахстан «Об утверждении Государcтвенной программы «Цифровой Казахстан» от 12 декабря 2017 года № 827. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1700000827 (дата обращения: 04.12.2021)

14. Стратегия развития некоммерческого акционерного общества «Talap» на 2020–2029 годы. – 2020. URL: http://kasipkor.kz/?lang=ru (дата обращения: 04.12.2021)

15. Hoidn S., Stastny V. Labor Market Success of Initial Vocational Education and Training Graduates: A Comparative Study of Three Education Systems in Central Europe // Journal of Vocational Education & Training. 2021. P. 1–25.

16. Казун А.П., Пастухова Л.С. Практики применения проектного метода обучения: опыт разных стран // Образование и наука. – 2018. – Т. 20. – № 2. – С. 32–59. DOI: 10.17853/1994-5639-2018-2-32-59

17. Wu X., Wang M. Selection of Cooperative Enterprises in Vocational Education Based on ANV // Educational Sciences: Theory and Practice. 2018. Vol. 18(5). P. 1507–1515.

18. Billet S., Seddon T. Building Community through Social Partnership around Vocational Education and Training // Journal of Vocational Education and training. 2006. Vol. 56(1). P. 51–68.