Қазақстан Республикасының орнықты даму мақсаттарына қол жеткізу тетігі ретінде жаңартылатын энергия көздерін инвестициялау

Тұрақты даму мақсаттарына (ТДМ) қол жеткізу проблематикасы шет елдер үшін де, Қазақстан Республикасы үшін де өзекті. Сондықтан Қазақстан үшін тұрақты дамудың басым бағыттарын оларды қалыптастыру және дамыту үшін қаржы ресурстарының жеткіліктілігі тұрғысынан анықтау ерекше маңызға ие болып отыр. Мақалада қоршаған ортаны қорғау іс-шараларының түрлері және «жасыл» экономикаға байланысты инвестициялар бойынша қоршаған ортаны қорғауға инвестициялардың динамикасы талданды, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы 2015–2020 жж. арналған инвестициялық қызметке баға берілді. Жаңартылатын энергия көздерін (ЖЭК) дамытуға инвестициялар көлемінің өзгеруін бағалауға ерекше назар аударылды. Мақалада жаңартылатын энергия көздерін дамытуды мемлекеттік қолдаудың қолданыстағы шаралары бағалып, сондай-ақ оларды елдің энергетикалық теңгеріміне белсендірек енгізуге кедергі келтіретін мәселелер айқындалды. Зерттеу әдістері ретінде авторлар жалпы ғылыми әдістерді, сондай-ақ деректерді статистикалық, себеп-салдарлық және салыстырмалы талдаудың сандық әдістерін қолданды. Зерттеу нәтижелері энергия үнемдеу технологияларына, энергия сыйымдылығын арттыруға, ЖЭК-ті дамытуға, сондай-ақ атмосфералық ауаны қорғауға инвестицияларды ұлғайту есебінен «жасыл» экономиканы дамытуға инвестициялар үлесіне ең көп өсім тиесілі деген қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Зерттеу кезінде жел электр станцияларынан электр энергиясының көлемі 6 есе, ал күн электр станцияларынан 22 есе артқаны атап өтілді. Жалпы алғанда, авторлардың жүргізген жұмысы ұлттық саясат шеңберінде жүйелі және кешенді тәсіл есебінен ТДМ-ға қол жеткізу тиімділігін арттырудың маңызды ресурсы бар екенін көрсетеді. ТДМ секторларына инвестициялар тарту және олардың елдің тұрақты дамуына ықпал етуін қамтамасыз ету үшін ұлттық деңгейде тұтастай қамтитын жол картасын әзірлеу және қабылдау қажет деген қорытынды жасалды.

1. UNCTAD. 2020 a. World Investment Report 2020: International production beyond the pandemic. New York and Geneva: United Nations.

2. UNCTAD. 2020 b. SDG Investment Trends Monitor. UNCTAD: Geneva.

3. Аушарипова Д.Е., Кулумбетова Л.Б. Циркулярная экономика как инструмент развития «зеленого» бизнеса в Казахстане // Вестник университета «Туран». – 2020. – № 3. – С. 190–196.

4. Электронный портал: Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. URL: https://stat.gov.kz, свободный.

5. Жунусова Г.Ж., Омарбакиев Л.А. Современная структура энергетических ресурсов и возможности развития альтернативных источников в Казахстане // Актуальные научные исследования в современном мире: сборник трудов международной конференции. – Переяслав-Хмельницкий, сентябрь 2018. – Вып. 9(41). – Ч. 1. – С. 95–102.

6. Хон Е. 2012. Перспективы развития возобновляемой энергетики в Казахстане. Газета «Деловой Казахстан». URL: http://Kisi.Kz/Ru/Categories/Ekonomika-I-Energetika/

7. Абсаметова А. Энергоэффективность как элемент национальной энергетической политики РК. KAZENERGY. Special Edition. – 2013. – C. 32–35. URL: http://www.eabr.org/general//upload/docs/AU/KE_special%20edition.pdf.

8. Жунусова Г.Ж., Нурмуханова Г.Ж. Оценка предпосылок развития возобновляемой энергетики в Казахстане // Научный журнал «Вестник университета «Туран». – № 4(84). – 2019. – С. 234–241.

9. Рынок ВИЭ в Казахстане: потенциал, вызовы и перспективы. Pwc. Com.

10. Коалиция за «зеленую» экономику и развитие G-Global. URL: https://www.greenkaz.org, свободный

11. Постановление Правительства Республики Казахстан «Об утверждении Плана мероприятий по реализации Концепции по переходу Республики Казахстан к «зеленой» экономике» от 29 июля 2020 года № 479.

12. Концепция развития «зеленой» экономики в Казахстане. URL: https://www.greenkaz.org, свободный.

13. Экологический кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI.

14. Нурланова Н., Расулев А. Центральная Азия: новые возможности и новые риски для устойчивого развития национальных экономик // Общество и экономика. – 2018. – № 5. – С. 46–58.

15. UNCTAD. Investment policy framework for sustainable development. New York and Geneva: United Nations. 2015.