Өндірістік бизнестің тиімділігін бағалауға жүйелі көзқарас

Бұл зерттеудің мақсаты – кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалаудың жүйелі тәсілін қолдану қажеттілігін теориялық және әдістемелік тұрғыдан негіздеу. Ғылыми зерттеудің мақсатына жету үшін негізгі міндеттер белгіленді: айналым капиталын пайдалану тиімділігін талдау, негізгі капиталдың кірістілігін зерттеу және бизнесті дамытуға салынған капиталдың табыстылығына жалпылама баға беру. Мақалада көрсетілген міндеттерге сәйкес ғылыми зерттеудің негізгі векторлары анықталды, оларды жүргізу үшін салыстыру және жалпылау, детерминистік факторлық талдау, экономикалық көрсеткіштерді топтастыру сияқты аналитикалық әдістер қолданылды. Кез-келген бизнестің, оның ішінде өндірістің негізгі мақсаты кірісті ұлғайту және тиімділікті арттыру болып табылады. Осыған байланысты бизнестің тиімділігін бағалау қажеттілігі туындайды. Іс жүзінде мұндай бағалау, әдетте, өндіріс табыстылығының негізгі көрсеткішін пайдалануға негізделген. Алайда, бұл тәсіл табыстылықтың белгілі бір өзгеруінің негізгі себептерін анықтауға және нақты бағалауға мүмкіндік бермейді. Болашақта басқарушылық шешімдер қабылдаудың маңыздылығын ескере отырып, өндірістік бизнестің тиімділігін бағалау үшін жүйелі тәсіл қолданылуы керек. Жүйелік тәсілдің негізінде жалпы салынған капиталдың, айналым капиталының және бизнестің негізгі капиталының кірістілік деңгейі қандай деген сұраққа жауап беретін бірқатар көрсеткіштердің динамикасын зерттеу жатыр. Мақалада әр түрлі әдістермен тиімділікті есептейтін өндірістік компанияның практикалық деректері келтірілген: дәстүрлі әдіс және жүйелік тәсілге негізделген әдіс. Кестелерде келтірілген есептеулер нәтижелері жүйелік тәсілдің артықшылығын растайды. Мақалада қарастырылған теориялық және әдістемелік ережелер, сондайақ келтірілген практикалық мысал өндірістік бизнестің тиімділігін бағалау кезінде жүйелік тәсілді қолдануға арналған ұсыныстар үшін негіз болып табылады.

1. Дрогобыцкий И.Н. Системный анализ в экономике. – М.: ЮНИТИ, 2018. – 784 с.

2. Попов В.Н. Системный анализ в менеджменте. – М.: КНОРУС, 2018. – 240 с.

3. Заграновская А.В. Системный анализ деятельности организации. – СПб.: Лань, 2019. – 200 с.

4. Этрилл П. Финансовый менеджмент и управленческий учет для руководителей и бизнесменов; пер. с англ. – М.: Альпина Паблишер, 2022. – 648 с.

5. Брег С. Настольная книга финансового директора; пер. с англ. – М.: Альпина Паблишер, 2021. – 606 с.

6. Волнин В. Аналитическая фабрика: как настроить финансовую аналитику под задачи бизнеса. – М.: Альпина Паблишер, 2021. – 548 с.

7. Марр Б. Ключевые показатели эффективности. 75 показателей, которые должен знать каждый менеджер; пер. с англ. – М.: Лаборатория знаний, 2016. – 340 с.

8. Куприянова Л.М, Никифорова Е.В. и др. Экономический анализ: практикум. – М.: ИНФРА-М, 2020. – 172 с.

9. Пласкова Н.С. Анализ финансовой отчетности, составленной по МСФО. М.: ИНФРА-М, 2018. – 269 с.

10. Тургулова А.К., Маркелова М.А. Финансовый мониторинг компании. – Алматы: Экономика, 2016. – 304 с.

11. Королев В. Время собственности. Владельческая преемственность и корпоративное управление. – М.: Олимп-Бизнес. 2021. – 752 с.

12. Любушин Н.П. и др. Архитектура предприятия. – М.: КНОРУС, 2020. – 354 с.