Пандемияның еңбек нарығына әсері

Дүниежүзілік Банктің деректері бойынша 2020 ж. жаһандық экономиканың құлдырауы 3,5%-ды, ХВҚ - 3,2%-ды құрады. Планетаның барлық жұмыс істейтін адамдарының шамамен 93%-ы қандай да бір жолмен шектеу шараларына тап болды. Әлемдік жұмыссыздық деңгейі 2020 ж. 6,5%-ға дейін, ал Қазақстанда 4,9%-ға дейін өсті. Коронадағдарыс Қазақстан Республикасы тарихындағы екінші ең ауқымды дағдарыс болды. Соңғы 20 жылда алғаш рет Қазақстанның ЖІӨ өсу қарқыны теріс мәнге ие болды, 2020 ж. қорытындысы бойынша 2,6%-ды құрады, нәтижесінде Орталық Азия елдері арасында экономикалық құлдырау деңгейі бойынша 2-ші орынға ие болды. Сонымен бірге, мемлекет басты экспорттық тауар және елдің басты табыс көзі болып табылатын әлемдік мұнай нарығындағы дағдарысқа тап болды. Сондықтан COVID-19 пандемиясының салдарын анықтау осы зерттеу тақырыбын анықтайды. Мақалада авторлар коронадағдарыстың Қазақстан мен әлем елдерінің экономикалық, әлеуметтік белсенділігінің барлық аспектілеріне теріс әсерін талдайды. Зерттеудің мақсаты – пандемия әсерін тигізген еңбек нарықтарындағы жағдайды бағалау. Зерттеудің нәтижесі дұрыс құрылған мемлекеттік саясат әлемді тез қалпына келтіруге және қалыпты өмірге қайтаруға ықпал етеді деген қорытындыға келді. Сондықтан дағдарысқа қарсы барлық шараларды ең жоғары деңгейде тұрақты мониторингтеу мен бақылаудың, сондай-ақ әлемде болып жатқан өзгерістерді ескере отырып, саясат шараларын ұдайы бейімдеудің және әртараптандырудың маңызы зор.

1. United Nations. Air travel down 60 per cent, as airline industry losses top $370 billion: ICAO. URL: https://news.un.org/en/story/2021/01/1082302 (date of access: 20.12.2021)

2. The World Bank. Global Growth to Slow through 2023, Adding to Risk of ‘Hard Landing’ in Developing Economies. 11.01.2022. URL: https://www.vsemirnyjbank.org/ru/news/press-release/2022/01/11/global-recovery-economics-debt-commodity-inequality (date of access: 06.04.2022)

3. Izguttiyeva K.Y., Tussupova L.A., Yeralina E.M. The impact of the pandemic on the labour market // Bulletin of «Turan» University, 2021, no. 1, рр. 186–190.

4. Suieubayeva S.N., Madiyarova E.S., Pestunova G.B. Study of current trends in the labour market: changes caused by digital technologies and the COVID-19 pandemic // Bulletin of the Karaganda University, 2021, no. 1(101), рр. 70–82.

5. Zakirova D.I. Systems approach in the research of human potential. Bulletin of «Turan» University, 2020, no. 4, рр. 76–80.

6. Odegov Ju.G., Razinov A.E. Pandemija COVID-19 i ejo vlijanie na mirovoj rynok truda: analiz skladyvajushhihsja tendencij (ch.2) [The COVID-19 pandemic and its impact on the global labor market: an analysis of emerging trends (part two)]. Uroven’ zhizni naselenija regionov Rossii, 2021, Т. 17, no. 2, pp. 216– 227.

7. International Monetary Fund. World Economic Outlook Update. URL: https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2022/01/25/world-economic-outlook-update-january-2022 (date of access: 06.04.2022)

8. Asian Development Bank. URL: https://www.adb.org/countries/kazakhstan/main (date of access: 06.04.2022)

9. ILO Flagship Report. URL: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---sro-moscow/ documents/briefingnote/wcms_746704.pdf (date of access: 19.12.2021)

10. Agency for Strategic planning and reforms of the Republic of Kazakhstan Bureau of National statistics. URL: https://stat.gov.kz/ (date of access: 20.12.2021)

11. United Nations. URL: https://news.un.org/ru/story/2022/01/1417012 (date of access: 06.04.2022)

12. Statistics and Data Directorate. URL: https://www.oecd.org/sdd/ (date of access: 20.12.2021)

13. COVID-19: ILO Monitor – 7th edition. ILO: Uncertain and uneven recovery expected following unprecedented labour market crisis. URL: https://www.ilo.org/moscow/news/WCMS_766949/lang--en/index.htm (date of access: 19.12.2021)