Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің өзекті мәселелері

Зерттелетін тақырыптың өзектілігі, ең алдымен, азық-түлік нарығы мен оны қамтамасыз ету мемлекеттің басым міндеті болып табылатын дағдарыс пен белгісіздік жағдайында қазақстандық қоғамның өмір сүру сапасы мен деңгейін қозғайды. Дәл COVID-19 жағдайында ішкі нарықтың және ең алдымен азық-түлік нарығының әлсіз жақтары анықталды. 2022 ж. тенденцияларға сүйене отырып, әлемдік нарық азық-түлікті, соның ішінде экологиялық таза және пайдалы тағамдарды жеткізуді қажет етеді. Тарихи тұрғыдан алғанда, біздің еліміз аграрлық ел болып табылады және ауылшаруашылық өнімдерін өсіру және өңдеу үшін жаңартылатын ресурстарға ие. Ауыл шаруашылығы саласын дамыту мемлекеттік азық-түлік жүйесін нығайтуға, елдің азық-түлік қауіпсіздігі үшін негіз құруға және басқа елдерге, әсіресе логистика жолға қойылған шекара маңындағы мемлекеттерге азық-түліктің экспорттық жеткізілімдерін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Пандемия кезінде 2020 жылдың сәуірінде әлемнің барлық елдеріндегі көптеген өнеркәсіптік кешендердің тоқтап қалуына байланысты мұнай бағасының рекордтық төмендеуі байқалды. Сонымен қатар, азық-түлікке деген қажеттілік өсті. Әлемдегі шиеленісті геосаяси жағдай, Ресейге қатаң санкциялар енгізу, Ресейдің азық-түлік тауарларын экспорттауына тыйым салу дамушы елдерде ғана емес, сонымен қатар Еуропалық Одақ елдерінде де азық-түлік тапшылығы мен азық-түлік инфляциясының күрт өсуіне әкелді. Белгісіздік пен тәуекелдер жағдайында қоғамды жеткілікті өмір сүру деңгейін ұстап тұру және ел халқының өмір сүру сапасын үнемі жақсарту үшін азық-түлікпен қамтамасыз ету мемлекет үшін басымдық болып табылады.

1. URL: https://ru.tradingeconomics.com/country-list/inflation-rate

2. Инфляционные тенденции, июнь 2021. URL: https://www.nationalbank.kz/ru/search?query=%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BB%D1%8F%D1%86%D0%B8%D1%8F

3. Инфляционные тенденции, июнь 2022. URL: https://www.nationalbank.kz/ru/search?query=%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BB%D1%8F%D1%86%D0%B8%D1%8F

4. Доклад о денежно-кредитной политике, июнь 2022 года. URL: https://www.nationalbank.kz/ru/page/obzor-inflyacii-dkp

5. Инфляционные тенденции, июнь 2022 года. URL: https://www.nationalbank.kz

6. URL: https://ru.tradingeconomics.com/country-list/food-inflation?continent=asia

7. Продовольственная и сельскохозяйственная организация Объединенных Наций. URL: https://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/ru/

8. Аналитический портал внешней торговли Республики Казахстан. URL: https://www.kdb.kz/analytics/analytical-portal-foreign-trade-of-the-RK/

9. Внутренняя миграция в Казахстане сократилась на 2,1%. 13.07.2022. URL: https://ru.sputnik.kz/20220713/vnutrennyaya-migratsiya-v-kazakhstane-sokratilas-na-21-26102847.html

10. Инвестиционные возможности Казахстана. Нишевые проекты. URL: https://invest.gov.kz

11. Доля импорта зерновых в общем объеме зерновых, доступных на рынке. URL: https://stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/6

12. Валовый выпуск продукции (услуг) сельского, лесного и рыбного хозяйства в Республике Казахстан. 2021 г. URL: https://stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/6

13. Статистические показатели, февраль 2022 года. URL: https://stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/6

14. Доля населения, находящегося в зоне риска недоедания (голода), в общей численности населения. URL: https://stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/6

15. Недостаток питания определенной части населения, не имеющей нормального уровня потребления продовольствия, нормализованный по общей численности населения. URL: https://stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/6

16. Цифровой источник: телеграм-канал «Real Stat»

17. Мониторинг развития села. Январь-сентябрь 2021 г. URL: https://stat.gov.kz/edition/publication/booklet

18. Продовольственный кризис усиливается. URL: https://forbes.kz/life/observation/prodovolstvennyiy_krizis_usilivaetsya, https://www.project-syndicate.org/

19. Стресс-тестирование ESG рисков в международной надзорной практике // Естественно-гуманитарные исследования. – 2020. – № 32(6). – С. 161.

20. Shift Project Report on Climate Risk Analysis // AFEP, 2018.

21. Почти 2 млрд тенге выделят на поддержку АПК. 14.07.2021 г. URL: https://24.kz/ru/news/economyc/item/486471-pochti-2-mlrd-tenge-vydelyat-na-podderzhku-apk

22. Смайыл М. Казахстан обеспечивает себя сахаром лишь на 7% // TENGRINEWS. – 2022. URL: https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/kazahstan-obespechivaet-saharom-lish-7-protsentov-glava-msh-467307

23. Производители сахара рассказали о ситуации в отрасли // Центр деловой информации Kapital. kz. – 2021. URL: https://kapital.kz/economic/96720/proizvoditeli-sakhara-rasskazali-o-situatsii-v-otrasli.html

24. Итоги развития сферы сельского хозяйства за 2021 г. и планы на предстоящий период. 17.02.2022 г. URL: https://primeminister.kz/ru/news/reviews/itogi-razvitiya-sfery-selskogo-hozyaystva-za-2021-god-i-plany-na-predstoyashchiy-period-22422

25. Скоринговая система сельскохозяйственных земель. 11.08.2022 г. Телеграмм канал Risk Takers.

26. Безопасность продуктов питания: научные исследования и подготовка кадров // Пищевая промышленность. – 2017. – № 4. – С. 21–24.

27. Maldynova A.V., Osmanov Z.D., Smagulova N.T., Baigelova A.N., Orazgaliyeva E.B. Enterprise strategic plan: Service business model // Business Strategy & Development. 2022. Р. 1–16. URL: https://doi.org/10.1002/bsd2.226