Бөлшек сауда сегментіндегі электрондық коммерция нарығының даму тенденциялары

Дүние жүзіндегі электрондық коммерция көлемінің бұрын-соңды болмаған өсуімен қатар, жаһандық электрондық коммерция компанияларының дамушы елдерге, соның ішінде Қазақстанға енуі мемлекетіміз-дегі электрондық коммерцияны дамытуды қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты жетілдіруді қажет етеді. Бұл аспектіде мұндай саясатты нарықтағы сұраныс пен ұсынысты талдауды, оның даму үрдістерін, тұтынушылардың қалауы мен әдеттерін талдауды және электрондық коммерцияны дамыту тәжірибесіндегі аймақтық айырмашылықтарды анықтауды көрсететін аналитикалық қамтамасыз ету өзекті мәселе болып отыр. Мақаланың мақсаты – электрондық коммерция нарығын оның жеткізушілері, делдалдары мен тұтыну-шы лары кескінінде сандық және сапалық талдау негізінде бөлшек сауда сегментінде электрондық коммерц ия нарығының даму үрдістерін анықтау болып табылады. Зерттеу әдістемесі жалпылау, жүйелеу, салыстыру, статистикалық және құрылымдық талдау әдістерін пайдалана отырып, электрондық коммерция нарығының даму үрдістерін зерттеуге жүйелі көзқарасты қолдануды көздейді. Зерттеу нәтижелерінің маңыздылығы ҚР 2025 жылға дейінгі мемлекеттік «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында жүзеге асырылып жатқан «Электрондық коммерцияны дамытудың жол картасының» ережелеріне сәйкес елдің экономикалық өсу драйвері деп аталатын Қазақстандағы электрондық коммерция нарығының басым дамуымен байланысты. Мақала Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің гранттық қаржыландыру жобасы «Қазақ-стандағы электрондық коммерция нарығының институционалдық ортасын қалыптастыру, оны бағалау және даму тетігін әзірлеу (ЖТН AP14871419)» аясында дайындалған.

1. Как в 2020 году росли рынки e-commerce в разных странах? URL: https://belretail.by/news/kak-v-godu-rosli-ryinki-e-commerce-v-raznyih-stranah (аccessеd: 06.03.2022)

2. Жанбозова А.Б., Азатбек Т.А., Жуманазаров К.Б. Вопросы налогообложения электронной коммерции // Учет, статистика и аудит. – 2020. – № 1(76). – С. 222–226.

3. Козье Д. Электронная коммерция / Пер. с англ. – М.: Издательско-торговый дом «Русская редакция», 1999. – 288 с.

4. Harihara Р.S. Challenges and opportunities of E-commerce // International Journal of Marketing, Financial, Services & Management Research. 2012. No. 1. Р. 98–108. doi:10.13140/RG.2.1.2392.536

5. Friberg R., Ganslandt M., Sandström M. E-commerce and prices – theory and evidence // SSE/ EFI Working Paper Series in Economics and Finance, Stockholm School of Economics, 2000. No 389. URL: https://EconPapers.repec.org/RePEc:hhs:hastef:0389 (аccessеd: 19.11.2019)

6. Smith M., Bailey J., Brynjolfsson E. Understanding digital markets: review and assessment // MIT Press, 1999. 34 p.

7. Kauffman R.J., Walden E.A. Economics and electronic commerce: Survey and directions for research // International Journal of Electronic Commerce. 2001. No. 5(4). P. 5–116.

8. Kleindl B.A. Strategic Electronic Marketing: Managing E-Business / B.A. Kleindl -Mason: Thomson, 2002. 428 p.

9. Strauss J., Frost R. E-marketing / J. Strauss, R. Frost. Upper Saddle River: Prentice-Hall, 2001. 519 p.

10. Wang T., Kang J.W., Valentine V.F. A holistic analysis of national e-commerce and logistics development. Marit Econ Logist. 2020. No. 22. Р. 500–513. doi: 10.1057/s41278-020-00151-w

11. Defining and measuring e-commerce: A status report // OECD Working Party on Indicators for the Information, 1999. URL: http://www.oecd.org/sti/ieconomy/2092477.pdf (accessed: 19.09.2020)

12. Давыдов В.М., Рудецкая А.В. Электронная коммерция. – Хабаровск: Изд-во Тихоокеан. гос. ун-та, 2015. – 149 с.

13. Лапидус Л.В. Цифровая экономика: управление электронным бизнесом и электронной коммерцией: монография. – М.: ИНФРА-М, 2018. – 381 с.

14. Крымский И.А., Павлов К.В. Проблемы и перспективы развития электронной экономики в России. – Мурманск: Изд-во Кольского НЦ РАН, 2007. – 189 с.

15. Калужский М.Л. Особенности трансформации маркетинга в электронной коммерции // Омский научный вестник. – 2013. – № 1(115). – С. 55–58.

16. Калужский М.Л. Электронная коммерция: маркетинговые сети и инфраструктура рынка. – Москва: Экономика, 2014. – 328 с.

17. Ахметов А. Составлен портрет казахстанского интернет-покупателя. URL: https://www.zakon.kz/6011510-sostavlen-portret-kazakhstanskogo-internet-pokupatelia.html (accessed: 20.09.2022)

18. Об электронной коммерции в Республике Казахстан в 2019 г. Бюллетень / Комитет по статистике МНЭ РК, 2020. URL: https://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT359349 (accessed: 20.09.2022)

19. Об электронной коммерции в Республике Казахстан в 2020 г. Бюллетень / Комитет по статистике МНЭ РК, 2021. URL: https://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT417804 (accessed: 01.09.2022)

20. Электронная коммерция в Республике Казахстан. Брошюра / Комитет по статистике МНЭ РК, 2020. – 6 с. URL: https://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT374584 (accessed: 09.09.2021)