«Жасыл экономикаға» көшу жағдайындағы экологиялық комплаенс тұжырымдамасын қолданудағы тәуекелдер және оны дамыту жолдары

Қазіргі таңда «жасыл экономика», «жасыл энергия» әлемдік тренд болып табылады Әлемнің «жасыл экономикаға» көшуін елемеу мүмкін емес. Бұл жағдайларға бейімделе алмаған ұйымдар қаржылық шығынға ұшырайды. Сол себепті экологиялық комплаенсқа ерекше назар аудару керек, өйткені экологиялық заңнамамен байланысты тәуекелдер бизнес үшін өте қауіпті болуы мүмкін. «Жасыл экономикаға» көшу барысында қоршаған ортаны сақтау кәсіпорындарға жаңа нарық жағдайларына бейімделуге мүмкіндік береді. Экологиялық нормалар мен заңдарды, ережелерді сақтау бизнестің инвестициялық тартымдылығын арттыру жолында оң нәтижеге жетуге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда кәсіпорындардың халық арасындағы стаусына да әсер етеді. Жалпы кәсіпорындарда кешенді экологиялық аудитті ұйымдастыру үшін экологиялық комплаенстің интеграцияланған жүйесі қажет және кәсіпорынның менеджментіне экологиялық комплаенсты аудитпен синергия құру арқылы енгізу қажет, ол экологиялық аудитпен бірге жүретін үрдіс ретінде жүзеге асырылуы қажет. Бұл компанияның қоршаған ортаны қорғау саласындағы әлсіз жақтарын дер кезінде анықтауға, алдын алуға көмектеседі және қоршаған ортаны қорғауды жүзеге асыру барысында шығындарға ұшырамауға бағытталған экологиялық тәуекелдерді анықтайды. Бұл өз кезегінде кәсіпорындардың, бизнестің экологиялық заңнамаларға бағынуы, оны өз тарапынан іске асыруы республика деңгейінде экологиялық ахуалды жақсартуға апаратын жол. Нақтыланған артықшылықтардың жоқтығына қарамастан, компаниялар қоршаған ортаны қорғауға тиіс, себебі ол болашаққа бағытталған заңды негізделген шешімдердің қабылдануын қамтамасыз етеді. Экологиялық комплаенс – бұл қоршаған ортаны басқаруда, экологиялық аудитті тиісті деңгейде өтуіне көмектесетін, менеджментті толықтыратын жүйелік құрал.

1. Жусупбекова М.К. Правовые проблемы перехода Республики Казахстан к «зеленой» экономике // Успехи современного естествознания. – 2014. – № 12(3). – C. 284–287. URL: https://natural-sciences.ru/ru/article/view?id=34587 (дата обращения: 12.10.2022)

2. «Зеленая» экономика как осознанный выбор Казахстана. URL: https://greenkaz.org/index.php/press-centr/novosti-v-strane/item/3106-zelenaya-ekonomika-kak-osoznannyj-vybor-kazakhstana (дата обращения:16.10.2022)

3. Филиппович А.А. Комплаенс в предпринимательской деятельности: история становления, общие положения, проблемы формирования // Вестник университета. Вектор юридической науки. – 2018. – C. 225.

4. Комплаенс: что это простыми словами. URL: https://news.mail.ru/guide/chto-takoe-komplaens-prostymi-slovami/#a01 (дата обращения: 11.10.2022)

5. Михайлова А.И. Роль экологического комплаенса в природоохранной деятельности юридического лица: правовой аспект // Вестник Полоцкого государственного университета. Экономические и юридические науки. – 2022. – № 5. – C. 120–125.

6. Казахстан оказался на последнем месте в мировом экологическом рейтинге. URL: https://informburo.kz/novosti/nesmotrya-na-mnogomilliardnye-investicii-kazahstan-na-poslednem-v-mirovom-rejtinge-po-ekologii (дата обращения: 28.09.2022)

7. Евкова А. Зеленая экономика: особенности, тенденции, проблемы и концепция. Сборник лекции. URL: https://www.evkova.org/zelenaya-ekonomika-osobennosti-tendentsii-problemyi-i-kontseptsiya (дата обращения: 25.09.2022)

8. Экологический комплаенс: как системные инструменты снижают эколого-правовые риски предприятий. URL: https://journal.ecostandardgroup.ru/eco/praktikum/ekologicheskiy-komplaens-kak-sistemnye-instrumenty-snizhayut-ekologo-pravovye-riski-predpriyatiy/ (дата обращения: 15.09.2022)

9. Позднякова П. Три аргумента за экологический комплаенс на предприятии в 2022 году // Экоспоры. Профессиональный журнал. – 2022. – № 5. – C. 20–28.

10. Кеворкова Ж. А., Сапожникова Н. Г. Концептуальные положения комплаенс как формы внутреннего контроля в экономических субъектах // Учет. Анализ. Аудит. Accounting. Analysis. Auditing. – 2020. – № 7(2). – С. 6–16. DOI: 10.26794/2408-9303-2020-7-2-6-16

11. Авдийский В.И., Безденежных В.М., Синявский Н.Г. Современные научные подходы к разработке систем минимизации рисков в деятельности хозяйствующих субъектов. Монография. – Москва: Общество с ограниченной ответственностью «Научный консультант». – 2019. – 256 с.

12. Царева Г.Р., Романова Н.К., Елагина В.Б. Особенности риск-менеджмента при разработке и внедрении системы менеджмента качества в организациях эколого-биологической направленности // Вестник технологического университета. – 2018. – Т. 21. – № 1. – С. 141–145.

13. Лысоченко А.А. Система стратегического и логистического управления в сфере обеспечения экологической и продовольственной безопасности. Монография / А.А. Лысоченко. – Ростов н/Д.: Содействие – ХXI век. – 2017. – C. 244.

14. Орлова Л.Н. Экологический риск-менеджмент в практике экономической деятельности хозяйственных структур // Интернет-журнал «Отходы и ресурсы». – 2020. – № 2. URL: https://resources.today/PDF/05ECOR220.pdf). DOI: 10.15862/05ECOR220

15. Головин С.В., Луценко М.С., Шендрикова О.О. Вопросы организации комплаенс-контроля в условиях цифровой экономики // Вестник Воронежского государственного университета. Серия: Экономика и управление. – 2021. – № 2. – С. 15–26. URL: https://doi.org/10.17308/econ.2021.2/3457

16. Bretschger L., Soretz S. Stranded Assets: How Policy Uncertainty affects Capital, Growth, and the Environment. Environ Resource Econ 83. 2022. Р. 261–288. URL: https://doi.org/10.1007/s10640-021-00632-3

17. Kort P., Lavrutich M., Nunes C. et al. Preventing Environmental Disasters in Investment under Uncertainty. Environ Resource Econ 83. 2022. Р. 199–220. URL: https://doi.org/10.1007/s10640-021-00606-5

18. Hovi J., Underdal A., Ward H. Potential Contributions of Political Science to Environmental Economics. Environ Resource Econ 48. 2011. Р. 391–411. URL: https://doi.org/10.1007/s10640-010-9453-7

19. Sandmo A. Efficient Environmental Policy with Imperfect Compliance. Environmental and Resource Economics 23. 2002. Р. 85–103. URL: https://doi.org/10.1023/A:1020236324130

20. Marini M.A., Tarola O., Thisse JF. When is Environmentalism Good for the Environment? Environ Resource Econ 82. 2022. Р. 1–28. URL: https://doi.org/10.1007/s10640-022-00655-4