Кәсіби басқарушылық білім қазақстанның жедел даму факторы ретінде

Мақалада жобалық басқаруды ауқымды енгізу, заманауи технологиялардың ғылыми-зерттеу хабының сегменті ретінде Satbayev University жанындағы Басқарушылық білім орталығын құру мен шағын және орта бизнес (ШОБ) басшыларының құзыреттерін дамытуды қолдаудың отандық тәжірибесі баяндалады. Авторлар басты назарға қазақстандық шағын бизнес басшыларының басқарушылық білім деңгейінің нарықтық қатынастар динамикасындағы компанияларды дамытудың ағымдағы сұраныстарына сәйкес келмеуін, оны талдау және шешу нұсқасын алып отыр. Мақалада кәсіпорынның басқару саласында технологиялық жетілуін анықтау тәсілі ұсынылған. Зерттеу кезеңдерінде жалпылау, классификация, эксперттік бағалау, библиометрикалық талдау, кілт сөздер арқылы талдау, факторлық талдау, салыстыру, синтездеу, кірістірілген бақылау әдісі және т.б. ғылыми әдістер қолданылды. Басқарудың өнімді модельдерін таңдау және қалыптастыру кезінде agile-тәсілдің принциптерінің бірі қолданылады – «қарапайымдылық – орындаудың қажеті жоқ жұмыс көлемін ұлғайту өнері». Елдің жалпы ішкі өніміне (ЖІӨ) қосатын үлесін арттыру үшін ұйым басшысының кәсіби басқару құзыреттерінің деңгейін жоғарылатуға ықпал ететін Agile-технологияларының идеялары мен принциптері негізінде кәсіпорындарды басқару тұжырымдамасы ұсынылды. Қазақстанда ШОБ иелері мен басшыларының білімін қалыптастыру, тарату және бағалаудың отандық жүйесін дайындау процесі көрсетілген. Зерттеудің алынған нәтижелері мен ұсынымдарын ауқымды түрде енгізу кезінде ұйымның командасы өз жұмысының тиімділігін жақсартудың ықтимал жолдарын үздіксіз зерттеуі, талдауы, жоба бойынша үнемі ақпарат алмасып отыруы, ақпарат алмасуға ынталы болуы және қажетті ресурстарға ие болуы шарттары орындалған жағдайда ШОБ-тың елдің ЖІӨ-не де, инновациялық технологияларды дамытуға қосқан үлесін едәуір арттыруға мүмкіндік береді.

1. A guide to the project management body of knowledge (PMBOK® guide) / Project Management Institute. 2017. 6th edition. 726 p.

2. Указ Президента Республики Казахстан от 10 сентября 2022 года № 1005. Об утверждении Концепции управления государственными финансами Республики Казахстан до 2030 года. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/U2200001005 (дата обращения: 23.04.2023)

3. Ignatius A. Your Projects Are Your Future // Business Harvard Review. 2021. 2021-November-December. Р. 1–10.

4. Кови Ст. Восьмой навык: от эффективности к величию / Стивен Р. Кови. Пер. с англ. 5-е изд. – М.: Альпина Паблишерз, 2010. – 408 с.

5. Григорьев Л. Менеджмент по нотам: технология построения эффективных компаний / под ред. Л.Ю. Григорьева. – М.: Альпина Бизнес Букс, 2010. – 691 с.

6. Коллинз Д. От хорошего к великому / Д. Коллинз – М.: Манн, Иванов и Фербер, 2018. – 368 с.

7. Коллинз Д. Построенные навечно: успех компаний, обладающих видением / Джим Коллинз, Джерри Поррас, пер. с англ. Виталия // 2-е изд. – М.: Манн, Иванов и Фербер, 2014. – 368 с.

8. Адизес И. Управление жизненным циклом корпораций / Ицхак Калдерон Адизес; пер. с англ. В. Кузина. – М.: Манн, Иванов и Фербер, 2014. – 512 с.

9. Гоулман Д. Эмоциональный интеллект в бизнесе / Дэниел Гоулман; пер. с англ. А.П. Исаевой. – М.: Манн, Иванов и Фербер, 2013. – 512 с.

10. Курпатов А.В. Мышление. Системное исследование / А.В. Курпатов. – М.: Капитал, 2018. – 672 с.

11. Рыбаков M. Бизнес-процессы: как их описать, отладить и внедрить. – М.: Издательство Михаила Рыбакова, 2016. – 392 с

12. Кудрявцев Д.В. Технологии бизнес-инжиниринга: учеб. пособие / Д.В. Кудрявцев, М.Ю. Арзуманян, Л.Ю. Григорьев. – СПб.: Изд-во Политехн. ун-та, 2014. – 427 с.

13. Moutinho J., Silva L. Knowledge management in project management: mapping bibliographic convergence // Knowledge Management Research & Practice. 2022. Р. 266–278. URL: https://doi.org/10.1080/14778238.2021.1931502

14. Husain Sh., Ermine J.L. A Conceptual Approach to Knowledge Management // Knowledge Management Systems. 2021. Р. 1–12. URL: https://doi.org/10.1108/978-1-80117-348-320210001

15. Jakubik M., Müürsepp P. From knowledge to wisdom: will wisdom management replace knowledge management? // European Journal of Management and Business Economics. 2022. Vol. 31. No. 3. P. 367–389. URL: https://doi.org/10.1108/EJMBE-07-2021-0219

16. Зубова О.Г., Жаркова С.Л. Зарубежный опыт государственной поддержки малого и среднего предпринимательства // Вестник УРАО. – 2020. – № 3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zarubezhnyy-opyt-gosudarstvennoy-podderzhki-malogo-i-srednego-predprinimatelstva (дата обращения: 13.02.2023)

17. Ли А., Азиева З. О роли организаций, ориентированных на знания, в придании импульса развитию МСБ в Казахстане // Материалы Международной научно-практической конференции КСТУ имени академика З. Алдамжара. – 2020. – 224 с.

18. Agile: практическое руководство / пер. с англ. – М.: Издательство «Олимп–Бизнес», 2019. – 182 с.

19. Таяуова Г.Ж., Амирбекова Д.К. Теоретические основы управления знаниями на предприятиях // KazNU Bulletin. Economics series. – 2013. – № 6(100). – С.73–79.

20. Saiymova V., Yesbergen R., Demeuova G., Bolatova B. The knowledge-based economy and innovation policy in Kazakhstan: looking at key practical problems // International Journal of Management and Business Research. 2018. Vol. 17. P. 1–11.

21. Габдулина А.С. Зачем компаниям управлять знаниями? // Экология и промышленность Казахстана. – 2019. – № 3(63). – C. 52–57.

22. Chong C.W., Holden T., Wilhelmij P. Where does knowledge management add value? // Journal of intellectual capital. 2000. Vol. 1. № 4. P. 366–380. URL: https://doi.org/10.1108/14691930010359261

23. Мильнер Б.З. Управление знаниями. Эволюция и революция в организации. – Москва, 2003. – 177 с.

24. Ajmal М., Helo P., Kekäle T. Critical factors for knowledge management in project business // Journal of rnowledge management. 2010. Vol. 14. No. 1. Р. 156–168.

25. Ajmal M., Koskinen K. Knowledge Transfer in Project-Based Organizations: An Organizational Culture Perspective // Project Management Journal. 2008. Vol. 39(1). Р. 7–15.

26. Sokhanvar S., Matthews J., Yarlagadda P. Importance of Knowledge Management Processes in a Project-based organization: a Case Study of Research Enterprise // 12th global congress on manufacturing and management. 2014. Vol. 97. P. 1825–1830.

27. Нонака И., Такеучи Х. Компания – создатель знания. Зарождение и развитие инноваций в японских фирмах / пер. с англ. – М.: ЗАО «Олимп-Бизнес», 2003. – 384 с.

28. Kun M. Linkages between Knowledge Management Process and Corporate Sustainable Performance of Chinese Small and Medium Enterprises: Mediating Role of Frugal Innovation // Frontiers in Psychology. 2022. Vol. 13. P. 1–14. URL: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.850820

29. Migdadi M.M. Knowledge management processes: innovation capability and organizational performance // International Journal of Productivity and Performance Management. 2022. Vol. 71. Issue 1. P. 182–210. URL: https://doi.org/10.1108/ijppm-04-2020-0154