Қалалық қызметтер мен қоғамдық кеңістіктер жүйесін дамыту негізінде урбанизация процестерін ынталандыру

Мақалада авторлар қалалық қызметтер мен қоғамдық кеңістіктер жүйесін дамыту негізінде урбанизация процестерін ынталандыруға қатысты мәселелерді қозғайды. Урбанизацияның сапалық аспектілеріне назар аудару қажет. Президент Қ. Тоқаев «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты Қазақстан халқына Жолдауында елдегі урбанизацияның маңыздылығын атап өтіп, осы процесті басқаруды қамтамасыз ету міндетін қойды. Зерттеудің негізгі мақсаты – қалалық қызметтердің сапасы мен тиімділігін арттыру арқылы урбанизацияны ынталандырудың стратегиялары мен озық тәжірибелеріне жан-жақты талдау жүргізу және қоғамдық кеңістіктерді ойын-сауық мақсаттарына қызмет етіп қана қоймай, қоғамдастықтың бірігуіне, мәдени өзін-өзі көрсетуге және экономикалық өміршеңдікті нығайтуға ықпал ететін көпфункционалды нысандар ретінде дамыту болып табылады. Бұл зерттеуде авторлар өз тұрғындарының өсуін, тұрақтылығын және өмір сүру сапасын жақсарту үшін қазіргі шындықта қандай әдістерді қолдануға болатынын анықтау үшін әртүрлі дәуірлер мен аймақтардың әлеуметтік-мәдени, экономикалық және экологиялық жағдайларын көрсететін тарихи және дәстүрлі урбанизация әдістерін талдайды. Зерттеу нысаны – қалалардың өсуі мен дамуы және халықтың урбанистік ортасы процесі ретіндегі урбанизация. Бұл зерттеудің тақырыбы урбанизация процестерін ынталандыру болып табылады. Зерттеушілердің алға қойған міндеттері урбанизацияны ынталандырудың әлемдік тәжірибесін зерделеу негізінде Қазақстанның қала құрылысы саласындағы нақты қажеттіліктері мен ұмтылыстарына сәтті біріктірілуі және бейімделуі мүмкін жолдарды анықтау.

1. Urban Development. Overview // World Bank. 2022. URL: https://www.worldbank.org/en/topic/urbandevelopment/overview.

2. Послание Первого Президента РК Назарбаева Н.А. народу Казахстану. Стратегия «Казахстан–2050»: новый политический курс состоявшегося государства. URL: http://adilet.zan.kz/rus/docs (дата обращения: 12.08.23)

3. Указ Первого Президента РК. «О Концепции по вхождению Казахстана в число 30 самых развитых государств мира». URL: http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1300001385/ (дата обращения: 12.08.23)

4. Указ Президента РК «О стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2025 года». URL: http://adilet.zan.kz/rus/docs/U1800000636 (дата обращения: 12.08.23)

5. Послание Президента РК Токаева К-Ж.К. народу Казахстану. «Конструктивный общественный диалог – основа стабильности и процветания Казахстана» URL: http://adilet.zan.kz/rus/docs/K1900002019 (дата обращения: 12.08.23)

6. Stojanovski T. Urban design and public transportation–public spaces, visual proximity and TransitOriented Development (TOD) // Journal of Urban Design. 2020. Vol. 25. No. 1. P. 134–154.

7. Keskinok H.Ç. Urban planning experience of Turkey in the 1930 s. // ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2010. Vol. 27. No. 2. P. 173–188.

8. Wang H., Pei Z. Urban green corridors analysis for a rapid urbanization city exemplified in Gaoyou City, Jiangsu // Forests. 2020. Vol. 11. No. 12. P. 1374.

9. Atakara C., Allahmoradi M. Investigating the urban spatial growth by using space syntax and GIS – a case study of famagusta city // ISPRS International Journal of Geo-Information. 2021. Vol. 10. No. 10. P. 638.

10. Liu J., Zhan J., Deng X. Spatio-temporal patterns and driving forces of urban land expansion in China during the economic reform era // AMBIO: a journal of the human environment. 2005. Vol. 34. No. 6. P. 450–455.

11. Blumenfeld H. On the concentric-circle theory of urban growth // Land Economics. 1949. Vol. 25. No. 2. P. 209–212.

12. Li X. et al. Traditional thoughts and modern development of the historical urban landscape in China: Lessons learned from the example of Pingyao historical city // Land. 2022. Vol. 11. No. 2. P. 247.

13. Ross E., Bigon L. The urban grid and entangled planning cultures in Senegal // Planning Perspectives. 2018.

14. Вертинская Т., Богданович А., Булко О. Концептуальная модель развития городов-спутников Минска. – Litres, 2022.

15. Zhang Y. et al. Urban development trend analysis and spatial simulation based on time series remote sensing data: A case study of Jinan, China // Plos one. 2021. Vol. 16. No. 10. P. 257776.

16. Манешин С.Ю., Орлов Е.В., Сергеева Е.А. Влияние ложной урбанизации на жителей города // Журнал социологических исследований. – 2020. – Т. 5. – № 4. – С. 25–28.

17. Республике Казахстан 2018-2022 / Статистический сборник. – Астана, 2022. URL: https://stat.gov.kz/upload/iblock/8b4

18. Sing T.Y., Yoh S. Rehabilitation Methods and Revitalization Strategies in the Old Inner-City Areas of Rapid Growth Cities in Asia. A comparison of four cities: Penang, Hanoi, Shanghai, and Tokyo // Urban and Regional Planning Review. 2016. Vol. 3. No. 1–20.

19. Choi J., Kim G. History of Seoul’s parks and green space policies: focusing on policy changes in urban development // Land. 2022. Vol. 11. No. 4. P. 474.

20. Danilina N., Tsurenkova K., Berkovich V. Evaluating urban green public spaces: The case study of Krasnodar region cities, Russia // Sustainability. 2021. Vol. 13. No. 24. P. 14059.

21. Hanoon S.K. et al. Using scenario modelling for adapting to urbanization and water scarcity: towards a sustainable city in semi-arid areas // Periodicals of Engineering and Natural Sciences. 2022. Vol. 10. No. 1. P. 518–532.

22. Aldeek Z.A.O., Mistarihi M.Z. Towards a modern design of undeveloped city using a spatial modelling analysis; a case study of Irbid City in Jordan // International Journal of Sustainable Development and Planning. 2020. Vol. 15. No. 4. P. 547–557.

23. Szarek-Iwaniuk P., Senetra A. Access to ICT in Poland and the co-creation of urban space in the process of modern social participation in a smart city – A case study // Sustainability. 2020. Vol. 12. No. 5. P. 2136.

24. Yang J. et al. Challenges of using mobile phone signalling data to estimate urban population density: towards smart cities and sustainable urban development // Indoor and Built Environment. 2020. Vol. 29. No. 2. P. 147–150.

25. Gavanas N. Autonomous road vehicles: challenges for urban planning in European cities // Urban Science. 2019. Vol. 3. No. 2. P. 61.

26. Orsetti E. et al. Building resilient cities: climate change and health interlinkages in the planning of public spaces // International journal of environmental research and public health. 2022. Vol. 19. No. 3. P. 1355.

27. Grabalov P., Nordh H. The future of urban cemeteries as public spaces: Insights from Oslo and Copenhagen // Planning Theory & Practice. 2022. Vol. 23. No. 1. P. 81–88.

28. Dal Cin F., Hooimeijer F., Matos Silva M. Planning the urban waterfront transformation, from infrastructures to public space design in a sea-level rise scenario: the european union prize for contemporary architecture case // Water. 2021. Vol. 13. No. 2. P. 218.

29. Singh R.B. (ed.). Urban development challenges, risks and resilience in Asian mega cities. Tokyo: Springer, 2015. P. 2020–2025.

30. Mirzoev T. et al. Is evidence-informed urban health planning a myth or reality? Lessons from a qualitative assessment in three Asian cities // Health policy and planning. 2019. Vol. 34. No. 10. P. 773–783.