Қазақстанның және аймақтарының аграрлық секторын жаңғыртудың экономикалық тетігі

Мақаланың негізгі мақсаты – аграрлық салаларды цифрландыруға байланысты мәселелерді қарастыру: мемлекет тарапынан оларды дамытуда қолдаудың негізгі тетіктері, еңбек өнімділігін төмендету, инновациялық технологияларды неғұрлым кең цифрлық енгізу мүмкіндіктері. Авторлар еліміздегі агроөнеркәсіптік кешеннің басымдық кезеңдері бойынша дамытудағы атаулы мәселелерді шешудің негізгі жолдары мен тетіктерін анықтады. Қазақстандағы АӨК дамытудағы 2021–2025 жж. бағытталған еліміздің АӨК дамыту бойынша ұлттық жобасы өзінің іске асырылуы бойынша негізгі шеңберді белгілей отырып, бірқатар өзекті мәселелерді көрсетеді. Елдің әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін арттыру мақсатында аграрлық салада жаңғырту және әртараптандыру мәселелерін шешудің маңызы зор. Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенін әртүрлі деңгейде жаңғыртудың аса маңызды факторлары анықталды. Олардың негізінде агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың негізгі бағыттары ұсынылды және негізделді. Зерттеу нәтижелері осы саладағы заманауи автор-мамандардың тұжырымдары мен көзқарастарын қамтиды. Азық-түлік бағасын реттеуді қоса алғанда, елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының тұрақтылығын қамтамасыз ету бойынша бірнеше тұжырымдар мен бағдарламалар толығымен сараланған.

1. Токаев К.К. Единство народа и системные реформы – прочная основа процветания страны. URL: https://www.akorda.kz (қаралған күні: 30.01.2023)

2. Байдыбекова С.К., Сауранбай С.Б., Ермекбаева Д.Д. Аграрный сектор экономики как основа продовольственной безопасности страны // Научный журнал «Вестник университета «Туран». – 2022. – № 4(96). – С.11–25.

3. Папцов А.Г., Парамонов П.Ф. Направление государственной поддержки сельского хозяйства в развитых странах // АПК: экономика, управление. – 2005. – № 11. – С. 68–72

4. Куницина Н.Н. Развитие регионального аграрного сектора экономики в условиях неопределенности и риска // АПК: экономика, управление. – 2006. – № 10(37). – С. 6–20.

5. Tuzubekov M., Konyrbekov M., Zhamkeyeva M., Bikteubayeva A., Kabiyeva A., Tleubayeva S., Pralieva S. Role of innovation in economy development of the world and Kazakhstan // Journal of Contemporary Issues in Business and Government. 2020. Volume 26. Issue 1. P. 167–175. DOI: 10.47750/CIBG.2020.26.01.021.WOSUID: WOS:000609885300019. URL: https://www.scopus.com/ (қаралған күні: 10.07.2023)

6. Rakhimberdinova M., Nurekenova E., Konyrbekov M., Ordabayeva M., Saifullina Y., Kuttybaeva N. Role of Development of the Agro-Industrial Complex to Create Areas of Agritourism // Journal of Environmental Management and Tourism. 2022. No. 13(8). P. 2311–2319. DOI: https://doi.org/10.14505/jemt.v13.8(64).23 (қаралған күні: 29.02.2023) (Scopus)

7. Tekenov U.A., Daurenbekova A.N., Konyrbekov M.Z. Current state and prospects of development agrarian and industrial complex of the animal husbandry industry in Kazakhstan // Espacios. 2017. No. 38(49). Р. 19. URL: https://www.revistaespacios.com/a17v38n49/a17v38n49p19.pdf (қаралған күні: 10.07.2023) (Scopus)

8. Smagulova S., Yermukhanbetova A., Akimbekova G., Nurgabylov M., Zhakupova S. Prospects for Digitalization of Energy and Agro-Industrial Complex of Kazakhstan // International Journal of Energy Economics and Policythis link is disabled. 2022. No. 12(2). P. 198–209. URL: https://doi.org/10.32479/ijeep.12859 (қаралған күні: 10.07.2023) (Scopus)

9. Omarbakiyev L.A., Kantarbayeva S.M., Nizamdinova A.K., Seitkhamzina G.Zh., Saulembekova A. Consequences of changing regional integration on environmental development, agricultural markets, and food security // Global Journal of Environmental Science and Managementthis link is disabled. 2023. No. 9(4). P. 951–966. DOI: 10.22035/gjesm.2023.04.19. (қаралған күні: 10.07.2023) (Scopus)

10. Kalashnikov P.A., Kulanov A., Nesipbekov E.N., Kaishatayeva A., Kantarbayeva S.M. Impact of State and Legal Regulation on the Sustainable Development of Agricultural Territories and Improving the Standard of Living of the Population // Journal of Environmental Management and Tourism. 2023. No. 14(1). P. 82–88. DOI: https://doi.org/10.14505/jemt.v14.1(65).08 (қаралған күні: 10.07.2023) (Scopus).

11. Указ Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922 «О Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года и дальнейшего совершенствования системы государственного управления в Республике Казахстан. Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан Әділет. URL: //http://adilet.zan.kz/rus/docs/U100000922 (қаралған күні: 30.01.2023)

12. Қазақстан өңірлері бойынша ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының саны. Kazdata. kz сайтының деректері (қаралған күні: 30.01.2023)

13. Бельгибаев К.М. Экономика аграрного сектора. Учебное пособие. – Алматы: «Ұлағат», 2001. – С. 62.

14. Количество юридических лиц и фермерских хозяйств, производящих сельскохозяйственную продукцию. URL: http://finprom.kz/ru/article/kolichestvo-yuridicheskih-lic-i-fermerskih-hozyajstvproizvodyashih-selskohozyajstvennuyu-produkciyu-uvelichilos-chislennost-individualnyh-predprinimatelej-vsektore-rezko-sokratilas. (қаралған күні: 30.01.2023)

15. Керимова У.К., Мадиев Г.Р., Дарибаева Э.Б., Турекулов С. Методические подходы к организации агрокластеров в Казахстане // Материалы международной научно-практической конференции. – ФГБОУ ВО Воронежский ГАУ. – 2019. – C. 214.

16. Инвестиционная и строительная деятельность в Республике Казахстан за 2016–2020 гг. – Нур-Султан, 2021. – С. 198.

17. Шкарупа Е.А. Особенности привлечения инвестиций в сельское хозяйство: современное состояние и тенденции развития // Вестник Волгоградского государственного университета. Серия 3. Экономика. Экология. – 2011. – № 2(19). – С. 107–112. URL: http://www.volsu.ru. (қаралған күні: 30.01.2023)

18. Курманова Г.К., Суханбердина Б.Б., Уразова Б.А. Модернизация аграрной экономики в Республике Казахстан // Economics: the strategy and practice. 2021. No. 16(3). Р. 35–50.

19. Жангирова Р.Н. Инновации в развитии аграрного сектора Казахстана // Проблемы агрорынка. – 2020. – № 1. – С. 27–33.

20. Юмашев Ф. Цифровизация – ключевой фактор развития АПК. – 2018. URL: http://www.kazpravda.kz (қаралған күні: 30.01.2023)

21. Джазыкбаева Б.К., Кернебаев А.С., Момбекова Г.Р., Аркенова Ж.Р. Государственная поддержка агропромышленного комплекса Казахстана // Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университетінің жаршысы. – 2022. ‒ № 3 (48). – С. 31–32.

22. Миронов В.В. О диагностике текущего состояния российской экономики и среднесрочных перспективах ее роста // Вопросы экономики. – 2019. – № 2. – С. 25–35.

23. Итоги 2022 года в Казахстане: реальный сектор экономики. URL:https://primeminister.kz/ru/news/reviews/itogi-2022-goda-v-kazahstane-realnyy-sektor-ekonomiki-28112047 (қаралған күні: 31.01.2023)

24. Gabdullina L., Кirdasinova К., Amanbayeva A., Zeinullina A., Tlessova E., Azylkanova S. Transport and logistics innovations in supply chain management: Evidence from Kazakhstan // Uncertain Supply Chain Management 8 (2020) 255–266. URL: https://www.GrowingScience.com/uscm/ (қаралған күні: 29.02.2023) (Scopus)