«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» саясатын өңірлік деңгейде жетілдірудің маңыздылығы

Қазақстанда «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы 2019 ж. қыркүйек айында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың халыққа жолдаған кезекті жолдауында жарияланып, қабылданған болатын. Осы тұжырымдаманы жүзеге асыру бойынша жүйелі түрде үздіксіз іс-шаралар ұйымдастырылып келеді. Алайда, бұл тұжырымдаманың негізгі мақсаты – мемлекеттік органдар мен халық арасындағы кері байланыс орнату жүйесі әлі күнге дейін дұрыс қалыптаса алмай келеді. Осыған байланысты зерттеудің негізгі мақсаты – «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасына сәйкес аймақтық деңгейде, жергілікті өзін-өзі басқару институттарының қызметін жетілдіру бойынша практикалық ұсынымдар әзірлеу. Өйткені қоғамның бастапқы ұяшығы – жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытудың белсенді шараларын жүргізу, өз кезегінде мемлекеттік басқару институттарының ұстанымдары мен халықтың мүдделерін қорғауға мүмкіндік береді. Жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі бойынша қабылданған заңдар, ережелер мен талаптар елдің барлық аймақтарына бірдей, біздің зерттеуімізде негізгі обьект ретінде Түркістан қаласының жергілікті атқарушы орган қызметкерлері мен тұрғындарынан құралған респонденттерге сауалнама жүргізу арқылы нақты мәліметтер алынды. Зерттеу барысында сандық және сапалық талдау әдістері қолданылды, мысалы, қалыпты Гаусс Спрейі (қалыпты тарату), корреляциялық талдау (Spearman корреляциясы), Дурбин-Уотсон коэффициенті бойынша талдау және регрессиялық талдау (Regression analisys). Талдаулар R – statistics және SPSS 23 бағдарламалары арқылы жүргізілді. Нәтижесінде, қолданылған барлық әдіс-тәсілдер зерттеу тақырыбы бойынша қорытынды жасауға және шешімдер қабылдауға, сонымен қатар еліміздің аймақтары бойынша жергілікті өзін-өзі басқару органдары мен халық арасындағы сындарлы диалог қалыптастыру бойынша орын алып жатқан жалпы мәселелерді зерделеп, нақтылауға мүмкіндік берді.

1. 2021 жылдың 5-ші қаңтарындағы ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» атты мақаласы. ҚР Президентінің Ресми сайты. URL: https://www.inform.kz/kz/tauelsizdikbarinen-kymbat-kasym-zhomart-tokaev_a3737118 (өтініш берілген күн: 11.10.2022)

2. Мемлекеттік органдардың азаматтар өтініштерін қарау, сапасын бақылау және жедел шаралар қабылдау бөлімі. ҚР Президентінің Ресми сайты. URL: https://www.akorda.kz/kz/executive_office/presidential_commissions/azamattyk-maseleler-zhonindegi-komissiya (өтініш берілген күн: 22.11.2022)

3. Sue Gordon. Normal Distribution: Bell Curve Definition // Mathematics Learning Centre University of Sydney. 2006. Р. 23–28.

4. Rymarz J., Niewczas A., Hołyszko P., Debicka E. Application of Spearman’s Method for the Analysis of the Causes of Long-Term Post-Failure Downtime of City Buses. 2022. Р. 2–8.

5. Arnaud Delorme. Statistical methods // Swartz Center for Computational Neuroscience. University of San Diego California. CA92093-0961. La Jolla. USA. 2018. Р. 2–23.

6. Mohammad Bagher Arayesh. Regression Analysis of Effective Factors on increasing Factors on Trainer’s motivation of the Red Crescent Society // Social and Behavioral Sciences 205. 2019. Р. 536–541.

7. The Journal of Public Administration and Development // Official website of Elsevier. 2022. № 2, 3.

8. Demir A. Inspection in public management and using methods in Turkey, Abdulsemet Yaman. Yerel yönetimin ve bölgesel uzmanlığının iletişimsizleştirilmesi: Modern Türkiye’de iktidar ve toplum arasındaki etkileşim sistemi // Yüksek Öğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi. Bilkent – Ankara. 2021. № 58962. Р. 255–268.

9. Belli A. Yeni kamu yönetimi anlayışı bağlamında yerinden yönetimin ve yerel yönetimlerin değerlendirilmesi. Cilt 9. 2019. Р. 16–18.

10. Çınar M., Sevüktekin M. Ekonometrik Zaman Serileri Analizi // Dora Yayıncılık baski. 2014. Р. 84–102.

11. Sarma M., Pais J. Financial Inclusion and Development: A Cross Country Analysis // Annual Conference of the Human Development and Capability Association. New Delhi. 2018. No. 168. Р. 10–13.

12. Olsson A.K., Bernhar I.G. Keeping up the pace of digitalization in small business: Women entrepreneurs’ knowledge and use of social media // International journal of Entrepreneurial Behavior and Research. 2021. 27(2). P. 378–396.

13. Kartal A. Türkiye’de yerel yönetimlerin denetimi ve yerel yönetim ombudsmanı // Yüksek Öğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi. Bilkent–Ankara. 2008. № 0653. P. 92–103.

14. Азаматтарды, қоғамдық және бизнес бірлестіктерді тартуға негізделген мемлекеттік басқару стратегиясы. ҚР Президентінің Ресми сайты. URL: https://www.akorda.kz/kz/executive_office/presidential_commissions/azamattyk-maseleler-zhonindegi-komissiya (өтініш берілген күн: 22.11.2022)

15. Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы № 148 заңына енгізілген 2018 жылғы өзгертулері мен толықтырулары. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z010000148_ (өтініш берілген күн: 19.12.2022)

16. 2021 жыл 16 шілдедегі ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың ауыл әкімдерін сайлау бойынша қабылдаған жергілікті басқару реформасы. ҚР Президентінің Ресми сайты. URL: https://strategy2050.kz/news/auyl-kimin-saylau-zhergilikti-bas-arudy-reformasy/ (өтініш берілген күн: 08.12.2022)