Қазіргі әлемнің қиындықтарына жауап ретінде практикаға бағдарлы білім беру

Заманауи әлем бізден белгілі бір ойлауды, цифрландыру мен динамикалық технологиялық өзгерістерге байланысты туындайтын мәселелерді шешуге стандартты емес көзқарасты талап ететін дүние. Қазіргі уақытта сұранысқа ие интеллект дәлелденген әдістер мен стратегияларды оларды қолданудың жаңа тәсілдерімен және оларды құрудың шығармашылық тәсілдерімен біріктіреді. Білім беруде оқушылардың бойында осындай қасиеттердің қалыптасуын қамтамасыз ету үшін бейімділікке, ойлау икемділігіне, шығармашылыққа, мәселеге бағдарлануға және т.б. бағытты ұстанатын оқыту форматтарын іздеу қажет. Ұсынылып отырған мақала аясында Д. Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университетінде (бұдан әрі ШҚТУ) жүзеге асырылып жатқан тәжірибеге бағытталған білім беру моделі сипатталған. Мақаланың мақсаты – білім берудің тәжірибелікбағдарлы тұжырымдамасын енгізу арқылы кәсіптік білім беруді жаңғырту процесінің маңыздылығын көрсету және негіздеу. Тәжірибелік-бағдарланған білім беру кәсіптік құзіреттілік пен практикалық тәжірибені барынша дамыту үшін университет пен оның серіктестерінің өзара әрекеті ретінде түсіндіріледі. Бір жағынан облыстың және еліміздің кәсіпорындарымен, екінші жағынан жетекші университеттермен және ғылыми орталықтармен желілік ынтымақтастық білім беру бағдарламаларының қызметін күшейтуге мүмкіндік береді. Университетте мұндай білім беру форматын енгізудің бір жолы көрсетілген. Оны жүзеге асырудың деңгейлік жүйесі де сипатталған, ол жоғары сынып оқушылары мен студенттердің университетте оқу барысында практикалық құзыреттіліктерін кезең-кезеңімен қалыптастырудан тұрады. Студенттің алған және көрсеткен құзіреттіліктерінің нәтижесінде құзіреттіліктердің цифрлық профилін құру осындай деңгейлі білім беруді жүзеге асырудың бір бөлігі болып табылады. Сондай-ақ жұмыста SPOD-, VUCAжәне BANI әлемдерінің тұжырымдамалары қарастырылады, олардың қиындықтары мен талаптары білім беру парадигмасын қайта форматтауды анықтайды.

1. Kulyasova E.V., Trifonov P.V. Development of forms of interaction between universities and the business community in the digital economy // Strategic decisions and risk management. 2020, no. 11(2), рр. 216–223. URL: https://doi.org/10.17747/2618-947X-2020-2-216-223.

2. Fernandes J.M., Afonso Р. Engineering education in a context of VUCA // 4th International Conference of the Portuguese Society for Engineering Education (CISPEE). 2021. DOI: 10.1109/CISPEE47794.2021.9507229.

3. Bennett N.G., Lemoine J. What VUCA Really Means for You // Harvard Business Review. 2014

4. Diachok N., Chernukha N. and other. Practical-Oriented Concept as a Principle of Professional Education of the Future Professionals // International Journal of Higher Education. 2020. Vol. 9. No. 4. P. 272–282.

5. Минервин И.Г. Практико-ориентированная модель подготовки современного специалиста. Монография / И.Г. Минервин, С.В. Абрамова, Е.Н. Бояров, А.С. Ломов. – Южно-Сахалинск: изд-во СахГУ. – 2014. – 152 с.

6. Емельянова Т.В. Практико-ориентированное обучение будущих педагогов: зарубежный опыт // Международный научно-исследовательский журнал. – 2020. – Выпуск № 9(99). – Часть 2. – С. 110–116.

7. Приказ Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 «Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального послесреднего образования».

8. «Концепция модернизации педагогического образования Республики Казахстан» от 08 декабря 2022 г.

9. Государственная программа развития образования и науки Республики Казахстан на 2020–2025 годы.

10. Wondie A., Yigzaw N., Worku S. Effectiveness and Key Success Factors for Implementation of Problem-Based Learning in Debre Tabor University: A Mixed Methods Study // Ethiop J Health Sci. 2020, no. 30(5), рр. 803–816. doi: 10.4314/ejhs.v30i5.21.

11. Edwards S., Brown C. Close-to-practice research: the need for student voice and the strange case of Academy x’ // London Review of Education. 2020, no. 18(3), рр. 480–94. URL: https://doi.org/10.14324/LRE.18.3.11.

12. Дмитренко Т.А. Профессионально-ориентированные технологии обучения иностранным языкам. Монография. – М.: «Прометей», 2009. – 50 c.

13. Kobernyk О., Kolomiiets N., Komar О., Roienko L., Baidiuk L. Project Method Efficiency for the Teachers’ Professional Activities // Journal of Curriculum and Teaching. 2022, no. 11, рр. 73–86. doi:10.5430/jct.v11n1p73.

14. Bondar G. The role of project activities in the formation of foreign language professional competence of non-language freelance students. Collection of scientific works // Psychological and pedagogical problems of modern school. 2021, no. 1(5), рр. 118–125. URL: https://doi.org/10.31499/2706-6258.1(5).2021.235213

15. Елагина В.С., Похлебаев С.М. Компетентностный подход к организации обучения студентов в педагогическом вузе // Фундаментальные исследования. – 2012. – № 3(3). – С. 571–575. URL: https://fundamental-research.ru/ru/article/view?id=29758 (дата обращения: 12.07.2022)

16. Крючева Я.В., Гаврилюк Н.П. Деятельностный и компетентностный подходы в образовании: успешность в интеграции // Профессиональное образование в современном мире. – 2016. – 6(3). – С. 421–427.

17. Kulkarni S., Patil S., Pawar R. Adoption of the Conceive-Design-Implement-Operate approach to the Third Year Project in a team-based design-build environment // Procedia Computer Science. 2020, pp. 559–567. DOI:10.1016/j.procs.2020.05.068.

18. Ramesh Babu A., Arulanand N., Satish Chandran V. Skill Development through Experiential Learning – A Case Study for Product Development Scenario // Procedia Computer Science. 2020, no. 172, рр. 16–21.

19. Dempsey H.L. Keller’s Personalized System of Instruction: Was it a fleeting fancy or is there a revival on the horizon? // The Behavior Analyst Today. 2007, no. 8(3), рр. 317–324, DOI:10.1037/h0100623.

20. Программа стратегического развития НАО ВКТУ на 2023–2025 годы.

21. Baskoro G. Designing a Master Program to Cope with the New and Next Normal (VUCA World, Industry 4.0, and Covid 19): a case study // International Conf. on Management of Technology, Innovation, and Project (MOTIP). 2020, рр. 54–57.