Атырау облысының инновациялықдаму полюсін қалыптастыру

Өсу полюстері мен өсу орталықтары сияқты ұғымдар бұрын бір жағынан тұрғындардың, табиғи ресурстардың, өндіріс орындары мен қызмет көрсету салаларының шоғырлану жиынтығы деп, екінші жағынан географиялық тұрғыдан қалалар мен даму орталықтары деп түсіндірілді. Ал қазір ол еркін экономикалық аймақтар мен технополюстер деп аталады. Дүниежүзілік сұранысқа ие мұнай-газ саласы бойынша ірі компаниялар Атырау облысында орналасқанымен өңдеу өнеркәсібі әлі де дамымаған. Көмірсутегі шикізаты сияқты бірегей ресурстарды иеленіп отырған Атырау облысы экономикасындағы мұнай-газ-химия саласында инновациялық өндіріс пен қызметтің үлесін жоғарылатуда өсу полюстерін анықтап, оларды дамытудың ұйымдық-экономикалық нысандарын қалыптастыру қажеттілігі туындайды. Өңірлерде кластерлерді қалыптастыру инвестицияны экономикалық дамудың басым бағыттарына тартуға, инновациялық қызметті жандандыруға, экспорт әлеуетін арттыруға, өңірде құрылымдық өзгерістер жасауға ықпал етеді. Атырау облысы бойынша кластерлік құрылымдарды құру тиімділігі өзекті мәселе. Қазақстан шикізаттық бағытта ішкі нарықпен қатар сыртқы нарыққа да өнімін ұсынып отырған болашақта инновациялық кластерлік даму бойынша нақты субъекті бола алады. Атырау облысындағы экономикалық әлеует, инновациялық әлеует және инновациялық белсенділікті зерттей келе инновациялық кластерлер құрудың алғышарттары қарастырылды. Мақала өңір экономикасының дамуында өсу полюстерін қалыптастырудың теориялық және әдістемелік жақтарын анықтауға арналған. Бұл зерттеудің басты мақсаты Атырау облысында инновациялық өсу полюстерін қалыптастыруды негіздеу. Авторлар Атырау облысының экономикалық әлеуетіне, сонымен қатар инновациялық әлеуетіне сандық және сапалық талдау мен бағалау жүргізіп, Атырау облысы экономикалық субъектілерінің инновациялық белсенділігін анықтады.

1. Boiarynova K., Popelo O., Tulchynska S., Gritsenko S., Prikhno I. Conceptual Foundation of Evaluation and Forecasting of Innovative Development of Regions // Periodica Polytechnica Social and Mangement Sciences. 2022. No. 2(30). Р. 167–74. URL: https://doi.org/10.3311/PPso.18530.

2. Dobrescu E.M., Dobre E.M. Theories Regarding the Role of the Growth Poles in the Economic Integration // Procedia Economics and Finance. 2014. No. 8. Р. 262–267.

3. Пермякова Е.С. Полюса роста. Зарубежный опыт и адаптация его для успешной реализации индустриально-инновационного развития экономики региона // Вестник КАСУ. – 2011. – № 3. – С. 31–34.

4. Perroux F. Note sur la notion de pole de croissance // Economia applique. 1955. Vol. 7. P. 307–320.

5. Friedmann J., Alonso W. Regional Policy: Readings in Theory and Applications. Cambridge, MA: MIT Press. 1975.

6. Pottier P. Axes de communications et development economique // Revue economique. 1963. Vol. 14. P. 58–132.

7. Lausuen J.R. Urbanisation and Development: The Temporal Interaction between Geographical and Sectoral Clusters // Urban Studies. 1973. No. 10. Р. 163–188.

8. Леонтьев А.И., Новикова Н.В. Региональная проекция теории полюса роста: зарубежный и российский опыт // Теоретическая и прикладная экономика. – 2020. – № 4. – С. 106–117. URL: https://nbpublish.com/library_read_article.php?id=34019

9. Киреева А.А., Нурланова Н.К. Организационно-экономические механизмы реализации технологической модернизации регионов Казахстана // Проблемы развития территории. – 2018. – № 4(96). – С. 168–180.

10. Сатыбалдин А.А., Нурланова Н.К. Қазақстан экономикасын кеңістікте дамыту саясаты: жаңа қағидаттар, негізгі басымдықтар және іске асыру тетіктері. – Алматы, 2017. – 484 б.

11. Бримбетова Н.Ж. «Очаги роста» наукоемких производств и перспективы региональной политики // Инновационные исследования как локомотив развития современной науки: от теоретических парадигм и практике / Матер. междунар. науч.-практ. конф. – М., 2019. – С. 79–83.

12. Shaban A., Kourtit K., Nijkamp P. Causality Between Urbanization and Economic Growth: Evidence From the Indian States // Front. Sustain. Cities 4:901346.

13. Strange W.C. Viewpoint: Agglomeration research in the age of disaggregation // Canadian Journal of Economics / Revue canadienned’ economique. 2009. Vol. 42. Issue 1. Р. 1–27.

14. Kowalski A.M. Towards an Asian Model of Clusters and Cluster Policy: The Super Cluster Strategy // Journal of Competitiveness. 2020. Vol. 12. Issue 4. P. 74–90.

15. Jankowiak A.H. Place of Clusters and Cluster Policy in the Economic Policy in Germany and Poland // Journal of Eastern Europe Research in Business and Economics. 2021.