Ресурстық экономикадан инновацияға бағдарланған экономикаға көшу жағдайында Қазақстан Республикасының шағын және орта кәсіпкерлігін дамыту

Қазіргі серпінді өзгеріп жатқан әлемде шағын және орта кәсіпкерлік секторы мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етеді. Шағын бизнес инновацияның катализаторы, креативті шешімдердің генераторы ретінде қызмет етеді, оның болуы елдің серпінді серпілісіне трамплин жасайды. Шағын бизнес секторы сыртқы турбулентті өзгерістерге тез жауап бере алады және ішкі және сыртқы нарықтар үшін сұранысқа ие тауарлар мен қызметтерді өндіруге бағытталған. Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлік секторын қолдау бойынша ауқымды жұмыстар жүргізілуде. Дегенмен ЖІӨ құрылымындағы инновациялық өнімдердің үлесі төмен болып отыр. Ресурсқа негізделген экономикадан инновациялық экономикаға көшу шағын және орта бизнесті белсендіру арқылы мүмкін болады. Мақаланың мақсаты өзара серіктестік әрекеттесуді жандандыру арқылы шағын және орта бизнестің инновациялық қызметін арттыру үшін төрттік спираль тұжырымдамасын қолдану. Зерттеу әдістемесі мемлекеттің инновациялық дамуындағы шағын және орта бизнестің рөлін, оның дамуының негізгі көрсеткіштерінің серпінін көрсетуге негізделген. Қазақстан Республикасындағы инновацияларға салынған инвестициялардың тиімділігінің есептелген корреляциялық көрсеткіштеріне сүйене отырып, авторлар серпінді инновацияларды қамтамасыз ететін сегменттер бойынша мемлекеттік қолдаудың қажеттілігі туралы қорытындылар жасады. Авторлар талдаудың жалпы ғылыми, статистикалық, корреляциялық және ретроспективті әдістерін пайдаланды. Экономика секторларын цифрландыру контекстінде шағын және орта бизнестің инновациялық қызметін арттыру үшін аймақтың цифрлық технологиялық платформаның мүдделі тараптарының өзара әрекеттесу моделі ұсынылады. Нәтижелерді мемлекеттік органдар, жоғары оқу орындарының өкілдері, жұртшылық ресурстарға негізделген экономикадан инновациялық бағдарланған экономикаға көшуді қамтамасыз ету үшін пайдалана алады.

1. Официальный интернет-ресурс Комитета по статистике МНЭ РК. URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/business-statistics/stat-org/publications/6344/ (дата обращения: 01.09.2023)

2. Пойти на прорыв: как в России развивается инновационная среда. URL: https://icss.ru/novosti/poyti-na-proryv-kak-v-rossii-razvivaetsya-innovatsionnaya-sreda (дата обращения: 01.09.2023)

3. Смит А. Исследование о природе и причинах богатства народов. – М.: Эксмо, 2016. – 320 c.

4. Кейнс Дж. Общая теория занятости, процента и денег. – М.: Эксмо, 2007. – 960 с.

5. Чепуренко А. Что такое предпринимательство и какая политика в отношении предпринимательства нужна России? (Заметки на полях работ современных зарубежных классиков) // Журнал новой экономической ассоциации. – 2012. – № 2. – C. 102–124.

6. Бухвальд Е. Стратегия развития малого и среднего предпринимательства в России до 2030 года: амбиции и реалии // Экономические и социальные перемены: факты, тенденции, прогноз. – 2016. – № 1. – С. 66–80.

7. Виленский А. Возможности оценки результатов поддержки российского малого и среднего предпринимательства на федеральном и региональном уровне // Национальные интересы: приоритеты и безопасность. – 2013. – № 17. – C. 2–8.

8. Руденко Л. Социально-экономическая роль малого предпринимательства сферы услуг в поступательном развитии России // Актуальные проблемы экономики и права. – 2016. – № 1. – С. 62–70.

9. Караулов В. Оценка инфраструктурной поддержки малого предпринимательства в субъектах России // Современные проблемы управления природными ресурсами и развитием социально-экономических систем / Материалы международной научной конференции, в 4-х ч. / под ред. А.В. Семенова, Н.Г. Малышева, Ю.С. Руденко. – М.: изд. ЧОУВО «МУ им. С.Ю. Витте», 2016. – Ч. 2. – С. 521.

10. Токсанова А., Укубасова Г., Галиева А., Байбусинова Г. Косвенные меры поддержки инновационного предпринимательства // Экономика и статистика. – 2019. – № 1. – С. 109–115.

11. Кулбатыров Н., Асенова А. О некоторых особенностях развития инновационного предпринимательства в Казахстане. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/o-nekotoryh-osobennostyah-razvitiya-innovatsionnogo-predprinimatelstva-v-kazahstane (дата обращения: 17.09.2023)

12. Кулбатыров Н., Тулепбекова А., Асенова А. Оценка условий для развития предпринимательства в странах Евразийского экономического союза // Вестник Карагандинского университета серия «Экономика». – 2016. – № 2(82). – С. 81–90.

13. Казахстан упал в рейтинге глобального инновационного индекса. URL: https://kursiv.kz/news/ekonomika/2019-07/kazakhstan-upal-v-reytinge-globalnogo-innovacionnogo-indeksa (дата обращения: 01.09.2023)

14. Сабден О. Инновационная экономика (научное издание). – Алматы: Эксклюзив, 2008. – 491 с.

15. Днишев Ф., Альжанова Ф. Развитие инноваций и технологий в условиях глобализации: мировой опыт и Казахстан / Ф. Днишев, Ф. Альжанова. Алматы: Институт экономики КН МОН РК, 2013. – 62 с.

16. Нурланова Н. Технологическая модернизация экономики регионов Казахстана на основе smart-специализации: сценарии и механизмы реализации. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tehnologicheskaya-modernizatsiyaekonomiki-regionov-kazahstana-na-osnove-smart-spetsializatsii-stsenarii-i-mehanizmy-realizatsii (дата обращения: 29.08.2023)

17. Алимбаев А., Аймагамбетов Е., Притворова Т. и др. Инновационное развитие экономики. – Караганда: Типография КЭУК, 2010. – 435 с.

18. Концепция инновационного развития Республики Казахстан до 2020 года. Указ Президента Республики Казахстан от 4 июня 2013 года № 579. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/U1300000579 (дата обращения: 01.09.2023)

19. Чепуренко А. Что такое предпринимательство и какая политика в отношении предпринимательства нужна России? (Заметки на полях работ современных зарубежных классиков) // Журнал Новой экономической ассоциации. – 2012. – № 2. – С. 102–125.

20. Foray D., David P., Hall B. Smart Specialization: the concept. Knowledge for growth. Prospects for science, technology, and innovation: selected papers from research commissioner Janez Potochnk’s. Belgium, Expert Group Publ. 2009, pp. 20–24.

21. Carayannis E., Campbell D. «Mode 3» and «Quadruple Helix»: toward a 21st century fractal innovation Ecosystem // International Journal of Technology Management. 2009, no. 3/4(46), pp. 201–234.

22. Carayannis E., Campbell D. Triple Helix, Quadruple Helix and Quintuple Helix, and how do Knowledge, Innovation and the Environment relate to each other? A proposed Framework for a transdisciplinary Analysis of sustainable Development and social Ecology // International Journal of Social Ecology and Sustainable Development. 2010, no. 1(1), pp. 41–69.

23. Руденко Л. Механизм инновационной инфраструктуры поддержки развития малого предпринимательства. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/mehanizm-innovatsionnoy-infrastruktury-podderzhki-razvitiya-malogo-predprinimatelstva (дата обращения: 06.09.2023)

24. Королев В. Механизмы инновационного развития малого бизнеса в зарубежных странах. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/mehanizmy-innovatsionnogo-razvitiya-malogo-biznesa-v-zarubezhnyh-stranah (дата обращения: 06.09.2023)

25. Kazakhstan ranking in the Global Innovation Index 2023. URL: https://www.wipo.int/gii-ranking/en/kazakhstan (дата обращения: 06.10.2023)

26. Статистика образования, науки и инноваций: динамические ряды. URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/social-statistics/stat-edu-science-inno/dynamic-tables/ (дата обращения: 06.09.2023)