Қазіргі геосаяси сілкіністер жағдайында Оңтүстік-Шығыс Азия аймағындағы қазақстандық экспорттың мүмкіндіктерi

Бұл мақалада Қазақстан мен Оңтүстік-Шығыс Азия аймағы арасындағы сауда-экономикалық ынты-мақтастықтың негізгі ағымдағы процестері әлемдегі сауда-экономикалық өзара іс-қимылдың жаңа үлгісін қалыптастырудың қазіргі геосаяси жағдайында қарастырылады. Әлемдік сауданы дамытудың қолда бар болжамдарына сәйкес, орта мерзімді перспективада бүкіл әлемдік сауданың үлкен көлемі арнайы Оңтүстік-Шығыс Азия аймағына ауысады. Бұл геосаяси жағдайлардың өзгеруі, тасымалдау бағыттарының өзгеруі мен халықаралық инвесторлардың қызығушылығының артуы сияқты бірнеше факторларға байланысты. Қазақстан мұхиттарға шығу мүмкіндігінің жоқтығын ескере отырып, транзиттік ағындарды ұлғайтуға мүмкіндiкберетін Еуропалық Одақ – Оңтүстік-Шығыс Азия бағытында қолжетімді логистиканы құруға айтарлықтай күш салуы қажет. Сонымен қатар отандық кәсіпорындарды Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің нарығына шығару бойынша белсенді жұмыс жүргізу қажет. Осы зерттеу жұмысының барысында салыстырмалы артықшылықтар индексін пайдалана отырып, қазақстандық экспортты Оңтүстік-Шығыс Азия елдеріне ұлғайту мүмкіндіктері мен әлеуетіне ерекше назар аударылды. Осының нәтижесінде аймаққа үшінші елдерден келетін импортты ескере отырып, Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің нарығында белгілі бір бәсекеге қабілеттілікке ие тауарлардың негізгі категориялары анықталады. Қазақстан көлік инфрақұрылымын жақсарту, заңнамалық базаны жетілдіру және аймақтағы іс-шараларға қатысуын арттыру арқылы Оңтүстік-Шығыс Азия елдерімен саудасын арттыра алады. Бұл жұмыс Қазақстанның дипломатиялық корпусының өкілдерін, мемлекеттік органдарды, жергілікті атқарушы органдарды, өз өнімдерін Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің нарықтарына шығаруға мүдделі бизнес-қоғамдастық өкілдерін де қызықтырады

1. АСЕАН. URL: https://asean.org/the-founding-of-asean/the-founding-of-asean-part-2/ (дата обращения: 16.03.2023)

2. Казахстан воспользовался геополитическим кризисом и нарастил экспорт в страны, где прервались цепочки поставок. URL: https://ranking.kz/reviews/industries/kazahstan-vospolzovalsya-geopoliticheskim-krizisom-i-narastil-eksport-v-strany-gde-prervalis-tsepochki-postavok.html (дата обращения: 27.03.2023)

3. Постановление Правительства Республики Казахстан Об утверждении национального проекта «Устойчивый экономический рост, направленный на повышение благосостояния казахстанцев», от 12 октября 2021 года № 730. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000730 (дата обращения: 16.03.2023)

4. Қазақстан Республикасы стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің ұлттық статистика бюросы. URL: https://www.stat.gov.kz/.

5. Balassa B. Trade Liberalisation and “Revealed” Comparative Advantage // The Manchester School. 1965. Vol. 33. Iss. 2. P. 99–123. URL: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1467-9957.1965.tb00050.x (accessed: 16.03.2023)

6. Balassa B. The theory of Economic Integration / B. Balassa. Routledge Revivals. 2011. 318 p.

7. Schulz D. Enhancing the Kazakhstan-ASEAN Countries Economic Partnership. URL: https://www.caspianpolicy.org/research/energy-and-economy-program-eep/enhancing-the-kazakhstan-asean-countries-economic-partnership (accessed: 4.08.2020)

8. Rangsimaporn P. Central Asia and Southeast Asia: Towards Greater Engagement amidst Common Geopolitical Challenges. URL: https://www.rsis.edu.sg/rsis-publication/rsis/central-asia-and-southeast-asia-towards-greater-engagement-amidst-common-geopolitical-challenges/ (accessed: 10.05.2023)

9. Asian Economic Integration Report 2023: Trade, Investment, and Climate Change in Asia and the Pacific. URL: http://dx.doi.org/10.22617/TCS230031-2 (accessed: 16.03.2023)

10. Gilbert M., Lang N., Mavropoulos G., McAdoo M. Protectionism, Pandemic, War, and the Future of Trade. URL: https://www.bcg.com/publications/2023/protectionism-pandemic-war-and-future-of-trade?linkId=197543340 (accessed: 16.03. 2023)

11. Указ Президента Республики Казахстан «О Концепции внешней политики Республики Казахстан на 2020–2030 годы» от 9 марта 2020 г. URL: https://www.akorda.kz/ru/legal_acts/decrees/o-koncepcii-vneshnei-politiki-respubliki-kazahstan-na-2020-2030-gody (дата обращения: 16.03.2023)

12. Закон Республики Казахстан «О ратификации Соглашения о свободной торговле между Евразийским экономическим союзом и его государствами-членами с одной стороны и Социалистической Республикой Вьетнам с другой стороны» от 24 февраля 2016 года № 461-V ЗРК. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z1600000461 (дата обращения: 16.03. 2023)

13. Казахстан может нарастить экспорт товаров и услуг во Вьетнам на 500 млн долларов. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/mti/press/news/details/522686?lang=ru (дата обращения: 16.03. 2023)

14. Республика Сингапур. Официальный сайт Евразийской Экономической Комиссии. URL: https://eec.eaeunion.org/comission/department/dotp/torgovye-soglasheniya/singapore.php (дата обращения: 4.04.2023)

15. ЕАЭС и Индонезия начали переговоры по cоглашению о свободной торговле. URL https://eec.eaeunion.org/news/eaes-i-indoneziya-nachali-peregovory-po-coglasheniyu-o-svobodnoy-torgovle/ (дата обращения: 4.04.2023)