Жасыл экономика бағытындағы елдің ғылыми даму стратегиясын қалыптастырудағы экофорсайт зерттеулері

Бұл мақала жасыл экономика саласындағы елдің ғылымды дамыту стратегиясын қалыптастырудағы экологиялық форсайт зерттеулерінің маңыздылығына бағытталған. Жасыл экономикаға көшу экономикалық өсуді қоршаған ортаны қорғаумен теңестіруді талап етеді, ал теңгерімді үлгіні табу көптеген елдер белсенді түрде жұмыс істеп жатқан күрделі міндет. Экологиялық салада болжау әдістемесін қолдануды көздейтін экофорсайт маңызды инновациялармен және жаһандық экономикалық үрдістермен байланысты табиғи орта үшін ықтимал мүмкіндіктер мен тәуекелдерді анықтауда маңызды рөл атқарады. Зерттеу ағымдағы өнеркәсіптік қызметтің ұзақ мерзімді қоршаған ортаға әсерін бағалауға және жасыл технологияларға қатысты ұлттық өнеркәсіптік саясатты стратегиялық жоспарлауға бағытталған. Сценарийлерді модельдеу, әсіресе жасыл технологиялар саласында, ұзақ мерзімді көкжиектер мен көптеген белгісіздіктерге байланысты экологиялық болжамның маңызды аспектісі. Мақалада жаһандық стратегиялық үрдістер контекстінде тұрақты даму мен инновацияларды қамтамасыз етудегі экофорсайт зерттеулерінің маңыздылығы атап өтілген.

1. Sutherland W., Broad S., Butchart S. A Horizon Scan of Emerging Issues for Global Conservation in 2019 // Trends in Ecology & Evolution. 2018. Vol. 34. Iss.1. P. 1–12. URL: https://doi.org/10.1016/J.tree.2018.11.001

2. Nakicenovic N., McGlade J., Ma S. Lessons learned for scenario analysis // Ecosystems and human well-being. Island Press, Washington, DC, USA. 2005. Vol. 2. P. 449–467.

3. Norgaard R. The case for methodological pluralism // Ecological Economics. 1989. Vol. 1. Iss. 1. P. 37–57. URL: https://doi.org/10.1016/0921-8009(89)90023-2

4. Sutherland W., Broad S., Butchart S. A Horizon Scan of Emerging Issues for Global Conservation in 2019 // Trends in Ecology & Evolution. 2018. Vol. 34. Iss. 1. P. 1–12. URL: https://doi.org/10.1016/J.tree.2018.11.001

5. Sutherland W., Clout M., Côté I. A horizon scan of global conservation issues for 2010 // Trends in Ecology and Evolution. 2009. Vol. 25. Iss. 1. P. 1–7. URL: https://doi.org/10.1016/J.tree.2009.10.003

6. Заниздра М.Ю. Mетоды и практика применения экологического форсайта: аналитический обзор. URL: http://doi.org/10.15407/econindustry2020.02.093 (дата обращения: 23.08.2023)

7. Каньин К. Форсайт науки, технологий и инноваций в Бразилии. URL: https://www.elibrary.az/docs/jurnal/jrn2014_576.pdf. (дата обращения: 23.08.2023)

8. Bennett E., Peterson G., Levitt E. Looking to the future of ecosystem services // Ecosystems. 2005. No. 8. P. 125–132. URL: http://dx.doi.org/10.1007/s10021-004-0078-y

9. Cachia R., Compano R., Da Costa O. Grasping the potential of online social networks for foresight // Technological Forecasting & Social Change. 2007. No. 74(8). P. 1179–1203. URL: http://dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2007.05.006

10. Bishop P., Hines A., Collins T. The current state of scenario development: an overview of techniques // Foresight. 2007. No. 9(1). P. 5–25. URL: http://dx.doi.org/10.1108/14636680710727516

11. Bradfield R., Wright G., Burt G. The origins and evolution of scenario techniques in long range business planning // Futures. 2005. No. 37(8). P. 795–812. URL: http://dx.doi.org/10.1016/j.futures.2005.01.003

12. Brotherton R. The Brain Has a Blind Spot for ‘Unknown Unknowns’ // Discover Magazine. Kalmbach Publishing Company. 2015. URL: http://blogs.discovermagazine.com/crux/2015/11/17/brain-unknowns/#.VmFaYISKFFK (eccessed: 23.08.2023)

13. Carpenter S., Bennett E., Peterson G. Scenarios for ecosystem services: an overview // Ecology and Society. 2006. Vol. 11. P. 29.

14. Gidley J., Fien J., Smith J. Participatory futures methods: towards adaptability and resilience in climate- vulnerable communities // Environmental Policy and Governance. 2009. No. 19(6). P. 427–440. URL: https://doi.org/10.1002/eet.524

15. Cook C., Inayatullah S., Burgman M., Sutherland W., Wintle B. Strategic foresight: How planning for the unpredictable can improve environmental decision-making // Trends in Ecology & Evolution. 2014. No. 29(9). P. 531–541. URL: http://dx.doi.org/10.1016/j.tree.2014.07.005

16. Elgin D., MacMichael D., Schwartz P. Alternative futures for environmental policy planning: 1975–2000 // EPA-540/9-75-027. Stanford Research Institute, Center for the Study of Social Policy for EPA. Washington, USA. European Commission. 2015. URL: http://ec.europa.eu/research/index.cfm?pg=foresight (eccessed: 23.08.2023)

17. European Commission. Science for Environment Policy. Future brief: Identifying emerging risks for environmental policies // European Commission. 2016. URL: https://ec.europa.eu/environment/integration/research/newsalert/pdf/emerging_environmental_risks_early_warnings_FB12_en.pdf (eccessed: 23.08.2023).

18. Evans K., De Jong W., Cronkleton P., Nghi T. Participatory methods for planning the future in forest communities // Society and Natural Resources. 2010. Vol. 23. Iss. 10. P. 604–619. URL: https://doi.org/10.1080/08941920802713572

19. Gordon T. Energy forecasts using a “roundless” approach to running a Delphi study // Foresight. 2007. No. 9(2). P. 27–35. URL: https://doi.org/10.1108/14636680710737731

20. Leigh A. Thinking ahead: Strategic foresight and government // Australian Journal of Public Administration. 2003. Vol. 62. Iss. 2. P. 3–10. URL: https://doi.org/l0.1111/1467-8497.00320

21. Foresight and anticipatory governance in practice. OECD 2021. URL: www.oecd.org/strategic-foresight/foresight@oecd.org. (eccessed: 23.11.2023)

22. Leitch J., Leistritz F. Delphi analysis: a technique for identifying and ranking environmental and natural resource policy issues // Environmental Professional. 1984. Vol. 6. Iss. 1. P. 32–40.

23. The 11th Science and Technology Foresight Scenario Planning from the Viewpoint of Globalization // Summary Report - NISTEP REPORT. 2023. No. 183. (eccessed: 23.08.2023)

24. Ким М. Личный блог. URL: https://www.nauka.kz/page.php (дата обращения: 23.08.2023)