Экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз етудегі ауыл шаруашылығына инвестициялаудың рөлі

Жаһандық экономикалық тұрақсыздық пен турбуленттілік жағдайында, сондай-ақ COVID-19 сияқты биологиялық дүмпу кезінде әлемдік қоғамдастықтың алдында ғаламшар халқын жеткілікті азық-түлікпен қамтамасызетусияқтыжаңаміндеттер тұр. Тарихи тұрғыдан Қазақстанның экономикалық спецификациясының негізгі элементі – ауыл шаруашылығы. Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешеннің елеулі өндірістік-ресурстық және экспорттық әлеуетіне ие болғанына қарамастан, ауыл шаруашылығы саласын дамытудың ағымдағы тренді азық-түліктің экономикалық қолжетімділігін және оның ішкі сұранысты қанағаттандыру үшін ғана емес, сонымен қатар таяу және алыс елдерге экспорт үшін де оның физикалық қолжетімділігін қамтамасыз ету жөніндегі елдің толық күші болып табылмайды. Бұл құбылыстың елеулі себебі, әлеуметтік маңызы бар салаға бөлінетін мемлекеттік қаражат көлемі жыл сайын артып келе жатқанымен, жеткіліксіз. Осыған байланысты агроөнеркәсіптік кешенге шетелдік және ішкі инвестициялардың рөлі күшейтілуде. Бұл мақалада Қазақстан экономикасының құрылымындағы ауыл шаруашылығының үлесіне талдау жасалып, оның елеусіз үлесі ашылған. Осыған байланысты, инновациялық және жоғары технологиялық өндіріс әдістерін қолдану арқылы ауыл шаруашылығының көлемін кеңейту және осы мақсат үшін осы салаға шетелдік инвесторларды тарту арқылы бұл мәселені шешудің жолдары ұсынылды, бұл түптеп келгенде өсу қарқынын арттыруды қамтамасыз етеді. ауыл шаруашылығы мен ел экономикасының тұрақты өсуі. Зерттеу барысында жаңа экономикалық шындық жағдайында Қазақстан Республикасы экономикасының аграрлық секторына шетелдік инвестициялардың өсуінің негізгі шектеуші факторлары анықталды.

1. Буржаева Д.Х. Эффективность инвестиций в сельском хозяйстве РК. – Москва, 2014.

2. Послание Главы государства Касым-Жомарта Токаева народу Казахстана «Экономический курс справедливого Казахстана» от 4 сентября 2023 года.

3. Prodanova O., Zinchenko L., Buriak O., Gavrylovskyi I., Khoroshun Y. Improving investment management in agribusiness // Studies of Applied Economics. 10.25115/eea.v39i5.4981.

4. Bezawit B.C., Maksud B., Joachimvon B., Maximo T. The global cost of reaching a world without hunger: Investment costs and policy action opportunities // Food Policy. 2021. Vol. 104. Р. 102151. URL: https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2021.102151

5. Ермилова М.И., Лещинская А.Ф., Грызунова Н.В., Лаптев С.В., Алтухова Е.В., Косов М.Е., Церцеил Ю.С., Тепман Л.Н., Эриашвили Н.Д. Инвестиционная деятельность. – М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2020. – С. 4.

6. Адриянов А.Ю. и др. Инвестиция в вопросах и ответах. – М.: Изд. «Проспент», 2014. – 56 с.

7. Wawrzyniec C., Krzysztof P.P., Arkadiusz S. Outcomes of farm investment in Central and Eastern Europe: The role of financial public support and investment scale // Land Use Policy. 2021. Volume 108. Р. 105655. URL: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105655

8. Бем-Баверк Е. Основы теории ценностей хозяйственных благ. – М.: Директмедия Паблишинг, 2008. – 196 с.

9. Кейнс Дж.М. Общая теория занятости, процента и денег. – М.: Прогресс, 1978. – 444 с.

10. Массе П. Критерии и методы оптимального определения капиталовложений. – М., 1971. – 27 c.

11. Касл Э. Эффективное фермерское хозяйствование. – М.: Агропромиздат, 1991. – 496 с.

12. Высокоморный В.И., Тоболич З.А. Экономика агропромышленного комплекса. – М.: Рипо, 2020. – 333 с.

13. Janvry A., Sadoulet E. Agricultural growth and poverty reduction: Additional evidence // World Bank Research. 2010. Observer 25. Р. 1–20. URL: http://dx.doi.org/10.1093/wbro/lkp015

14. Меры государственной поддержки. Агропромышленный комплекс. Официальный сайт Национальной компании «Kazakh Invest». URL: https://invest.gov.kz/ru/invest-guide/support/apk/ (дата обращения: 01.10.2023)

15. План действий: как МСХ будет исполнять поручения Президента. Официальный сайт МСХ РК. 14.12.2022. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/moa/press/news/details/plan-deystviy-kak-sh-budet-ispolnyat-porucheniya-prezidenta?lang=ru (дата обращения: 01.10.2023)

16. Мировые показатели управления. Всемирный Банк. URL: https://databank.worldbank.org/source/worldwide-governance-indicators# (дата обращения: 01.10.2023)

17. Статистика внешнего сектора. Внешний долг. Официальный сайт Национального Банка РК. URL: https://nationalbank.kz/ru/news/vneshniy-dolg (дата обращения: 02.10.2023)

18. Доля сельского хозяйства ВВП. Классификация стран. URL: https://ru.theglobaleconomy.com/rankings/Share_of_agriculture/Asia/ (дата обращения: 02.10.2023)

19. Отраслевая статистика. Статистика инвестиций. Официальный сайт БНС АСПиР РК. URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/business-statistics/stat-invest/publications/5216 (дата обращения: 02.10.2023)

20. Продовольственная безопасность и раскрытие агропромышленного потенциала Евразийского региона. Доклад Евразийского Банка Развития. URL: https://eabr.org/upload/iblock/8b7/EDB_2023_Report-1_Food-Security_rus.pdf

21. Доля сельского хозяйства в ВВП (Казахстан). URL: https://ru.theglobaleconomy.com/Kazakhstan/share_of_agriculture/ (дата обращения: 02.10.2023)

22. Сохранение позиции зерновой державы, ориентир на импортозамещение и возможности агропромышленного комплекса – итоги прошлого года и планы на 2021 год. Официальный информационный ресурс Премьер Министра РК. URL: https://www.primeminister.kz/ru/news/reviews/sohranenie-pozicii-zernovoy-derzhavy-orientir-na-importozameshchenie-i-vozmozhnosti-agropromyshlennogo-kompleksa-itogi-proshlogo-goda-i-plany-na-2021-god-1015314 (дата обращения: 02.10.2023)

23. Реформы в Казахстане: успехи, задачи и перспективы. Аналитический доклад ОЭСР. URL: https://www.oecd.org/eurasia/countries/Eurasia-Reforming-Kazakhstan-Progress-Challenges-Opport.pdf (дата обращения: 02.10.2023)

24. Кодекс Республики Казахстан от 29 октября 2015 года № 375-V «Предпринимательский кодекс Республики Казахстан» (с изменениями и дополнениями по состоянию на 18.11.2022 г.)