«Тұрақты даму мақсаттарына» қол жеткізу контекстінде денсаулық сақтау салаларын зерттеу

Қазіргі уақытта денсаулық сақтау қызметтері саласын дамытуды басқару БҰҰ-ның Тұрақты даму саласындағы мақсаттарына объективті түрде бағдарлануы тиіс. Денсаулық сақтау саласындағы Тұрақты даму мақсаттарына сәйкес қызметтерді алу құқықтарын қамтамасыз ету, қызметтерді алушының әлеуметтік мәртебесіне және оның тұрғылықты жеріне қарамастан олардың қолжетімділігін қамтамасыз ету негізгі міндет. Бірқатар кешенді іс-шараларға қарамастан, бүгінгі таңда бұл шаралар жеткіліксіз. Мақалада Қазақстан Республикасының «Тұрақты даму мақсаттарына» қол жеткізу контекстінде ұлт денсаулығын қамтамасыз етудің маңыздылығы айқындалған. Зерттеулер кешенін жүргізуді көздейтін жағдай мен сапалық өзгерістерді көрсететін Қазақстан халқының денсаулық рейтингін қалыптастыру қажеттілігі дәлелденген. Зерттеудің осы кезеңінде 2018–2022 жж. көрсеткіштер негізінде Қазақстанда денсаулық сақтау қызметтерінің қолжетімділігіне «негіздемелік» талдау жүргізілді, зерттеу кірістерге байланысты медициналық қызметтердің қолжетімділігін сипаттайтын көрсеткіштердің көпшілігінің жақсаруының оң үрдістерін де, сондай-ақ аса күшті теңгерімсіздіктердің болуын да анықтауға мүмкіндік берді. Алынған нәтижелер негізінде денсаулық сақтау жүйесін одан әрі жетілдіру мақсатында Қазақстан үшін тұрақты дамудың үшінші мақсатына қол жеткізуді көрсететін рейтингті қалыптастыру бойынша зерттеудің өзге де бағыттары айқындалды.

1. Fidler D. Architecture amidst anarchy: global health’s quest for governance // Global Health Governance. 2007. P. 1–17.

2. Bloom D., Cafiero E., Jané-Llopis E., Abrahams-Gessel S., Bloom L., Fathima S. et al. The Global Economic Burden of Non-communicable Diseases // Geneva: World Economic Forum. 2011. 48 p.

3. Howard-Jones N. et al. The scientific background of the International Sanitary Conferences, 1851–1938. 1975. 108 p.

4. Farley J. To cast out disease: a history of the International Health Division of Rockefeller Foundation (1913–1951). Oxford University Press. 2004. P. 129–140.

5. Morens D.M., Taubenberger J.K. The mother of all pandemics is 100 years old (and going strong)! // American journal of public health. 2018. Vol. 108. No. 11. P. 1449–1454.

6. Цели устойчивого развития. URL: https://egov.kz/cms/ru/zur (дата обращения: 28.01.2022)

7. Гражевская Н., Тынгишева А. Приоритетные направления реализации государственной политики в области здравоохранения // Вестник КЭУ. – 2018. – С. 145–150.

8. Девятко В.Н., Кульжанов М.К., Аканов А.А. Здравоохранение мира: состояние, перспективы, развитие (опыт Казахстана). – Алматы, 2020. – 128 с.

9. Служба общественного здравоохранения / Oфициальный сайт Европейского регионального бюро ВОЗ. URL: https://www.euro.who.int/en/health-topics/Health-systems/public-healthservices (дата обращения: 10.04.2022)

10. Антипенко Э.С., Антипенко А.Э. Аспекты понятий и закономерностей формирования и развития системы здравоохранения (размышления). Моск. гос. медико-стоматол. ун-т им. А.И. Евдокимова МЗ РФ. Изд. 3-е, испр. и доп. – Москва: Спутник+, 2021. – 167 с.

11. Амлаев К.Р. Основные направления профилактической деятельности учреждений здравоохранения. URL: https://present5.com/obshhie-voprosy-medicinskojprofilaktiki-amlaev-k-r-glavnyj/#:~:text=% (дата обращения: 18.03.2022)

12. Гришан Ю.П. Система медицинского страхования и обеспечения зарубежных стран // Страховое дело. – 2019. – № 10. – С. 27–34.

13. Аканов А.А. Политика охраны здоровья населения в Казахстане: опыт разработки, реализации национальных программ здравоохранения и перспективы на 2010–2015 годы. – Астана, 2006. – 243 с.

14. Шарман А.Т. Что такое профилактика и профилактическая медицина? Академия профилактической медицины. URL: https://academypm.org/language/ru/chto-takoe-profilaktika-i-profilakticheskaya-medicina (дата обращения: 25.03.2022)

15. Конституция РК 2023. URL: https://online.zakon.kz

16. О здоровье народа и системе здравоохранения. Обновленный. Кодекс Республики Казахстан от 7 июля 2020 года № 360-VI ЗРК.

17. Об обязательном социальном медицинском страховании. Обновленный. Закон Республики Казахстан от 16 ноября 2015 года № 405-V ЗРК.

18. Концепция перехода Республики Казахстан к устойчивому развитию на 2006–2024 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 октября 2006 года № 981. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P060000981 (дата обращения: 15.01.2022)

19. Об утверждении Национального плана развития Республики Казахстан до 2025 года и признании утратившими силу некоторых указов Президента Республики Казахстан Указ Президента Республики Казахстан от 15 февраля 2018 года № 636.

20. Grogan C.M. Diffusion of ACA policies across the American states // Journal of New Economy. 2017, vol. 23, no. 4, pp. 46–68.

21. Шарман А.Т. Что такое профилактика и профилактическая медицина? URL: Академия профилактической медицины. URL: https://academypm.org/language/ru/chto-takoe-profilaktika-i-profilakticheskaya-medicina (дата обращения: 25.03.2022)

22. Аканов А.А., Куракбаев К.К., Чен А.Н., Ахметов У.И. Организация здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2016. – 231 с.

23. Стратегия «Казахстан–2050»: новый политический курс состоявшегося государства. Послание Президента Республики Казахстан – Лидера Нации Н.А. Назарбаева народу Казахстана, г. Астана, 14 декабря 2012 г.

24. Об утверждении национального проекта «Качественное и доступное здравоохранение для каждого гражданина «Здоровая нация». Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 октября 2021 года № 725. (Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 22 сентября 2023 года № 828)

25. Национальный проект «Здоровая нация» на 2021–2025 годы. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000725

26. Статистический сборник «Здоровье населения Республики Казахстан и деятельность организаций здравоохранения». URL: http://www.rcrz.kz/index.php/ru/statistika-zdravookhraneniya-2 (дата обращения: 17.03.2022)

27. Статистический сборник «Здоровье населения Республики Казахстан и деятельность организаций здравоохранения». URL: https://nrchd.kz/index.php/ru/?option=com_content&view=article&id=973

28. Продолжительность жизни – данные ВОЗ. URL: https://www.who.int/ru/redirect-pages/megamenu/data/dashboards (дата обращения: 17.03.2023)

29. Статистический сборник за 2022 год. URL: https://nrchd.kz/index.php/ru/?option=com_content&view=article&id=973

30. Бюро национальной статистики и реформам Республики Казахстан URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/social-statistics/stat-medicine/