Қазақстандағы қазіргі макроэкономикалық ортаға талдау: макроэкономикалық ортаның экономикалық тәртіпке әсері

Мемлекеттің макроэкономикалық саясаты қатысушы елдердің экономикалық интеграциялық бірлестіктері мен ынтымақтастығына негізделген түрлі салалық кәсіпорындарды жүргізу үшін қолайлы жағдайлар жасайтын ел экономикасының өсуін қолдаудың негізгі тетігі. Мақалада қазіргі заманғы макроэкономикалық ортаны талдау және оның Қазақстан халқының экономикалық мінез-құлқына әсері ұсынылған, онда экономиканың маңызды бағдарлары көрсетілген. Мақалада инвестициялық ахуал қарастырылады, халықтың экономикалық санасына әсер ететін макроэкономикалық орта факторларына кешенді талдау жүргізіледі, елдің мемлекеттік секторындағы сыбайлас жемқорлықты қабылдау деңгейін өлшейтін сыбайлас жемқорлық индекстері қарастырылады. Талдау үшін әртүрлі экономикалық факторлар және олардың экономикалық ортаға әсері ашылады және өңделеді. Қазақстандағы ағымдағы макроэкономикалық жағдайды талдау үшін елдің экономикалық дамуының макроэкономикалық көрсеткіштерінің серпіні туралы сенімді дереккөз болуы, сондай-ақ дамудың ағымдағы үрдістерін айқындау қажет. Жұмыс барысында Қазақстан Республикасы халқының экономикалық санасына әсер ететін макроэкономикалық орта факторларына PEST-талдау жүргізілді, бұл макроэкономикалық орта – бұл ел экономикасының жай-күйі, субъектілердің экономикалық мінез-құлқына әсер ететін ішкі және сыртқы факторлар, жағдайлар, көрсеткіштер кешені деген оң қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Макроэкономикалық орта факторларын pest-Р талдау барысында халықтың экономикалық санасына әсер ететін саяси, технологиялық және әлеуметтік-мәдени факторлар көрсетілген. Микроэкономикалық ортаны мемлекет, кәсіпорындар немесе жеке адамдар бақылап қана қоймайды, елдің немесе кәсіпорынның қазіргі жағдайы мен дамуына жанама әсер ететін факторлар бар.

1. Доклад Transparency International. Берлин 25.01.2022г. Индекс восприятия коррупции (ИВК). – 2021. URL: https://www.transparency.org/ru/press/2021-corruption-perceptions-index-press-release.

2. Сатыбалдин А.А. Анализ основных антикоррупционных институтов и выявление их сильных и слабых сторон // Вестник университета «Туран». – 2021. – № 4(92). – С. 153–160. URL: https://vestnik.turan-edu.kz/jour/article/view/2138.

3. Официальный информационный ресурс премьер-министра РК. URL: https://primeminister.kz/ru/news/kazakhstan-privlek-rekordnyy-obem-pryamykh-inostrannykh-investitsiy.

4. Итоги 2022 года и перспективы на 2023 год: мнение / Economic Research institute. – 15.02.2023 г. URL: https://economy.kz/ru/Novosti_instituta/id=5608#:~:text

5. Оразалин Р.Ж. Макроэкономическая стабильность как фактор конкурентоспособности Казахстана // Вестник КазНУ. Серия экономическая. – 2012. – № 6(94). – С. 52–57.

6. Dyukina T.O., Shanygin S.I., Zuga E.I. Comparative Analysis of Typical Features of the Economies of the States in around the Crisis Period 2005–2011 // Proceedings of the 28th International Business Information Management Association Conference. Seville, 2016. P. 945–953.

7. Годовой отчет о деятельности МЦФА «Астана» за 2022 г. URL: https://aifc.kz/uploads/Annual%20report%202022/AIFC_RU_1.07.23.pdf.

8. Пискун Е.И., Стецюк А.А. Макроэкономические факторы развития предпринимательства // Экономика и бизнес. – 2020. – № 7(28). – С. 24–28. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/makroekonomicheskie-faktory-razvitiya-predprinimatelstva/viewer

9. Сабден О.С., Токсанова А.Н. Управление малым предпринимательством: вопросы теории и практики. – Астана: Елорда, 2001. – С. 307.

10. Протопопова Н.И. Согласование экономических интересов государства и частного капитала // Теоретическая экономика. – 2018. – № 3. – С. 35–41. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/soglasovanie-ekonomicheskih-interesov-gosudarstva-i-chastnogo-kapitala-obektivnaya-neobhodimost-razvitiya-sotsialno-ekonomicheskoy

11. Динамика Казахстана в рейтинге «Doing Business». URL: https://egov.kz/cms/ru/articles/doing_business_rk#:~:text=%D0%9F%D0%BE%20%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%82%

12. Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан Әділет. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1900000585.

13. Токаев К.К. Зеленая экономика-парадигма инновационного и устойчивого развития Казахстана–2021. URL: https://www.undp.org/ru/kazakhstan/news/zelenaya-ekonomika-paradigma-innovacionnogo-i-ustoychivogo-razvitiya-kazakhstana

14. Токаев К.К. Послание Президента народу Казахстана–2022. URL: https://www.akorda.kz/ru/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-181130.

15. Пиливанова Е.К. Макроэкономическая и микроэкономическая среда институционального роста розничной торговли: концептуальный ответ // Финансовые исследования. – 2022. – № 1(46). – С. 19–25. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/makroekonomicheskaya-i-mikroekonomicheskaya-sreda-institutsionalnogo-rosta-roznichnoy-torgovli-kontseptualnyy-aspekt/viewer.