Аймақтық деңгейде ТДМ жүзеге асыру: Қазақстан мен Ресей тәжірибесі

2015 ж. 25 қыркүйекте БҰҰ Бас Ассамблеясында аясында қабылданған тұрақты даму мақсаттары дамушы және дамыған елдердің алдында тұрған мәселелердің кең ауқымын қамтиды. Сондықтан посткеңестік екі елде – Қазақстан мен Ресейде ТДМ-ны аймақтық деңгейде жүзеге асырудың ұлттық тәсілдерін сәйкестендіру және жалпылау ерекше маңызға ие, олар айтарлықтай мемлекеттік сектордың болуымен, экономиканы реттеудің тікелей әкімшілік әдістерін белсенді қолданумен сипатталады. Зерттеудің мақсаты – аймақтар деңгейінде ТДМ жүзеге асыруда қолданылатын тәсілдерге салыстырмалы талдау жасау. Зерттеу барысында ұлттық және өңірлік деңгейлерде ТДМ енгізу үдерістеріне мемлекеттің қатысуын сипаттайтын критерийлер ұсынылды, жалпымемлекеттік саясат шеңберінде ТДМ институттандыру тәсілдерін салыстырып, орталық үкіметтер мен өңірлік билік органдары қызметінің мазмұндық басымдықтары сараланды, өңірлер деңгейінде ТДМ оқшаулау және имплементациялау ерекшелігі анықталды. Нәтижесінде қолданылатын ресми институциялық тәжірибелер мен құрылымдар, ТДМ локализациялау және имплементациялау үшін басымдықтарды таңдауда, жалпыұлттық және өңірлік деңгейлерде қабылданатын басқару шешімдерін ресурстық қамтамасыз ету мүмкіндіктерінде айырмашылықтар анықталды. Зерттелетін елдер аймақтық деңгейде ТДМ-ын оқшаулау және енгізу үрдісінің бастапқы кезеңінде болғандықтан, авторлардың тұжырымдары осы бағытта жүргізіліп жатқан ғылыми жұмыстың тиімділігін арттыру үшін пайдалы болуы мүмкін.

1. The World Bank. Urban Development. URL: https://www.worldbank.org/en/projects-operations/environmental-and-social-policies

2. Mora L., Bolici R., Deakin M. The First Two Decades of Smart-City Research: A Bibliometric Analysis // Journal of Urban Technology. 2017, no. 24(1), pp. 3–27. URL: https://doi.org/10.1080/10630732.2017.1285123

3. Glasmeier A., Christopherson S. Thinking about smart cities // Cambridge Journal of Regions, Economy and Society. 2015, no. 8(1), pp. 3–12. URL: https://doi.org/10.3390/su8111122

4. Gibbons S., Overman H.G. Mostly pointless spatial econometrics? // Journal of regional Science. 2012, no. 52(2), pp. 172–191.

5. BaltagiBadi H. The two-way Hausman and Taylor estimator // Economics Letters. 2023, no. 228, pp. 111–159. URL: https://doi.org/10.1016/j.econlet.2023.111159

6. Marelli E.P., Parisi M.L., Signorelli M. Economic convergence in the EU and Eurozone // Journal of Economic Studies. 2019, no. 46(7), pp. 1332–1344. URL: https://doi.org/10.1108/JES-03-2019-0139

7. Гафарова Е.А. Валовой муниципальный продукт как показатель уровня экономического развития муниципальных образований региона (на материалах Республики Башкортостан) // Научно-технические ведомости СПбГПУ. Экономические науки. – 2017. – № 10(4). – С. 91–103.

8. Аверина Д.С., Горшкова Т.Г., Синельникова-Мурылева Е.В. Построение кривой Филлипса на региональных данных // Экономический журнал ВШЭ. – 2018. – № 4. – С. 609–630.

9. Лазарева В.В., Дьяченко В.Н., Власова Н.Ю. Приграничное положение и устойчивое развитие региона // Регионалистика. – 2020. – № 2. – C. 24–36. URL: https://doi.org/10.14530/reg.2020.2.24

10. Айвазян С.А., Афанасьев М.Ю., Кудров А.В. Индикаторы основные возглавляют социально-экономическое развитие и их агрегаты в пространстве характеристик региональной дифференциации // Прикладная эконометрика. – 2019. – № 2(54). – C. 51–69.

11. Тикунов В.С., Бабурин В.А., Белоусов С.К. Интегральная оценка экономического развития регионов Российской Федерации // Вестник Московского университета. Сер. 6, Экономика. – 2022. – № 2. – С. 189–200. URL: https://doi.org/10.38050/01300105202229

12. Истомина С.В., Лычагина Т.А., Пахомова Е.А., Пахомов А.В. Методика определения инновационного потенциала социально-экономических объектов различных иерархических уровней с использованием элементов векторного анализа и теории поля // National Interests: Priorities and Security. – 2018. – № 14(1). – C. 97–120. URL: https://doi.org/10.24891/ni.14.1.97

13. Пахомова Е.А., Харчева К.С., Шаркова Т.С. Комплексный анализ социально-экономического положения муниципальных районов Московской области на основе экономико-математического инструментария // Национальные интересы: приоритеты и безопасность. – 2016. – № 9(342). – С. 4–17.

14. Caroleo F.E., Coppola G., Semerikova E.V. Analysis of the Regional Disparities in Russia through STATIS Methodology // Scienze Regionali. 2022, no. 21(2), pp. 169–198.

15. Demidova O. Convergence of Russian Regions: Different Patterns for Poor, Middle and Rich // Economy of Region. 2021, no. 17(4), pp. 1151–1165. URL: https://doi.org/10.17059/ekon.reg.2021-4-8

16. Demidova O., Daddi P., Medvedeva E., Signorelli M. Modeling the Employment Rate in Russia: a Spatial-Econometric Approach // Economy of Region. 2018, no. 14(4), pp. 1383–1398.

17. Cheng Y., Liu H., Wang S., Cui X., Li, Q. Global Action on SDGs: Policy Review and Outlook in a Post-Pandemic Era // Review. Sustainability. 2021, no.13, pp. 1–25. URL: https://doi.org/10.3390/su13116461

18. Biermann F., Kanie N., Kim R.E. Global governance by goal-setting: the novel approach of the UN Sustainable Development Goals // Current Opinion in Environmental Sustainability. 2017, no. 26–27, pp. 26–31. URL:https://doi.org/10.1016/j.cosust.2017.01.010

19. Stafford-Smith M., Griggs D., Gaffney O. et al. Integration: the key to implementing the Sustainable Development Goal // Sustain Sci. 2017, no. 19, pp. 911–919. URL: https://doi.org/10.1007/s11625-016-0383-3

20. Biermann F. Earth system governance World politics in the post-environmental age // Routledge handbook of Global Environmental politics, 2 edition. 2022, pp. 283–294. URL: https://doi.org/10.4324/9781003008873

21. Hanan A.-S., El-Maghrabi M., Osorio R. Sustainable Development Goal Diagnostics: The Case of the Arab Republic of Egypt // World Bank Working Paper. 2018, pp.5–8.

22. Browne K., Dzebo A., Iacobuta G., Onbargi A.F., Shawoo Z., Dombrowsky I., Fridahl M., Gottenhuber S., Persson Å. How does policy coherence shape effectiveness and inequality // Implications for sustainable development and the 2030 Agenda: Sustainable Development. 2023, no. 31(5), pp. 3161–3174. URL: https://doi.org/10.1002/sd.2598

23. Wang Y., Wang M., Huang B., Li S., Lin Y. Evaluation and Analysis of Poverty-Stricken Counties under the Framework of the UN Sustainable Development Goals: A Case Study of Hunan Province, China // Remote Sensing. 2021, no. 13(23), pp. 1–23. URL: https://doi.org/10.3390/rs13234778

24. Савруков А.Н., Савруков Н.Т. Методический подход и критерии оценки эффективности государственного управления в регионах // Финансы и кредит. – 2017. – № 7(23). – С. 388–402.

25. Антонова М.A. Теоретико-методологические основы изучения устойчивого развития регионов // Региональная экономика и управление: электронный научный журнал. – 2013. – № 4(36). – С. 113–119.

26. Тюренкова Е.Н. Паспорт региона как один из методов анализа проблем регионального развития // Стратегия устойчивого развития регионов России. – 2014. – № 22. – С. 37–40.

27. Бобылев С.Н. Устойчивое развитие: методология и методики измерения. Учеб.пособие / С.Н. Бобылев, Н.В. Зубаревич, С.В. Соловьева, Ю.С. Власов. – М.: Экономика, 2011. – С. 339–346.

28. Turgel I.D., Panzabekova A.Zh., Symaniuk N.V. Development of regulatory impact institute under digitization process: experience of Russia and Kazakhstan // Bulletin of the National academy of sciences of Republic of Kazakhstan. 2019, no. 5(381), pp. 97–104.

29. Добровольный национальный обзор о реализации Повестки дня до 2030 года в области устойчивого развития. Казахстан. – 2022. – С. 21–39. URL: https://economy.kz/documents/OECD/ENDReportDNO06-2022_small.pdf

30. Отчет о результатах параллельного экспертно-аналитического мероприятия «Анализ достижения субъектами Российской Федерации показателей целей устойчивого развития при реализации документов стратегического планирования в период с 2020 года по истекший период 2022 года». – С. 31–58. URL: https://ach.gov.ru/upload/iblock/4db/1fj6wt5pivqmbx6cc2vq2rayu2mbq713.pdf

31. ESG-рэнкинг регионов и городов Евразийского экономического союза. – С. 1–20. URL: https://www.ra-national.ru/wp-content/uploads/2023/06/esg-rank_a5.pdf