Сапа мен азық-түлік қауіпсіздігін арттыру үшін нан өнімдерін бақылау жүйесін бағалау

Қазіргі уақытта әлемде кеңінен талқыланып жатқан мәселелердің бірі азық-түлік қауіпсіздігі. Еліміздегі ірі өндірісі бар нан-тоқаш өнеркәсібі тамақ өнеркәсібінің жетекші орынды алатын салаларының бірі. Нан өнімдері күнделікті тұтынатын азық-түлік өнімі болғандықтан, халықты адам өміріне қауіпті емес нан тағамдарымен қамтамасыз етуі тиіс. Ол үшін нан өнімінің сапалылығы жоғары, қауіпсіз, құрамы табиғи және бағасы қолжетімді болуы керек. Нан-тоқаш өнімдерінің сапасын жоғарылату бүгінде күрделі және өзекті мәселеге жатады. Нан өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін арттыруда азық-түлік өнімдерінің халықаралық стандарттарға, ХАССП жүйесі талаптарына сәйкестігі негізінде нан-тоқаш өнімдерін бақылау жүйесін бағалау мәселесі бүгінде зерделеуді талап етеді. 2018–2022 жж. Қазақстандағы нан және нан-тоқаш өнімдерінің нарығына талдау жүргізіліп, қазіргі өзекті мәселелер айқындалды. Мемлекетіміздің бас қалалары Астана мен Алматының респонденттерінен сауалнама алу арқылы нан-тоқаш өнімдерін таңдауда ұстанатын негізгі критерийлер, себептер тұтынушылардың сенімі мен қанағаттануын қамтамасыз ететіні анықталды. Мақалада еліміздің нан өнімдерінің қауіпсіздігі мәселелерін мониторингтеу және бағалау негізінде нан өнімдерінің қауіпсіздігін арттыру және жетілдіру мәселелері айқындалды. Отандық кәсіпорындарда азықтүлік өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін арттыру және дайындау, сақтау, тасымалдау мен сату жұмыстарын басқару бойынша ХАССП жүйесін енгізу ұсынылады.

1. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017–2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Астана, 12 шілде 2018 жыл. URL: https://adilet.zan.kz. (өтініш берілген күн: 20.11.2023)

2. Диханбаева Ф.Т., Джетписбаева Б.Ш., Матибаева А.И. Азық-түлік өнімдерінің сапасын бақылау және ұйымдастыру. Оқу құралы. – Алматы: АТУ, 2014. – Б. 110.

3. Тунгышбаева У.О., Уажанова Р.У., Сериккызы М.С., Манап К.Р. Основные направления развития современного международного менеджмента в области качества и безопасности пищевых продуктов. Практика примения данных стандартов в Республике Казахстан // Вестник КазНИТУ. – 2019. – № 4(134). – С. 323–328.

4. Жалғабекова Г., Емелин П. Тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету негіздері // ҚЭУ Жаршысы: экономика, философия, педагогика, юриспруденция. – 2017. – № 2(45). – Б. 29–33.

5. Marienne A. Anandappa Quantifying haccp training durability // Animal and Food Sciences. 2013, p. 36.

6. Kazhymurat A., Uazhanova R., Tlevlesova D., Zhexenbay N., Tungyshbayeva U., Mannino S. Optimization of the HACCP safety control system for collagen hydrolysate production by implementing the FMEA model // Eastern-European Journal of Enterprise Technologies. 2021, no. 11(110), pp. 50–60. URL: https://doi.org/10.15587/1729-4061.2021.230318

7. Anandappa, Marienne A. Evaluating food safety systems development and implementation by quantifying haccp training durability // Animal and Food Sciences. 2013, p. 19.

8. Тунгышбаева У.О., Уажанова Р.У., Сериккызы М.С., Манап К.Р. Основные проблемы в системе качества и безопасности производства хлебобулочных изделий. Факторы, влияющие на ценообразование // Вестник КазНИТУ. – 2019. – № 4(134). – С. 319–323.

9. Википедия. ХАССП. URL: https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%90%D0%A1%D0%A1%D0%9F (дата обращения: 03.12.2023)

10. Батурина Н.А., Лукомская Ю.И. Современные тенденции развития рынка хлебобулочных изделий // Вестник Орел ГИЭТ. – 2012. – № 1. – С. 55–57.

11. Қазақстан Республикасы стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің ұлттық статистика бюросы. 2022. URL: https://www.stat.gov.kz. (өтініш берілген күн: 01.12.2023)

12. Черных В., Цэцгээ Д. Улучшение качества национальных мучных изделий // Хлебопекарные производство. – 2010. – № 10. – С. 22–24.

13. Шатнюк Л.Н., Коденцева В.М., Вржесинская О.А. Хлеб и хлебобулочные изделия как источник и носитель микронутриентов в питании россиян // Хлебопечение России. – 2012. – № 3. – С. 20.

14. Капрельянц Л.В., Иоргачёва Е.Г. Зерновые многокомпонентные ингредиенты для функционального питания // Пищевая промышленность. – 2003. – № 3. – С. 22–23.

15. Санина Т.В. Медико-биологическая оценка хлеба из биоактивированного зерна пшеницы // Вопросы питания. – 2004. – № 2. – С. 25–28.

16. Пригарина О.М. Разработка способов повышения безопасности хлеба из цельного зерна пшеницы и ржи / Дис. канд.техн. наук: 05.18.01. – Орел: Орловский государственный технический университет, 2006. – 227 с.