Менеджерлердің стратегиялық ойлауы: әдебиетке жүйелі шолу

Зерттеудің мақсаты – компаниялардағы стратегиялық ойлауды дамытудың негізгі себептерін анықтай тын жүйелі әдебиетке жүйелі шолу жасау. Қазіргі экономикалық жағдайда Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа интеграциялануын ескере отырып, стратегиялық ойлауды тиімді дамыту тек шағын және орта бизнес үшін ғана емес, сонымен қатар терең реформаларды қажет ететін ірі компаниялар үшін де қажет екені белгілі. Зерттеудің әдіснамалық негізін басқару және стратегиялық менеджмент саласындағы экономикалық теорияның принциптері құрайды. Зерттеу шеңберінде жүйелі әдебиеттерді шолу және библиометриялық талдау әдістерін қолдану арқылы классикалық ғалымдар мен қазіргі зерттеушілердің стратегиялық ойлау саласындағы негізгі еңбектеріне талдау жасалды. Пайдаланылған әдеби дереккөздердің жалпы саны – 30. Зерттеу нәтижесінде стратегиялық ойлауды дамытудың төрт негізгі факторы (антецеденттері) анықталды, олар шетелдік зерттеулерде жиі айтылып, талдаудың ғылыми әдістері арқылы негізделеді: көзқарас, креативтілік, корпоративтік мәдениет және білімді басқару. Бұл зерттеудің маңыздылығы нарықтағы бәсекелестік артықшылыққа айналуы мүмкін стратегиялық ойлауды дамытудағы осы факторлардың маңыздылығын анықтауда және негіздеуде жатыр.

1. Casio J. Human Responses to a BANI World. 2023.

2. Стрекалова Н.Д. Стратегическое мышление менеджеров: сущность, проблемы и подходы к развитию // Вестник СПбГУ. Менеджмент. 2018. – Т. 17. – Вып. 3. – C. 384–411.

3. Материалы сайта информационного агентства «LS Aqparat». URL: https://lsm.kz/ (дата обращения: 10.12.2023)

4. Human Development Report. 2021–2022. URL: https://hdr.undp.org/content/human-development-report-2021-22 (accessed: 10.12.2023)

5. Majeed A., Basiruddin R., Binsaddig R. Corporate Governance and Culture: A Systematic Review // International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences. 2021, no. 11(11), pp. 789–799.

6. Sabytkhanova M., Kozhakhmet S. Evaluation of human resource management research in post-soviet countries: a bibliometric analysis // Central Asian Economic Review. 2023, pp. 6–18.

7. Оспанбаева М.П., Кенжан А.М. Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру үрдісінде кәсіби-тұлғалық дамуды қамтамасыз етудің заманауи-психологиялық стратегиялары // Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Психология». – 2018. – № 4(61). – C. 32–36.

8. Dixit S., Singh S., Dhir S. Antecedents of Strategic Thinking and its Impact on Competitive Advantage // Journal of Indian Business Research. 2021. Vol. 13. No. 4. P. 437–458.

9. Mintzberg H. The Rise and Fall of Strategic Planning. New York: The Free Press, 2013. P. 480.

10. Liedtka J.M. Strategic thinking: Can it be taught? // Long Range Planning. 1998, no. 31(1), pp. 120–129.

11. Bonn I. Developing strategic thinking as a core competency // Management Decision. 2001, no. 39 (1), pp. 63–71.

12. Abraham S. Stretching strategic thinking // Strategy & Leadership. 2005, no. 33(5), pp. 5–12.

13. Goldman E. Strategic thinking at the top, MIT Sloan Management Review. 2007, no. 48(4), pp. 75–81.

14. Омае К. Мышление стратега: искусство бизнеса по-японски. – М.: Альпина Pro, 2022. – 216 с.

15. Beatty K., Quinn L. Strategic command taking the long view for organizational success // Leadership in Action. 2010, no. 30(1), pp. 3–7.

16. Casey A., Goldman E. Enhancing the ability to think strategically: а learning model // Management Learning. 2011, no. 41 (2), pp. 167–185.

17. Nuntamanop P., Kauranen I., Igel B. A new model of strategic thinking competency // Journal of Strategy and Management. 2013, no. 6 (3), pp. 242–264.

18. Grundy T. Demystifying Strategic Thinking: lessons from Leading CEOs. London: Kogan Page, 2014. P. 312.

19. Hortwath R. Elevate: The Three Disciplines of Advanced Strategic Thinking // Pan macmillan India. 2016. P. 192.

20. Константинов Г.Н. Стратегическое мышление. 2-е изд. – М.: Синтегра СМ, 2019. – 162 с.

21. Goldman E.F., Scott A.R., Follman J.M. Organizational practices to develop strategic thinking // Journal of Strategy and Management. 2015, no. 8 (2), pp. 155–175.

22. Виханский О.С. Научение как основа стратегичности поведения // ЭКО. – 2016. – № 4. – С. 103–116.

23. Carvalho T.P., Soares F.A., Vita R., Francisco R.D.P., Basto J.P., Alcalá S.G. A systematic literature review of machine learning methods applied to predictive maintenance. Comput. Ind. Eng. 2019, 137 p.

24. Smriti V., Dhir S., Dhir S. Strategic thinking in a professional environment: a review of the literature // International Journal of Business Innovation and Research. 2021. Vol. 25 No. 2. P. 260–284.

25. Srivastava S., D’Souza D. An empirical examination of the relationship between managerial strategic thinking and absorptive capacity of the organization // Journal of Strategy and Management. 2019. Vol. 13 No. 1. P. 51–71.

26. Tooranloo H.S., Saghafi S. Investigating the impact of using knowledge management on organisational agility through competitive intelligence and strategic thinking // Journal of Information and Knowledge Management. 2019. Vol. 18. No. 2. P. 31.

27. Tripathi N., Ghosh V. Deep-level diversity and workgroup creativity: the role of creativity climate // Journal of Indian Business Research. 2020. Vol. 12. No. 4. P. 605–624.

28. Shaik A.S., Dhir S. A meta-analytical review of factors affecting the strategic thinking of an organization // Foresight. 2020. Vol. 22. No. 2. P. 144–177.

29. Liebowitz J., Beckman T. Knowledge Organisations. Boca Raton: CRC Press. 2020. P. 208.

30. Shaik A.S., Dhir S. A meta-analytical review of factors affecting the strategic thinking of an organization // Foresight. 2020. Vol. 22. No. 2. P. 144–177.