Қазақстанның зейнетақы жүйесі: жинақтарды талдау, инвестициялық портфельді қарау және табыстылықты ұлғайту перспективалары

Мақалада Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесі халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің маңызды элементі және халықтың зейнетақы жинақтарының сақталуына жауап беретін нарықтағы ірі инвестициялық ойыншы ретінде қарастырылады. Сондықтан елдегі инфляция деңгейін ескере отырып, зейнеткерлердің лайықты өмір сүру деңгейін қолдау үшін, зейнетақы төлемдерінің барабарлығын қамтамасыз ету мақсатында зейнетақымен қамтамасыз ету сапасын және зейнетақы жүйесінің қаржылық тұрақтылығын тұрақты бақылау қажет. Осылайша, зейнетақы жүйесіне қатысушылардың жинақтарының құнсыздануын болдырмау үшін инвестициялық шешімдер қабылдаудың ықтимал салдарын мұқият бағалау қажет. Зейнетақы жүйесі ел халқының тұрақтылығын қамтамасыз етудің маңызды элементі болып табылады. Ол мүгедектік немесе зейнеткерлікке шығу кезеңінде олардың қаржылық қамтамасыз етілуін құра отырып, азаматтарды әлеуметтік қамтамасыз етудің негізін құрайды. Елдегі демографиялық өзгерістерге байланысты зейнетақы жүйесі реформалануда, бұл өз кезегінде Қазақстан Республикасындағы қаржылық тұрақтылыққа әсер етеді. Мақалада зейнетақы жүйесіндегі бірқатар негізгі рөлдер мен функциялар берілген, республикалық маңызы бар қалалардағы зейнетақы жинақтарының көлемі мен жеке зейнетақы шоттарының саны талданған, сондайақ ҚРҰБ сенімгерлік басқаруындағы БЖЗҚ ЗА инвестициялық портфелінің құрылымы қаржы құралдары контекстінде ұсынылған. Инвестициялық кірісті арттыру жолдары бойынша ұсыныстар әзірленді.

1. Официальный сайт: Единый Накопительный Пенсионный Фонд. 2024. URL: https://www.enpf.kz/ru (дата обращения: 05.05.2024)

2. Официальный сайт: Министерство Национальной Экономики Республики Казахстан. 2024. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/economy (дата обращения: 10.05.2024)

3. Закон РК от 21.06.2013 № 105-V «О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан». 2024. URL: https://adilet.zan.kz (дата обращения: 03.04.2024)

4. Мельников В.Д. Финансы // Ассоциация высших учебных заведений Республики Казахстан. – 2011. – С. 452.

5. Маер О.И. Первый этап развития кредитной системы Республики Казахстан: становление и рост // Экономические науки. Банки и банковская система. – 2013. URL: https://www.rusnauka.com/5_SVMN_2013/Economics/1_128537.doc.htm (дата обращения: 27.09.2023)

6. Жунусов Р. Пенсионная система в Казахстане. – 2022. URL: https://fincult.kz/blog/pensionnaya-sistema-v-kazaxstane (дата обращения: 27.09.2023)

7. Jiménez-Martín S. The incentive effects of minimum pensions. IZA World of Labor. 2014. URL: https://doi.org/10.15185/izawol.84 (accessed: 02.02.2024)

8. Егоршин А.П., Гуськова И.В. Трансформация экономики России в 90-е годы и ее влияние на пенсионную систему // Социально-трудовые исследования. – 2022. – № 47(2). – С. 132–140. URL: https://doi.org/10.34022/2658-3712-2022-47-2-132-140 EDN TVUMBT

9. Казанкова М.С. Обеспечение финансовой устойчивости пенсионного фонда российской федерации // Диссертация на соискание ученой степени кандидата экономических наук. – Саратов: Саратовский государственных социально-экономический университет, 2010. – С. 58–84.

10. PrivaraA. Competitiveness and the Labour Market:AMigration Perspective//Journal of Competitiveness. 2022. No. 14(2). P. 116–134. URL: https://doi.org/10.7441/joc (accessed: 20.04.2024)

11. НБРК (№ 05-4-02/127 от 20.02.2024); АО «BCC Invest» (№ 0116/24 от 13.02.2024); АО «Jusan Invest» (№ 12/132 от 15.02.2024г.); АО «Halyk Finance» (№ 09-2/174 от 07.02.2024); АО «Сентрас Секьюритиз» (№ 10/155 от 15.02.2024); АО «Halyk global Markets» (№ 07022411 от 07.02.2024)

12. Тілеуберлі Д.Б., Игликова Д.Д. Становление и развитие накопительной пенсионной системы Республики Казахстан // Финансово-кредитные механизмы развития цифровой экономики: международный и региональный аспекты. – Краснодар: Кубанский государственный аграрный университет имени И.Т. Трубилина, 2021. – C. 182–187.

13. Айдаш Р.М. Проблемы формирования сбалансированной и эффективной пенсионной системы Республики Казахстан // Повышение качества образования, современные инновации в науке и производстве. – 2021. – С. 188–192.

14. Елемесов Р.Е., Оспанбаев Ж.А., Жолдасбай Ж.Б. Становление и развитие пенсионной системы Казахстана: ретроспективных анализ // Российский внешнеэкономический журнал. Всероссийская академия внешней торговли Минэкономразвития РФ. – Москва, 2021. – № 3. – С. 7–17.

15. Центр деловой информации КАПИТАЛ. – 2024. URL: https://kapital.kz (дата обращения: 17.05.2024)