Қазақстанның астық саласының экспорттық әлеуетін перспективті бағалау

Зерттеу мақаласында Қазақстанның астық саласының экспорттық әлеуетін бағалау қарастырылды. Ауыл шаруашылығы өндірісінің негізгі бағыты болып табылатын өсімдік шаруашылығына баса назар аударылады. Ауыл, орман және балық шаруашылығы өнімдерінің жалпы өнімінің үлесі 61% -. құрады, оның ішінде жалпы көрсеткіштің 25% - ы дәнді дақылдарды өсіруге жұмсалды. Соңғы онжылдықта астықтың бұл мөлшері 20-30% аралығында өзгереді. Елдің агроөнеркәсіптік кешенінің маңызды саласы ретінде астық шаруашылығының маңыздылығы барлық мал шаруашылығы өнімдерін шығарудағы үлеспен салыстыруға болады. Оның дамуы жалпы ел үшін шешуші әлеуметтік-экономикалық салдарға алып келеді. Ауыл шаруашылығы саласының астық экспортының негізгі факторлары анықталды, әрине, Қазақстаннан экспорттың сыртқы сауда секторы үшін шешуші маңызы жоқ, алайда, ауылдық аумақтарды дамытудың маңызды факторы болып табылады. Қазіргі уақытта өсірілетін астықтың шамамен үштен бір бөлігі әлемдік нарыққа жіберіледі, бұл Қазақстанға халықаралық саудада және жаһандық азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқаруға, азық-түлік өнімдерін нетто-экспорттаушының өзіндік мәртебесін қамтамасыз етуге және саланың бәсекеге қабілеттілігі мен тиімділігіне тікелей әсер етуге мүмкіндік береді. Қазақстанда, оның ішінде жекелеген дәнді дақылдар бөлінісінде астық өндіру мен пайдалануға ретроспективті талдау жүргізілді. Қазақ астығын тұтынудағы ірі елдер бөлінісінде Қазақстаннан астық экспорты тенденциялары анықталды. Перспективалы нарықтардың нәтижелері және Қазақстаннан астық өткізу бағыттары ұсынылды.

1. Pokhrel Y. Effect of International Trade on Economic Growth of Nepal // SSRG International Journal of Economics and Management Studies. 2022, vol. 9, no. 9, pp. 1–7. URL: https://doi.org/10.14445/23939125/IJEMS-V9I9P101

2. Ибыжанова А.Д., Таршилова Л.С. Оценка факторов развития сельского хозяйства Казахстана // Вестник КазЭУ. – 2016. – № 6(113). – С. 142–149.

3. Калинина Л.А., Зеленская И.А. Перспективы производства зерна в Республике Казахстан // Финансовая экономика. – 2018. – № 7. – С. 1215–1220.

4. Мизанбекова С.К., Калыкова Б.Б., Мизанбеков И.Т. Вопросы устойчивого развития зернопродуктового подкомплекса Казахстана // Проблемы агрорынка. – 2018. – № 2. – С. 139–147.

5. Нукешева А.Ж., Айнаканова Б.А., Казкенова А.С. Аграрлық өндірісті әртараптандырудың өзекті мәселелері // Problems of AgriMarket. 2018. No. 4. P. 43–49.

6. Мухаммедов А.У., Тасмаганбетов А.Б., Бакирбекова А.М. Қазақстандық бидай өндірісінің экспорттық әлеуетін дамыту // ECONOMIC Series of the Bulletin of the L.N. Gumilyov ENU. 2020. No. 3. P. 37–45.

7. Шайханова Н.К., Кайгородцев А.А., Апышева А.А. Обеспечение продовольствием населения Казахстана: приоритеты, механизмы // Проблемы агрорынка. – 2023. – № 4. – С. 27–36.

8. Смағұлова Ш.А., Кожахметова Д.Ш., Жакупова С.Т. Қазақстанның астық нарығы: конъюнктураны талдау, бәсекелестік артықшылықтары // Аграрлық нарық проблемалары. – 2022. – № 3. – С. 98–106.

9. Айдынов З.П., Даухарин Ж.Қ., Халиуллин Ж.Ж. Қазақстан Республикасының астық секторындағы өндірістік процестерді модельдеу: жаңа шешімдер // Аграрлық нарық проблемалары. – 2023. – № 4. – P. 102–111.

10. Жангирова Р.Н. Инновации в развитии аграрного сектора Казахстана // Проблемы агрорынка. – 2020. – № 1. – С. 27–33.

11. Нурсапина К.У., Кенжин Ж.Б. Материально-техническая база зернового производства Республики Казахстан: современное состояние и перспективы // Проблемы агрорынка. – 2021. – № 4. – С. 200– 207.

12. Тиреуов К., Мизанбекова С., Мизанбеков И. Укрепление экспортного потенциала зернового рынка Казахстана // Аграрная экономика. – 2020. – № 6(301). – С. 65–72.

13. Бельгибаева А.С., Ашимова И.Д., Кулиш Н.В. Рынок зерна и продуктов его переработки: актуальные вопросы и пути их решения // Проблемы агрорынка. – 2021. – № 3. – С. 134–143.

14. Османов Ж.Д., Керимова У.К., Баетова М.Т., Колесниченко Е.А. Приоритеты экспортно ориентированного развития АПК Республики Казахстан // Известия Юго-Западного государственного университета. Серия: Экономика. Социология. Менеджмент. – 2020. – Т. 10. – № 4. – С. 137–151.

15. Головко А.Д., Харькова Н.В. Система методов в научных исследованиях // Научный электронный журнал Меридиан. – 2020. – № 4(38). – С. 84–86.

16. Дапен И.Е., Жексенбаева А.К. Влияние метеорологических условий на урожайность зерновых в Северном Казахстане // Вестник КазНУ. Серия: географическая. – 2023. – Т. 70. – № 3. – С. 61–71. URL: https://doi.org/10.26577/JGEM.2023.v70.i3.05.

17. Жексенбаева А.К. Статистические характеристики осадков в Северном Казахстане в вегетационный период // Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. – 2016. – № 5. – С. 110–117.