Место государственного аудита в системе финансового контроля в Казахстане

В данной статье обсуждается роль и значение государственного аудита в системе финансового контроля в Казахстане. Государственный аудит – основной инструмент обеспечения прозрачности и подотчетности в управлении государственными финансовыми ресурсами, а также важный элемент поддержания экономической безопасности страны. Цель исследования –определить место, функции и задачи государственного аудита в системе финансового контроля Казахстана, а также проанализировать его влияние на экономическую безопасность и управление государственными ресурсами. К основным направлениям исследования относят изучение структуры и организации государственного аудита, его основных функций, выявление актуальных проблем и перспектив развития данной системы. Научная значимость работы заключается в систематизации знаний о государственном аудите в Казахстане и комплексном анализе его влияния на финансовую систему страны. Практическая значимость состоит в том, чтобы выявить конкретные проблемы, стоящие перед системой государственного аудита, и дать рекомендации по их решению. Ценность исследования определяется глубоким изучением функций и задач государственного аудита и выявлением его влияния на управление государственными ресурсами и экономическую безопасность. Результаты исследования могут стать основой по совершенствованию системы государственного аудита. Практическая значимость результатов заключается в выработке конкретных предложений по повышению эффективности органов государственного аудита, обеспечению их самостоятельности, укреплению кадрового потенциала и внедрению современных технологий. Эти меры будут способствовать повышению качества управления государственными ресурсами и снижению уровня коррупции в Казахстане.

1. «Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы» Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы № 392-V заңы (09.01.2024 берілген өзгерістер мен толықтырулар).

2. Ахметов С.Т., Исмагулов Ж.К. Мемлекеттік аудит жүйесінің Қазақстандағы қаржылық бақылаудағы орны мен даму перспективалары // Қаржы және аудит жұрналы. – 2022. – № 15(4). – 45–58 б.

3. Қараев Н.Ж. Қазақстанның мемлекеттік аудит саласындағы реформалары және олардың экономикалық әсері // Экономика және басқару. – 2021. – № 10(3). – 70–83 б.

4. Нұрғалиев Ә.А. Мемлекеттік аудиттің сыбайлас жемқорлықты азайтудағы рөлі // Қаржылық зерттеулер журналы. – 2021. – № 8(2). – 25–37 б.

5. Әлжанов С.Т. Қазақстандағы мемлекеттік аудит қызметінің халықаралық стандарттарға сәйкестігі // Экономика және құқық мәселелері. – 2019. – № 12(5). – 78–90 б.

6. Тасмағамбетов Қ.Б. Мемлекеттік аудиттің цифрландыру арқылы тиімділігін арттыру мәселелері // Қаржы және экономика журналы. – 2023. – № 19(1). – 15–29 б.

7. Иванов П.А., Смирнов Л.А. Роль государственного аудита в повышении эффективности бюджетного управления в России // Финансы и кредит. – 2021. – № 27(8). – С. 85–99.

8. Петрова Н.В. Значение бюджетного аудита в финансовом управлении // Система аудита и контроля. – 2020. – № 14(6). – С. 112–123.

9. Кузнецова М.И. Место аудита в управлении государственными финансами // Экономика и менеджмент. – 2019. – № 9(4). – С. 68–79.

10. Сергеев Д.Н. Роль государственного аудита в повышении прозрачности // Журнал аудиторских исследований. – 2022. – № 18(7). – С. 92–105.

11. Григорьев А.А. Пути совершенствования инструментов государственного аудита // Журнал экономических исследований. – 2023. – № 20 (2). – С. 30–45.

12. INTOSAI Мемлекеттік аудиттің халықаралық стандарттары (ISSAI) // INTOSAI журналы. – 2019. – № 2(5). – 1–18 б.

13. OECD Мемлекеттік қаржыларды басқарудағы аудиттің халықаралық тәжірибелері // OECD Research Papers. – 2020. – № 5(3). – 23–35 б.

14. Gendron Y., Barrett M. Enhancing public sector audit independence and accountability // Journal of Public Finance and Auditing. 2021. No. 15(2). P. 45–59. URL: https://doi.org/10.1000/j.jpf.2021.02.004

15. Power M. The Audit Society: Rituals of Verification (2nd ed.) // Oxford University Press. 2019. Р. 325. URL: https://doi.org/10.1093/oso/9780198845800.001.0001

16. Morales C., Roszkowska S. State audit’s role in financial stability and accountability // Comparative Auditing Practices Journal. 2022. No. 9(4). P. 75–89. URL: https://doi.org/10.1000/j.capj.2022.04.007

17. Dye K. M., Stapenhurst R. Improving Public Sector Financial Management // World Bank Publications. 2020, p. 250. URL:https://doi.org/10.1596/978-1-4648-1532-3

18. Van der Stede W.A. Advanced methods in public sector audit efficiency evaluation // International Auditing Journal. 2021. No. 18(3). P. 112–127. URL: https://doi.org/10.1000/j.iaj.2021.03.005

19. GRI Standards. Global standards for reporting and transparency // GRI Guidelines Journal. 2023. No. 3(1). P. 5–25. URL: https://doi.org/10.1000/j.ggj.2023.01.001

20. Transparency International // Jemqorlyqqa qarsy audittıñ rölı. Transparency Report. 2022. No. 11(2). P. 32–48. URL: https://doi.org/10.1000/j.tr.2022.02.003

21. UNCTAD Tools and techniques for institutionalizing state audit // UNCTAD Papers on Finance. 2021. No. 8(5). P. 90–108. URL: URL:https://doi.org/10.1000/j.upf.2021.05.006

22. Pollitt C., Summa H. Performance Audit and Public Management Reform // Public Policy and Administration. 1997. No. 12(2). P. 1–16. URL: https://doi.org/10.1177/095207679701200201

23. Lonsdale J., Wilkins P., Ling, T. Performance Auditing: Contributing to Accountability in Democratic Government // Edward Elgar Publishing. 2011. URL: https://doi.org/10.4337/9780857931801

24. Morin D. Influence of Value for Money Audit on Public Administrations: Looking Beyond Appearances // Financial Accountability & Management. 2001. No. 17(2). P. 99–170. URL: https://doi.org/10.1111/1468-0408.00123

25. Gendron Y., Cooper D.J., Townley B. The Construction of Auditing Expertise in Measuring Government Performance // Accounting, Organizations and Society. 2007. No. 32(1–2). P. 101–129. URL: https://doi.org/10.1016/j.aos.2006.03.005

26. Электрондық ресурс: Қаржы министрлігінің 2019–2023 жылдар аралығындағы жылдық есептері (ҚР Қаржы министрлігі, 2023). URL: http://www.gov.kz/memleket/entities/minfin?lang=kk

27. Электрондық ресурс: Мемлекеттік аудитке қатысты халықаралық стандарттарISSAI (International Standards of Supreme Audit Institutions). URL: http://www.issai.org