Қазақстан туризміндегі инновациялардың сараптамалық бағалануы

Қазіргі кездегі бәсекелестік жағдайында нарықта сәттілік пен тиімділіктің, тіпті өмір сүрудің өз қажетілігінің басты шарты ретінде инновациялық қызметті атауға болады. Туристік бағыттардың тартымдылығы үлкен мөлшерде туризмнің инновациялық даму деңгейімен анықталады, ол қазіргі тұтынушы талаптарына сәйкес келіп, туристерге қызмет көрсетуді едәуір жеңілдетіп, тездетеді және олардың адалдығын арттырады. Қазақстан туризм саласының инновациялық дамуы жеткілікті зерттелмегені және оның сапалы бағалануының болмауы осы зерттеу тақырыбының таңдалуына әкелді. Мақаланың мақсаты – Қазақстандық сала мамандарының сараптамалық пікіріне негізделе отырып, туризм саласындағы инновациялық дамудың резервтерін анықтау. Мақаланың теориялық-әдістемелік негізін туризмтану, инновация теориялары және экономикалық даму қағидаттары құрайды. Теориялық және ақпараттық база ретінде сала инновациялық жүйесін қалыптастыру және дамыту мәселелері бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері пайдаланылды. Зерттеу жалпылама ғылыми таным әдістеріне негізделіп, жүйелік тәсілді қолдана отырып, талдау және синтез әдістері, абстрактілі-логикалық, монографиялық, салыстыру және жалпылама әдістер, сондай-ақ графикалық әдістер қолданылды. Мақалада ел ірі қалаларындағы туризмнің инновациялық дамуының деңгейін сапалы бағалауға мүмкіндік беретін әлеуметтік сауалнама нәтижелері ұсынылған. Зерттеудің ғылыми маңызы – туризм саласындағы инновациялар туралы теориялық түсініктерді одан әрі дамытуда жатыр. Зерттеудің практикалық маңызы – еліміз бен оның аймақтарының туризм саласын дамыту бағдарламаларында қолдануға болатын туристік инновациялардың ары қарайғы даму бағыттарын анықтауға негізделеді.

1. Hjalager A.-M. A review of innovation research in tourism // Tourism Management. 2010, vol. 31, рр. 1–12.

2. Gomezelj D.O. A systematic review of research on innovation in hospitality and tourism // International Journal of Contemporary Hospitality Management. 2016, vol. 28, no. 3, pp. 516–558.

3. Pires S., Sarkar L., Carvalho L.C. Innovation in services – how different from manufacturing? // Service Industries Journal. 2008, vol. 28, no. 10, pp. 1339–1356.

4. Omeizel D.G. Innovativeness in Tourism: Model Development // Procedia Economics and Finance. 2015, vol. 23, pp. 750–756.

5. Rodriguez I., Williams A., Hall C.M. Tourism innovation policy: implementation and outcomes // Annals of Tourism Research. 2014, vol. 49, pp. 76–93

6. Alonso-Almeida M.M., Rocafort A., Borrajo F.J. Shedding Light on Eco-Innovation in Tourism: A Critical Analysis // Sustainability. 2016, vol. 12, no. 8, p. 1262.

7. Naldi S, Maulina E., Herawaty T., Irawati R. Hospitality and tourism innovation: a systematic literature review // BISMA (Bisnis dan Manajemen). 2022, vol. 14, no. 2, pp. 94–109.

8. Peters M., Pikkemaat B. Innovation in Hospitality and Tourism. New York: Routledge, 2012. 218 р.

9. Gabor M.R., Flavia O., Coca A. Innovative Tourism Products as Sustainable Solutions for Emerging Economies // Economics – innovative and economics research journal. 2023, vol. 11, no. 1, pp. 69–83.

10. Weiermair K. Product improvement or innovation: what is the key to success in tourism? 2004. URL: https://www.researchgate.net/publication/242488511 (accessed: 20.06.2024)

11. Blake A., Sinclair M.T., Soria J.A. C. Tourism productivity. Evidence from the United Kingdom // Annals of Tourism Research. 2006, vol. 33, no. 4, pp. 1099–1120.

12. Srinivasan S., Sherkar A., Jayamani J., Indora A., Mukherjee R. Tourism Innovation and The Role of Technology in Enhancing Visitor Experiences // Educational Administration: Theory and Practice. 2024, vol. 30, no. 4, pp. 1506–1513.

13. Gretzel U., Sigala M., Xiang Z., Koo C. Smart tourism: Foundations and developments // Electronic Markets. 2015, vol. 25, no. 3, pp. 179–188.

14. Hu M.-L. M., Horng J.-S., Sun Y.-H.C. Hospitality teams: Knowledge sharing and service innovation performance // Tourism Management. 2009, vol. 30, no. 1, pp. 41–50.

15. Tsonev N., Kaleychev S. Innovative Practices as a Key for a Better Management in Tourism Industry // European Journal of Economics and Business Studies. 2018, vol. 4, no. 1, pp. 8–16.

16. Zuсiga-Collazos A., Castillo-Palacio M. Impact of Image and Satisfaction on Marketing Innovation // Journal of Technology Management & Innovation. 2016, vol. 11, no. 2, pp. 70–75.

17. Huhtala J.P., Sihvonen A., Frosen J., Jaakkola M., Tikkanen H. Market orientation, innovation capability and business performance: Insights from the global financial crisis // Baltic Journal of Management. 2014, vol. 9, no. 2, pp. 134–152.

18. Saha S., Yap G. The moderation effects of political instability and terrorism on tourism development: a cross-country panel analysis // Journal of Travel Research. 2014, vol. 53, no. 4, pp. 509–521