Қазақстан аймақтарының экономикалық көрсеткіштерін талдау және салыстыру

Осы зерттеу аясында өңірлік дамуды бағалау жүргізілді. Ол үшін өңірлердің дамуындағы теңгерімсіздікті анықтауға мүмкіндік беретін бірқатар негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштер пайдаланылды. Кө пөлшемді салыстырмалы талдау негізінде аймақтарды сандық тұрғыдан дамытудың интеграцияланған көрсеткіштері алынды. Көпөлшемді салыстырмалы талдау әдістемесі үш топқа біріктірілген он көрсеткішті талдауға негізделген. Бұл көрсеткіштер топтары кез-келген аймақтың дамуының үш маңызды сипаттамасын білдіреді: аймақтың дамуының қаржылық-экономикалық шарттары; бизнесті дамыту көрсеткіштері; қоғам дамуының әлеуметтік құрамдас бөлігі (өңірдегі халықтың өмір сүру деңгейі). Зерттеу нәтижелері Қазақ стандағы өңірлік дамудың елеулі теңгерімсіздігін көрсетеді, сондай-ақ өңірлер бойынша дамудың жет кіліксіздігі байқалатын нақты салалар көрінеді. Зерттеудің практикалық маңыздылығы мемлекеттік деңгейде де, жергілікті деңгейде де басқарушылық шешімдерді әзірлеу үшін алынған тұжырымдарды қол дануда көрінеді. Әсіресе, бұл шешімдер Қазақстандағы өңірлердің дамуындағы диспропорцияларды жоюға немесе қысқартуға бағытталған жағдайда ерекше маңызға ие.

1. Цауркубуле З., Кенжин З., Бекниязова Д., Баяндина Г., Дюсембекова Г. Оценка конкурентоспособности регионов Республики Казахстан // Insights into Regional Development. 2021. Vol. 2. No. 1. P. 469– 479.

2. OECD. Региональные меры политики для содействия диверсификации и росту производительности в Казахстане // OECD Publishing. 2021. URL: https://www.oecd.org/eurasia/competitiveness-programme/central-asia/Regional-Policies-to-Support-Diversification-and-Productivity-Growth-in-Kazakhstan-ENG.pdf (дата обращения: 21.11.2024)

3. Rodríguez-Pose A. Месть мест, которые не имеют значения (и что с этим делать) // Cambridge Journal of Regions, Economy and Society. 2019. Vol. 11. No. 1. P. 189–209.

4. Greene F.J., Tracey P., Cowling M. Превращение города в городской регион: продвижение места, конкурентоспособность и стремление к городской гегемонии // Growth and Change. 2007. Vol. 38. No. 1. P. 1–22.

5. Liu H., Saleem M. M., Al-Faryan M.A.S., Khan I., Zafar M.W. Влияние управления и глобализации на волатильность природных ресурсов: роль финансового развития в странах Ближнего Востока и Северной Африки // Resources Policy. 2023. Vol. 78. P. 102881.

6. Islam A., Wahab S.A. Вмешательство стратегических инновационных практик между регулированием и устойчивым ростом бизнеса: комплексный взгляд для малых и средних предприятий Малайзии // World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development. 2022. Vol. 17. No. 3. P. 396–421.

7. Chyn E., Katz L.F. Важность соседства: оценка доказательств влияния мест // Journal of Economic Perspectives. 2022. Vol. 35. No. 4. P. 197–222.

8. Бюро национальной статистики. – 2023. URL: http://www.stat.gov.kz (дата обращения: 21.03.2024)

9. Бейсенгалиев Б.Т., Айдарханова Б.Б. Макрорегиональное развитие Республики Казахстан // Вестник Казахского университета экономики, финансов и международной торговли. – 2021. – № 4(45). – С. 8–14.

10. Дуламбаева Р.Т., Турекулова А.Н., Жаныбаева З.К., Беделбаева А.Е. Өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін талдау және бағалау әдістерін зерттеу // Вестник Казахского университета экономики, финансов и международной торговли. – 2020. – № 4(41). – С. 88–95.

11. Турекулова Д.М., Бейсенгалиев Б.Т., Оразбаева К.Н., Еркулова Г.С. Қазақстан экономикасын дамытуда кластерлік тәсілдеменің маңызы мен болашағы // Вестник Казахского университета экономики, финансов и международной торговли. – 2021. – № 3(44). – С. 5–14.

12. Айдарханова Б. Оценка воздействия и финансирование инфраструктуры в Казахстане // Asian Development Bank Institute Working Paper. 2020. No. 1159. P. 35.

13. Турекулова Д., Мухамбетова Л., Бейсенгалиев Б., Оразбаева К., Сатканова Р., Нургалиева З. Влияние демографических регионов на окружающую среду: особенности и тенденции развития // Journal of Environmental Management and Tourism. 2021. Vol. 12. No. 7(55). P. 1796–1810.

14. Сутбаева Р., Бейсенгалиев Б., Мадиярова Д., Турекулова А., Капенова А. Влияние социальной экономики на охрану окружающей среды // Journal of Environmental Management and Tourism. 2021. Vol. 12. No. 3(51). P. 690–702.

15. Постановление Правительства Республики Казахстан. Об утверждении Государственной программы развития регионов на 2020–2025 годы: утв. 27 декабря 2019 года, № 990. URL: https://adilet.zan.kz/ (дата обращения: 21.03.2024)