Форенсик аудитіндегі технологиялық инновациялардың экономикалық салдары: қаржылық адалдық пен корпоративтік басқаруды арттыру

Мақалада форенсик аудитіндегі инновациялық тәсілдер және олардың қаржылық алаяқтықты анықтауға және алдын алуға әсері қарастырылады. Үлкен деректерді талдау, Машиналық оқыту және блокчейн сияқты заманауи технологиялар қаржылық есептіліктегі ауытқуларды анықтауда жоғары дәлдік пен тиімділікті қамтамасыз ететін дәстүрлі аудит әдістерін өзгертеді. Алайда, осы технологияларды енгізу кезінде белгілі бір проблемалар туындайды, соның ішінде білікті персоналға деген қажеттілік, технологияның жоғары шығындары және жаңа әдістерді қолданыстағы процестерге біріктіру проблемалары. Зерттеудің мақсаты – форенсик аудитінде цифрлық технологияларды қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктерін талдау, олардың қаржылық бұрмалануларды анықтау процесіне әсерін бағалау, сондай-ақ осындай технологияларды қолданудың экономикалық әсерін ашу. Нақты жағдайларды талдауға және дәстүрлі және инновациялық тәсілдерді салыстырмалы талдауға негізделген әдістемені қолдануға сүйене отырып, мақалада аудит және тәуекелдерді басқару саласындағы тәжірибешілерге арналған ұсыныстар берілген. Зерттеу нәтижелері жаңа технологияларға бейімделудің маңыздылығын көрсетеді және қаржылық есептілікке сенімділікті арттыруға және корпоративтік басқаруды жақсартуға көмектесетін туындаған мәселелерді шешу жолдарын ұсынады. Мақала форенсик (сот) аудиті мен қаржылық алаяқтыққа қарсы күрестің қазіргі тенденцияларына қызығушылық танытатын аудиторлық фирмалар, компаниялар мен зерттеушілер үшін практикалық маңызы бар.

1. Растегаева Ф.С., Халитова А.З. Построение методики непрерывного форензик внутреннего аудита коммерческой организации в целях предотвращения мошенничества // Креативная экономика. – 2024. – Том 18. – № 7. – С. 1643–1666. URL: https://doi.org/10.18334/ce.18.7.121393.

2. Ken F., Matthew C., Jonathan Ch. Detecting Fraud Using Emerging Technology: Don’t Be Afraid to Innovate. 2023. URL: https://www.jsheld.com/insights/articles/detecting-fraud-using-emerging-technologydont-be-afraid-to-innovate.

3. Лащинская Н.В., Нестеров П.Д. Аудит и форензик как инструменты предотвращения существенных искажений бухгалтерской (финансовой) отчетности вследствие мошеннических операций // Управленческий учет. – 2023. – № 2.

4. Albrecht W.S., Albrecht C.C., Albrecht C.O., Zimbelman M.F. Fraud Examination. 2019.

5. Rathore R.R. Comparative Study of Forensic Accounting and Audit: Understanding Their Similarities and Differences in Practice // International Journal of Creative Research Thoughts (IJCRT). 2023. Vol. 11. No. 2. P. 453–470.

6. KPMG. AI in financial reporting and audit: Navigating the new era. 2024. URL: https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/xx/pdf/2024/04/ai-in-financial-reporting-and-audit-web.pdf.

7. Dada S.O., Haron H., Yahaya S. Big Data in Auditing: Challenges and Opportunities // Journal of Business and Management. 2020. Vol. 7. No. 2. P. 42–56.

8. PwC. How blockchain will impact accounting and audit // PwC. – 2023. URL: https://www.pwc.com/gx/en/services/audit-assurance/blockchain-impact-accounting-audit.html.

9. Boland P.J., Brody R.G. Machine learning in financial auditing: Opportunities and challenges // International Journal of Auditing. 2019. Vol. 23. No. 3. P. 1–17.

10. Todd M., Jeremy O. EY. Transform compliance with smarter RPA. Robotic process automation in audit. Legal, Compliance and Technology Executive Series. EY Report. – 2020. URL: https://assets.ey.com/content/dam/ey-sites/ey-com/en_in/topics/assurance/forensic-data-analytics/transform-compliance-with-smarter-rpa.pdf.

11. Schreyer M., Haefner N., Biehl M. Blockchain technology in forensic auditing: Enhancing transparency and data integrity // International Journal of Digital Accounting Research. 2019. Vol. 19. No. 3. P. 112–129.

12. Poli S. 5 Best Audit Software for Accounting Firms. 2023. URL: https://www.vintti.com/blog/top-5audit-software-a-detailed-review-for-accounting-firms.

13. Pavel Y.L., Viktor P.S., Anna N.N., Viktor M.S. Integrated application of Benford’s Law tests to detect corporate fraud // Procedia Computer Science. 2022. Vol. 213. P. 332–337. URL: https://doi.org/10.1016/j.procs.2022.11.075.

14. Dai J., Vasarhelyi M.A. Toward blockchain-based accounting and assurance // Journal of Information Systems. 2020. Vol. 34. No. 2. P. 23–45.

15. Mordor Intelligence. Forensic Accounting Market - Growth, Trends, and Forecast (2024–2029). 2023. URL: https://www.mordorintelligence.com/industry-reports/forensic-accounting-market/market-share.

16. Deloitte. Conducting Effective Remote Investigations: Practical Guidance During COVID-19. URL: https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/us/Documents/finance/us-covid-19-conducting-effectiveremote-investigations.pdf.

17. Singh M., Joshi M., Sharma S., Rana T. How Blockchain Is Transforming Accounting, Auditing and Finance: A Systematic Review // Handbook of Big Data and Analytics in Accounting and Auditing. Springer, Singapore, 2023. URL: https://doi.org/10.1007/978-981-19-4460-4_23.

18. PwC. Глобальное исследование внутреннего аудита 2023 г. Видеть сквозь стены, чтобы найти новые горизонты. – 2023. URL: https://www.pwc.com/kz/en/assets/global-internal-audit-study-rus.pdf.

19. World Economic Forum. How AI is transforming the fight against money laundering. 2019. URL: https://www.weforum.org/agenda/2019/01/how-ai-can-knock-the-starch-out-of-money-laundering/.

20. UOB’s new AI anti-money laundering solution helps the Bank cut through large volumes of transactions to pinpoint suspicious activities. 2020. URL: https://www.uobgroup.com/uobgroup/newsroom/2020/newmoney-laundering-solution.page?path=data/uobgroup/2020/133&cr=segment.

21. SQL Server Audit (Database Engine). 2024. URL: https://learn.microsoft.com/en-us/sql/relationaldatabases/security/auditing/sql-server-audit-database-engine?view=sql-server-ver16.

22. IFRS and US GAAP: similarities and differences. 2023. URL: https://viewpoint.pwc.com/dt/us/en/pwc/accounting_guides/ifrs_and_us_gaap_sim/assets/pwcifrsusgaap0323.pdf.

23. Ken F., Matthew C., Jonathan Ch. Detecting Fraud Using Emerging Technology: Don’t Be Afraid to Innovate // J.S. Held LLC. 2023. URL: https://www.jsheld.com/uploads/Detecting-Fraud-Using-EmergingTechnology-Don%E2%80%99t-Be-Afraid-to-Innovate_2023-07-26-121322_fgvo.pdf.

24. Brown N.C., Huffman A.A., Cohen S. Accounting Reporting Complexity and Non-GAAP Earnings Disclosure // The Accounting Review. 2023. Vol. 98. No. 6. P. 37–71. URL: https://doi.org/10.2308/TAR-20180760.

25. Hongdan H., Radha K.Sh., Robin J., Chima M., David B. Accounting and auditing with blockchain technology and artificial Intelligence: A literature review // International Journal of Accounting Information Systems. 2023. Vol. 48. No. 100598. URL: https://doi.org/10.1016/j.accinf.2022.100598.

26. PwC. Impact of Artificial Intelligence on Fraud and Scams. Report. 2023. URL: https://www.pwc.co.uk/forensic-services/assets/impact-of-ai-on-fraud-and-scams.pdf.

27. EY. AI in Financial Auditing: The Next Step in Digital Transformation. 2021. URL: https://www.ey.com/en_fi/insights/assurance/how-digitization-transformed-the-audit.

28. Shewale R. How many companies use AI? 2024. URL: https://www.demandsage.com/companiesusing-ai/.

29. Blockchain and corporates: unleashing potential. Technology, flow. – 2020. URL: https://flow.db.com/more/technology/blockchain-and-corporates-unleashing-potential.

30. Jacques B., Eric H. McKinsey Global Institute. Skill shift automation and the future of the workforce // Discussion paper. 2018.