Тұтынушылардың тұрақты мінезі және цифрлық маркетинг: интегративті әдебиеттерге шолу

Тұрақты тұтынушылардың мінез-құлқы мен цифрлық маркетинг бұл жаһандық экологиялық мәселелер аясында маңыздырақ болып келе жатқан өзара байланысты екі сала. Жұмыстың мақсаты – бар әдебиеттерді мұқият талдау арқылы цифрлық маркетинг және тұрақты мінез-құлық туралы білімді кеңейту және болашақ зерттеулер үшін зерттеу күн тәртібін құру. Ричард Торакко мен Джейми Каллаханның әдістемелік ұсыныстарына сүйене отырып, бұл зерттеу әдебиеттерге шолу жасады. Scopus деректер көзі 2024 жылға дейін қолайлы басылымдарды іздеу үшін пайдаланылған болатын. Нәтижесінде төрт негізгі тақырыптық бағыт анықталды. Олар: тұрақты тұтынуға ықпал ететін факторлар, тұрақты даму үшін маркетингтік күшжігер, мақсатты нарықтардың тұрақтылығына көзқарастар және тұрақты маркетингтің туындаушы мәселелері. Зерттеу нәтижесінде тұрақты тұтыну саласындағы зерттеулер дамып келе жатқанымен, оның әлі де жеткілікті түрде сараланбағанын көрсетті. Жарияланған мақалалардың көпшілігінде әлеуметтік медианың әсері, мінез-құлық теорияларын пайдалану және жасыл жуумен күресу әдістері талқыланады. Дегенмен, ілгерілеушілікке қарамастан, айтарлықтай олқылықтар бар. Мысалы, Z және Y ұрпақтарының қалауы сияқты демографиялық және мәдени айырмашылықтардың әсері аз зерттеліп, біріктірілген зерттеу әдістері сирек қолданылады. Ұсынылған зерттеу күн тәртібі кейінгі зерттеулер үшін маңызды, сондықтан бұл жұмыстың теориялық маңызы бар деген тұжырымдама бар. Мақсатты нарықтардың ерекшеліктерін және тұрақтылық мәселелерімен күресу әдістерін практиктер маркетинг стратегияларын жақсарту үшін пайдалана алады.

1. Diez-Martin F., Blanco-Gonzalez A., Prado-Roman C. Research challenges in digital marketing: Sustainability // Sustainability. 2019, no. 11(10), рp. 28–39. URL: https://doi.org/10.3390/su11102839.

2. Steg L., Vlek C. Encouraging pro-environmental behaviour: an integrative review and research agenda // Journal of Environmental Psychology. 2009, no. 29(1), pp. 309–317. URL: https://doi.org/10.1016/j. jenvp.2008.10.004.

3. Han H. Theory of green purchase behavior (TGPB): A new theory for sustainable consumption of green hotel and green restaurant products // Business Strategy and the Environment. 2020, no. 29(6), pp. 2815–2828. URL: https://doi.org/10.1002/bse.2545

4. The European green deal. Brussels. EU, 2019. URL: http://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:208111e4-414e-4da5-94c1-852f1c74f351.0004.02/DOC_1&format=PDF.

5. Nekmahmud M., Naz F., Ramkissoon H., Fekete-Farkas M. Transforming consumers’ intention to purchase green products: Role of social media // Technological Forecasting and Social Change. 2022, no. 185, p. 122067.

6. Statista. Most popular social networks worldwide as of 2023, ranked by number of users // Statista. URL: https://www.statista.com (accessed: 26.12.2024)

7. Torraco R.J. Writing integrative literature reviews: Guidelines and examples // Human Resource Development Review. 2005, no. 4(3), pp. 356–367. URL: https://doi.org/10.1177/1534484305278283.

8. Callahan J.L. Writing Literature Reviews: A Reprise and Update // Human Resource Development Review. 2014, no. 13(3), pp. 271–275.

9. Lipovka А.V., Buzady Z. Leadership and gender in Kazakhstan: an integrative literature review // Вестник университета «Туран». – 2024. – № 3. – С. 98–112. URL: https://doi.org/10.46914/1562-29592024-1-3-35-98-112

10. Almansour M. Electric vehicles (EV) and sustainability: Consumer response to twin transition, the role of e-businesses and digital marketing // Technology in Society. 2022, no. 71, pp. 102–135. URL: https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2022.102135

11. Carvalho de Oliveira J., Pereira da Silva A.W., Veiga Neto A.R., Cartaxo de Castro A.B., Ramalho Lima D.S. Determining Factors of Environmental Concern in Purchasing Decisions // Journal of Cleaner Production. 2020, no. 277, pp. 123–456.

12. Armutcu B., Zuferi R., Tan A. Green product consumption behaviour, green economic growth and sustainable development: unveiling the main determinants // Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy. 2023, no. 4 (18), pp. 798–819. URL: https://doi.org/10.1108/JEC-05-2023-0074

13. Balzano M., Vianelli D. Introduction: Navigating Consumer Ideologies amidst Uncertainty // Micro & Macro Marketing. 2023, no. 3, pp. 447–460. URL: https://doi.org/10.1431/108709.

14. Cuc L.D., Pelau C., Szentesi S.G., Sanda G. The Impact of Green Marketing on the Consumers’ Intention to Buy Green Products in the Context of the Green Deal // Sustainability. 2022, no. 14(11), pp. 330–345. URL: 10.3390/su14116789.

15. Deo K., Prasad A. Factors influencing green energy consumer behaviour in Australia // Energy Policy. 2024, no. 178, pp. 113–456. URL: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2024.113456.

16. Djafarova E., Foots S. Exploring ethical consumption of generation Z: theory of planned behaviour // Young Consumers: Insight and Ideas for Responsible Marketers. 2022, no. 2(23), pp. 267–283. URL: https://doi.org/10.1108/YC-12-2021-1456.

17. Mızrak F., Cevher M.F. The Impact of Social Marketing and Corporate Social Responsibility on Energy Savings as a Competitive Strategy // Handbook of Research on Achieving Sustainable Development Goals With Sustainable Marketing. IGI Global. 2023, pp. 239–254.

18. Hoekstra J.C., Leeflang P.S.H. Thriving through turbulence: Lessons from marketing academia and marketing practice // European Management Journal. 2023, no. 5(41), pp. 730–743. URL: https://doi.org/10.1016/j.emj.2022.04.007.

19. Jibril A.B., Padi A. Digital influence: a multi-group analysis of purchasing pattern among women in the context of working and non-working lifestyles // Cogent Business & Management. 2024, no. 11(1), pp. 241–389. URL: https://doi.org/10.1080/23311975.2023.2413389.

20. Kanimozhi G., Sengottuvel C. Customer Value and Sustainable Choice Behaviour in Social Commerce // Economics. 2024, no. 12(3), pp. 75–94. URL: 10.2478/eoik-2024-0021.

21. Kokkinopoulou E., Papasolomou I., Vrontis D., Porcu L. Co-creating Sustainable Buying Behavior Among Generation Z Consumers: The Role of Earned Media // Springer Proceedings in Business and Economics. 2024, pp. 123–143. URL: DOI: 10.1007/978-3-031-58429-9_8.

22. Purwanto P., Rahayu S. ‘Sexy yes, obesity no’: the role of vloggers in influencing diet food purchase with self-openness moderation // Cogent Business & Management. 2024, no. 11(1), p. 2351095. URL: https://doi.org/10.1080/23311975.2024.2351095.

23. Perez-Aranda D., Mohammadi L., Blasco M.M., Estanyol E., Fernández-de-Castro P. Reputation and eWOM in Accommodation Decision-Making: Insights from Generation Z Users // Journal of Hospitality and Tourism Management. 2024, no. 50, pp. 123–135. URL: https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2023.10.005.

24. Piatrov I., Kusá A. Innovative approach to consumer segmentation in a digital age and their attitude to environmental issues // Proceedings of the European Conference on Innovation and Entrepreneurship. 2019, pp. 788–794.

25. Rana N. Green Marketing Strategies for Sustainable Fashion: Educating and Engaging Consumers // Chaos, Complexity, and Sustainability in Management. IGI Global. 2024, pp. 98–114. URL: https://doi.org/10.4018/979-83693-2125-6.ch006.

26. Sağkaya Güngör A., Ozansoy Çadırcı T. Understanding digital consumer: A review, synthesis, and future research agenda // International Journal of Consumer Studies. 2022, no. 46(5), pp. 1829–1858. URL: 10.1111/ijcs.12809.

27. Seyfi S., Vo-Thanh T., Zaman M. Hospitality in the age of Gen Z: a critical reflection on evolving customer and workforce expectations // International Journal of Contemporary Hospitality Management. 2024, no. 36(13), pp. 118–134. URL: https://doi.org/10.1108/IJCHM-01-2024-0035.

28. Sivarethinamohan R. Exploring the Transformation of Digital Tourism: Trends, Impacts, and Future Prospects // Proceedings of the 2023 International Conference on Digital Applications, Transformation and Economy (ICDATE 2023). 2023, pp. 1–6. URL: https://doi.org/10.1109/ICDATE58146.2023.10248691.

29. Thomas P., Kayarkatte N. Harmony in Consumption: Navigating the Landscape of Eco-Conscious Marketing // New Trends in Marketing and Consumer Science. IGI Global. 2024, pp. 215–227. URL: https://doi.org/10.4018/979-8-3693-2754-8.ch011.

30. Zhang J., Wedel M., Bloem M.W. Mitigating Food Waste in the Retail Supply Chain: Marketing Solutions // Journal of Sustainable Marketing. 2022, no. 3 (2), pp. 87–97. URL: 10.51300/jsm-2022-59.