Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымы объектілерінің цифрлық кеңістікте ұсынылуын талдау

Қазіргі экономикада ұйымның цифрлық кеңістікте болуы оның көрінуі мен дамуы үшін өте маңызды, өйткені кәсіпорындар мен инвесторлар әлеуетті ынтымақтастықты бағалау үшін цифрлық платформаларға көбірек сүйенеді. Бұл зерттеудің мақсаты – кейстерді, атап айтқанда 48 объектінің веб-сайттарын зерделеу негізінде Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымы объектілерінің цифрлық кеңістікте ұсынылуын талдау болып табылады. Зерттеу барысында Қазақстанның инновациялық объектілерінің: IT-хабтардың, бизнес-инкубаторлардың және арнайы экономикалық аймақтардың цифрлық жетілуіне кешенді сандық талдау жасалды. Қазақстандағы инновациялық инфрақұрылым объектілері сайттарының көпшілігі базалық ақпаратты ұсынатыны, олардың тереңдігі мен өзара іс-қимыл құралдары жетіспейтіні, сондай-ақ олардың қызметі туралы, оның ішінде инвестицияларға, стратегиялық жоспарларға және өткен жобаларға қатысты деректер жоқ екендігі анықталды. Әлеуметтік медиа интеграциясы бар, бірақ сирек жаңартулар мен шектеулі интерактивті мазмұнға байланысты қатысу төмен болып қалады. Сайттың функционалдығы, ашықтық, әлеуметтік желілердегі белсенділік және ақпараттық жаңару критерийлері бойынша ішкі индекстер негізінде интегралдық индекс құрылды. Факторлық талдау және бірнеше регрессия объект түрінің олардың цифрлық жетілуіне маңыздылығын көрсетті: IT хабтары басқа топтардан едәуір озып кетті. Алынған нәтижелер цифрлық инновациялық платформалардың сапасын бақылау және оларды цифрландыру критерийлерін әзірлеу кезінде пайдалану үшін ұсынылады. Зерттеуде Қазақстанда инновациялық инфрақұрылым объектілерінің цифрлық қатысуын жақсарту, оның ішінде олардың веб-сайтының ашықтығын арттыру, ыңғайлы навигацияны енгізу, Көптілді қолдауды енгізу және интерактивті функцияларды интеграциялау бойынша ұсыныстар ұсынылады. Бұл жақсартулар инновациялық инфрақұрылым нысандарына олардың көрінуін арттыруға, инвестицияларды тартуға және технологиялық дамуға ықпал етуге көмектеседі.

1. Porter M.E. Strategy and the Internet // Harvard Business Review. 2001, no. 3, pp. 62–78.

2. Durica M., Durica N., Dabetic S., Maric M. The Impact of Digital Transformation on Business Processes and User Experience // IAI Academic Conference Proceedings, Belgrade International Academic. 2023, pp. 99–103.

3. Hamilton J. Porter‘s: “Strategy and the Internet” Revisited // Service Systems and Service Management. 2007, pp. 1–6.

4. Parida V., Sjödin D., Reim W. Reviewing Literature on Digitalization, Business Model Innovation, and Sustainable Industry: Past Achievements and Future Promises // Sustainability. 2019, vol. 11, pp. 391.

5. Billon M., Ezcurra R., Lera-López F. Spatial effects in website adoption by firms in European regions // Growth and Change. 2009, vol. 40, no 1, pp. 54–84. DOI: 10.1111/j.1468-2257.2008

6. Mazzoni L., Pinelli F., Riccaboni M. Measuring corporate digital divide through websites: insights from Italian firms // EPJ Data Science. 2024, vol. 13. pp. 51. DOI: 10.1140/epjds/s13688-024-00491-0.

7. Pukelis L., Stanciauskas V. Using Internet data to complement traditional innovation indicators // Conference: International Society of Scientometrics and Infometrics (ISSI). 2019. DOI:10.13140/RG.2.2.23306.41926

8. Sreenivasan A., Suresh M. Digital transformation in start-ups: a bibliometric analysis // Digital Transformation and Society. 2023, vol. 2, no 3, pp. 276–292. DOI: 10.1108/DTS-12-2022-0072.

9. Petrie H., Kheir O. The relationship between accessibility and usability of websites // Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems. 2007, pp. 397–406. DOI: 10.1145/1240624.1240688.

10. Yezhebay A., Sengirova V., Igali D., Abdallah Y., Shehab E. Digital Maturity and Readiness Model for Kazakhstan SMEs // IEEE Smart Information Systems and Technologies (SIST). 2021. DOI: 10.1109/SIST50301.2021.9465890.

11. OECD. Improving Framework Conditions for the Digital Transformation of Businesses in Kazakhstan. Paris: OECD Publishing, 2023. URL: https://doi.org/10.1787/368d4d01-en (accessed: 20.05.2025)

12. European Commission. eGovernment Benchmark 2022: Synchronising Digital Governments. Luxembourg: Publications Office of the European Union. 2022. URL: https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/egovernment-benchmark-2022 (accessed: 03.05.2025)

13. United Nations / E-Government Survey: The Future of Digital Government. New York: UN, 2022. 311 p.

14. DataReportal. Digital 2025: Kazakhstan. URL: https://datareportal.com/reports/digital-2025-kazakhstan (accessed: 22.05.2025)

15. European Commission. DIGITAL EUROPE European Digital Innovation Hubs. 2022, 22 p.