Агроөнеркәсіптік кешенде баға белгілеуді реттеудің ғылыми негіздері

Мақалада баға мен баға белгілеу механизмінің мәні зерттеледі, бағаның қалыптасуы әлеуметтік еңбек шығындарын өлшейтін, биржаның эквиваленттік деңгейін қамтамасыз ететін, өндірісті ынталандыратын, сұраныс пен ұсыныс қатынасын реттейтін және нарықтағы тепе-теңдікті қамтамасыз ететін құрал ретінде ерекше рөл атқарады. Атап айтқанда шектеулі ресурстары, табиғи және климаттық ерекшеліктері, маусымдық өндірісі бар өндірістің негізгі құралы жер болып табылады, оның өндірістегі баға белгілеу үдерісіне негізде­ле нарықтық баға белгілеу принциптері ашылды, аграрлы өнеркәсіпте баға белгілеу үдерісі көрсетілді. Автор экономикасы дамыған қоғамда бағалар қызмет сипатына, мемлекеттік әсері бойынша қызмет атқарады, уақыт факторын, ақпарат алу тәсілін ескереді, нарықтың түріне, жеткізу және сату шарттарына, әлемдік бағаларға байланысты екендігін көрсетеді. Экономиканың аграрлық секторының қаржылық мәселелерінің негізгі себебі - бағалардың теңсіздігі екені анықталған. Әлемдік тәжірибеде дамыған бағалық теңдікке қол жеткізудің әр түрлі механизмдері көрсетілген. Автордың пікірінше, мемлекеттік қолдаудың айтарлықтай шығыны үнемі тиімді бола бермейді. Объективті бағаларды бұрмалау салалар арасындағы ресурстарды эко­номикалық жағынан әділетсіз қайта бөлуге, атап айтқанда, материалдық-техникалық ресурстарды және соңғы тұтынушының қаражатын тиімсіз пайдалануға әкеледі. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің бағасы не­гізінен оның сапасына қарай қалыптасады, ал оның негізі стандарттау болып табылады.

agro-industrial complex, prices, production, agricultural products, gross income, profit, resources, efficiency, агропромышленный комплекс, цена, производство, сельскохозяйственная продукция, валовой доход, прибыль, ресурсы, эффективность, агроөнеркәсіптік кешен, баға, өндіріс, ауылшаруашылық өнімдері, жалпы табыс, пайда, ресурстар, тиімділік

1. Taipov T.A. Innovative development of agroindustrial complex of Kazakhstan. - Almaty, 2013. - 209 p.

2. Taipov Т.А. Development of AIC in risk conditions. - Almaty, 2013. - 198 p.

3. Kaliev G.A., Sigarev M.I., Nurkuzhaev Zh.M., Dzhambaeva G.A., Alshembaeva L.T. State management of agricultural sector in countries of the Eurasian Economic Union (experience and problems). - Almaty, 2017. - 300 p.

4. The authors team. Development of methods of price monitoring and analysis of competitiveness of agricultural and food products produced in the member States of the Eurasian Economic Union. - Almaty: Kazakh Research Institute of Economy of Agri-industrial complex and Rural Development, 2016. - 302 p.

5. Ushachev I.G. The Doctrine of Food Security of the Russian Federation. The Federation needs to be improved // Economics and management. - 2015. - № 9. - P. 3-12.