Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Батыс Еуропа мемлекеттері мен Жапонияның жұмылдыруды күшейту тәжірибесі және оны қазіргі жағдайда қолдану
https://doi.org/10.46914/1562-2959-2020-1-4-154-159
Аңдатпа
Бұл мақалада экономиканы жұмылдыру дайындығы кез-келген мемлекеттің қорғанысы мен қауіпсіздігін ұйымдастырудың маңызды құрамдас бөлігі болып табылатындығы көрсетілген. «Жұмылдыру», «жұмылдырушылық», «жұмылдыру экономикасы», «жұмылдыру күшейтулері» және «экономикалық жұмылдыру» сияқты санаттардың әлеуметтік-экономикалық мазмұны егжей-тегжейлі ашылды. Жұмылдыру экономикасының негізгі белгілері және экономикалық жұмылдырудың ерекшеліктері анықталды. Экономикалық мобилизацияның ерекшеліктері қарастырылған. Экономикалық мобилизацияның қажеттілігі тарихи тұрғыдан салыстырмалы түрде жақын арада – қамтамасыз ету үшін ауқымды материалдық ресурстарды қажет еткен бірнеше миллиондық армия құрылған Бірінші дүниежүзілік соғыс кезеңінде пайда болды. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі жұмылдыруды күшейтудің әлемдік тәжірибесі талданды: Батыс Еуропа мемлекеттерінің тәжірибесі Германия, Англия және Франция, сондай-ақ Жапония мысалында зерделенді. Әскери өндірісті тез күшейтуге кедергі келтіретін себептер анықталды. Экономиканы жұмылдыруды күшейту елдің әскериэкономикалық әлеуетін нақты қорғаныс күшіне айналдыру процесі ретінде көптеген факторларға, оның ішінде мемлекеттің жалпы экономикалық мүмкіндіктеріне, оның экономикасының соғыс уақыты режиміне көшуге дайындық дәрежесіне және қажетті көлемде және ассортиментте әскери өнімді уақтылы өндіруді қамтамасыз етуге байланысты екендігі негізделеді. Жүргізілген талдау негізінде автор қазіргі уақытта көптеген елдерде, оның ішінде Қазақстан Республикасында жұмылдыру экономикасының міндеттерін шешу кезінде ескерілуі мүмкін белгілі бір тұжырымдар жасады.
Әдебиет тізімі
1. Социологиялық энциклопедиялық сөздік. Орыс, ағылшын, неміс, француз және чех тілдерінде / ред. – үйлестірушісі акад. Г.В. Осипов. – М., 1998. – С. 185: fnisc.ru/index.php?id=6556&page_... (өтініш берген күні 24.10.2020).
2. Фонотов А.Г. Ресей: жұмылдыру қоғамынан инновацияға дейін. – М., 1993. – С. 88: cyberpedia. su/3x37fd.html (өтініш берген күні 8.10.2020).
3. Әскери-құқықтық энциклопедиялық сөздік А.В. Кудашкина, К.В. Фатееваның редакциясымен – М.: Әскери қызметшілердің құқықтары үшін, 2008: search.rsl.ru/ru/record/01003371267 (өтініш берген күні 10.10.2020).
4. Дүниежүзілік соғыс цифрмен. – ОГИЗ. – 1934, 39 бет: elib.shpl.ru/ru/nodes/32190 – ...(өтініш берген күні 11.10.2020).
5. Ребуль. Франциядағы 1914–1918 жылдардағы әскери өндіріс – М. – Л.: Промиздат, 1926, 41 бет: militera.lib.ru/research/... (өтініш берген күні 13.10.2020).
6. Жапонияның экономикалық тарихының статистикалық анықтамалығы [Кингэндайнихонкэйдзайеран]. Токио университетінің баспасы: құрастырушылар Мива Реити және Хара Акира, 2010. – Б. 99: dspace.spbu.ru/bitstream/11701/... (өтініш берген күні 9.10.2020).
7. Beasley W.G. Japanese Imperialism, 1894–95. Oxford: Claredon Press, 1987. P. 12: search.rsl.ru/ru/ record/01000482607 (өтініш берген күні 11.10.2020).
8. Жапон экономикасының екі мың жылдығы [Нихонкэйдзай-нонисэннэн]. Оота Есиюки, Кавагути Хироси, Фудзия Нобуюки, Кэйсесебу баспасы, 1997. – Б. 224: cyberleninka.ru/article/n/... (өтініш берген күні 8.10.2020).
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Дугалова Г.Н. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Батыс Еуропа мемлекеттері мен Жапонияның жұмылдыруды күшейту тәжірибесі және оны қазіргі жағдайда қолдану. «Тұран» университетінің хабаршысы. 2020;(4):154-159. https://doi.org/10.46914/1562-2959-2020-1-4-154-159
For citation:
Dugalova G.N. The experience of Western European states and Japan mobilization deployment during the World War I and its use in modern conditions. Bulletin of "Turan" University. 2020;(4):154-159. (In Kazakh) https://doi.org/10.46914/1562-2959-2020-1-4-154-159
Қараулар: 678
Мақаланы эл. пошта арқылы жіберу 