Шетелдік инвесторлар және посткеңестік мемлекеттердегі цифрлық экономика салаларында инвестициялардың тартымдылығы

Мақала авторлары ТМД елдері мен цифрлық экономикадағы жетекші елдер арасындағы алшақтықтың себептерін, сондай-ақ шетелдік инвесторлар үшін осы саланың инвестициялық тартымдылығын қарастырады. Егер өткен ғасырда экономиканың негізгі тірегі мұнай және тау-кен өндірісі болса, ХХI ғ. цифрлық технологиялар өмірдің барлық салаларына еніп қана қоймай, әлемдік экономиканың негізгі қозғаушы күшіне айналды, мақаланың өзектілігін осы жағдаймен байланысты. Мақаланы жазу барысында салыстырмалы талдау және оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді зерттеудің тарихи әдісі қолданылды, бұл ТМД елдеріндегі қазіргі қалыптасқан жағдайға әсер етумен түсіндіріледі. Зерттеу көрсеткендей, ТМД елдері ақпараттық-коммуникациялық технологияларды импорттаушылар болып табылады, ал экспорттағы үлесі шамалы. Бұл посткеңестік елдердегі цифрлық технологиялардың тоқырауымен байланысты, себебі посткеңестік кеңістіктегі елдер социалистік режимде 70 жылға жуық өмір сүріп, аталған режим жоғары технологиялар саласындағы бизнестің дамуына кедергі келтірді. Сондай-ақ, өнертабыстарды патенттеу қиындықтары, қаржыландырудың жеткіліксіздігі, тиісті нормативтік құқықтық актілердің болмауы, инфрақұрылымның жеткіліксіз деңгейі цифрландырудағы алшақтықты одан әрі арттырады. Сонымен қатар, ТМД елдерінің экономикасы бұрынғыдай дәстүрлі өндіріс пен төмен технологияларға бағытталып, шетелдік инвестициялардың басым бөлігі аталған салаға бағытталған.

цифрлық экономика, инвестициялар, артта қалушылық, жоғары технологиялар, посткеңестік мемлекеттер, инфрақұрылым, инвестициялық тартымдылық

1. ICT goods exports (% of total goods exports). In: The World Bank Group. 2017. URL: http://data.worldbank.org/indicator/ TX.VAL.ICTG.ZS.UN (date of access: 05.12.2017); ICT goods imports (% of total goods imports). In: The World Bank Group. 2017. URL: http://data.worldbank.org/indicator/ TM.VAL.ICTG. ZS.UN (date of access: 05.12.2017).

2. Статистический отчет стран СНГ. Армения. URL:https://armstat.am/file/article/sv_02_20a_420.pdf; Азербайджан. URL:https://www.stat.gov.az/source/construction/?lang=en; Белоруссия. URL: https://www.economy.gov.by/ru/pezultat-ru/; Казахстан. URL: https://bsbnb.nationalbank.kz/?docid=680&switch=russian; Киргизия. URL:http://www.stat.kg/ru/statistics/investicii/; Молдова. URL:https://www.bnm.md/files/ PII_2019_q1_1.pdf; Россия. URL: Узбекистан. URL:https://stat.uz/uploads/doklad/2019/yanvar-sentyabr/ ru/5.pdf; Украина. URL:https://dei.kyivcity.gov.ua/files/2020/2/10/Zvit_OPU_2019.pdf.

3. Бочарова О.Н, Потокина С.А., Ланина О.И. Особенности и проблемы банковского кредитования малого и среднего предпринимательства на современном этапе // Актуальные вопросы экономики и управления. – 2014. – № 4(062). – С. 7–11.

4. Бабина С.И. Цифровые и информационные технологии в управлении предприятием: реальность и взгляд в будущее // Креативная экономика. – 2019. – Т. 13. – № 4. – С. 723–742.

5. GSMA. African Mobile Observatory 2011: Driving Economic and Social Development through Mobile Services. GSMA, London. 2011. URL: http://www.gsma.com/spectrum/wpcontent/uploads/2011/12/AfricaMobile-Observatory-2011.pdf.

6. Powering Intelligent Connectivity with Global Collaboration Mapping your transformation into a digital economy with GCI 2019. – P. 27.

7. Global Connectivity Index. URL: https://www.huawei.com/minisite/gci/en/country-profile-de. html#cn,jp,nl.

8. Арупов А.А., Отарбаева А.Б. Актуальные проблемы и перспективы инвестиционного сотрудничества Казахстана и ЕС // Экономика: стратегия и практика. – 2020. – № 3(15). – С. 97–111.