Қазақстандық қор нарығының эмиссиялық мүмкіндіктері: жіберіп алған пайдалар

Қазақстан экономикасының айтарлықтай эмиссиялық әлеуеті бар. Зерттеудің мақсаты – Қазақстандық компаниялардың эмиссиялық белсенділігінің дамуына тежеуші әсер ету мәселелерді ашу. Олардың ішінде: ұлттық экономиканы қаржыландырудағы банктік кредиттеудің рөлі; экономикалық дамуды мемлекеттік ынталандырмау; эмитенттер үшін әкімшілік және салықтық преференциялардың тиімділігінің әлсіздігі. Қазақстандық компаниялардың нарықтық қорландыру кезінде олардың компаниялар капиталының құнын әділ бағалау бойынша күмәні маңызды фактор ретінде белгіленді. Зерттеулер жүргізудің нәтижесі, соңғы бес жылда банктердің шағын және орта бизнесті несиелеуге қатысудың төмендеуінің тұрақты тенденциясы байқалатындығын атап өтті. Акция эмиссиясына жаңадан тіркеулердің төмен болуы,бизнес субьектілерінің қаржыландыруға деген қажеттіліктерін қанағаттандыруды тудыруда. Қазақстан Республикасында Мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруды қаржыландыру көздерін талдау қорытындылары қор нарығының құралдары есебінен қосымша қаржыландыру көлемін көрсетті. Осы мемлекеттік бағдарламалар шеңберінде бөлінген қаражатты пайдалану әдістері мен тәсілдері іс жүзінде бизнесті және жергілікті өзін-өзі басқаруды қазақстандық қатысушылары қолданыстағы шығындар әлеуетін пайдалануға итермелейді. Қазақстанда қор нарығының отандық қатысушылары үшін қолданылатын әкімшілік және салықтық преференциялар негізінен не инвесторларға, не әлеуетті эмитенттер үшін түсініксіз болып табылады. Зерттеу нәтижесі аясында жоғарыда анықталған және аталған факторлар, қаржыландырудың жоспарланған деңгейлеріне қол жеткізу және компанияның капиталдық құнын әділ бағалау – қазақстандық қор нарығы қатысушыларының эмиссиялық белсенділігінің төмендеуінің негізгі себептері болып табылатынын көрсетті.

1. Статистический бюллетень. №1(314). Қантар/Январь 2021. Национальный банк Республики Казахстан. [Электронный ресурс] // Национальный банк Республики Казахстан [web-сайт]. URL: https:// https://nationalbank.kz/ru/news/statisticheskiy-byulleten/rubrics/1556 (дата обращения: 20.05.2021).

2. В Казахстане введен принцип добросовестности предпринимательства. [Электронный ресурс] // НПП Атамекен [web-сайт]. URL: https://atameken.kz/ru/news/41915-v-vveden-printsip-dobrosovestnostipredprinimatelstva (дата обращения: 20.05.2021).

3. Статистика: показатели финансового сектора: текущее состояние банковского сектора. 01.01.19. [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [web-сайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/details/87882?lang=ru (дата обращения: 20.05.2021).

4. Статистика: показатели финансового сектора: текущее состояние банковского сектора. 01.01.20. [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [web-сайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/details/69837lang=ru (дата обращения: 20.05.2021).

5. Статистика: показатели финансового сектора: текущее состояние банковского сектора. 01.04.2021. [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [web-сайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/details/69837?lang=ru (дата обращения: 20.05.2021).

6. Статистические показатели банковского сектора Российской Федерации. [Электронный ресурс] // Банк России [web-сайт]. URL: https://www.cbr.ru/statistics/bank_sector/review/ (дата обращения: 20.05.2021).

7. Данные по ВВП – Китай [Электронный ресурс] // The World Bank [web-сайт]. URL: https://datatopics.worldbank.org/world-development-indicators/ (дата обращения: 20.05.2021).

8. Статистический бюллетень. Июль 2020. Министерство финансов Республики Казахстан. [Электронный ресурс] // Министерство финансов Республики Казахстан [web-сайт]. URL: http://www.minfin.gov.kz/irj/servlet/prt/portal/prteventname/HtmlbEvent/prtroot/pcd!3aportal_content!2fmf!2fkz.ecc.desktop!2fkz.ecc.KMNavigation/

9. Статистика: показатели финансового сектора: текущее состояние рынка ценных бумаг. 01.01.19. [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [web-сайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/1?activities=2823&lang=ru(дата обращения: 20.05.2021).

10. Статистика: показатели финансового сектора: текущее состояние рынка ценных бумаг. 01.01.20. [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [web-сайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/1?activities=2823&lang=ru (дата обращения: 20.05.2021).

11. Статистика: показатели финансового сектора: текущее состояние рынка ценных бумаг. 01.04.21. [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [web-сайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/details/162811?lang=ru (дата обращения: 20.05.2021).

12. Финансовый надзор: сведения о зарегистрированных выпусках объявленных акций [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [webсайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/1?activities=9048&lang=ru (дата обращения: 21.05.2021).

13. Финансовый надзор: сведения о зарегистрированных выпусках объявленных облигаций. [Электронный ресурс] // Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка [web-сайт]. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/ardfm/documents/1?activities=9052&lang=ru (дата обращения: 21.05.2021).

14. Годовой отчет МВФ 2019: Наш взаимосвязанный мир. [Электронный ресурс] // International Monetary Fund [web-сайт]. URL: https://www.imf.org/external/pubs/ft/ar/2019/eng/assets/pdf/imf-annualreport-2019-ru.pdf (дата обращения: 21.05.2021).

15. Государственные программы Республики Казахстан. [Электронный ресурс] // Официальный информационный ресурс Премьер-Министра Республики Казахстан [web-сайт]. URL: https://primeminister.kz/ru/documents/gosprograms (дата обращения: 21.05.2021).

16. Информация для эмитентов. [Электронный ресурс] // Astana International Exchange [web-сайт]. URL: https://http://afk.kz/2018/2/информация%20для%20эмитентов.pdf (дата обращения: 20.05.2021).

17. Краткое описание процесса первичного публичного размещения акций (IPO) на Казахстанской фондовой бирже (KASE). [Электронный ресурс] // KASE IPO Guide [web-сайт]. URL: https://uralsk.atameken.kz/uploads/content/files/KASE_IPO%20Guide_rus.pdf (дата обращения: 20.05.2021).