Ауыл шаруашылығы кәсіпорнының дамуын стратегиялық талдаудың әдістемелік аспектілері

Бұл зерттеудің мақсаты – ауылшаруашылық кәсіпорнының жұмыс істеуіне ішкі және сыртқы орта факторларының оның даму тиімділігіне әсер ететін ең маңызды көрсеткіш – сатудан түскен пайда бойынша бағалау. Ұйымның пайда табу үшін таңдаған бизнес-стратегияларының іргелі маңызы ерекше атап  өтіледі. Мақала авторлары кәсіпорынның дамуын тек өндірістік көрсеткіштердің әсерін ғана бағалау емес, сонымен қатар қоршаған орта факторларын – нарық мөлшері, кәсіпорынның нарықтық үлесі, бағалар мен сату құрылымдарының да әсерін бағалауды ескере отырып стратегиялық талдау – кәсіпорын ресурстарын басқару сапасын едәуір жақсартады деп санайды. Сатудан түскен кірісті осындай факторлық талдаудың нәтижелері кәсіпорын менеджерлеріне пайда жоспарының негізін құрайтын болжамдарды қайта бағалауға, себептерін анықтауға және нарық мөлшерінің өзгеруінің салдарынан, кәсіпорынның нарықтық үлесін, сатылатын өнім бағаларын, іске асырудағы құрылымдық өзгерістерді болжауға, сондай-ақ кәсіпорынның даму стратегиясын қайта қарауға мүмкіндік береді. Зерттеудің негізгі әдістері ретінде ақпаратты алдын-ала өңдеу үшін қолданылатын дәстүрлі негізгі әдістер қолданылды: жүйелеу, экономикалық көрсеткіштерді салыстыру, динамикадағы көрсеткіштерді зерттеу, функционалдық тәуелділіктерді факторлық талдау. Сонымен қатар, ғылыми тұрғыдан алғанда, стратегиялық деңгейдегі факторлық талдау жүйесі үлкен қызығушылық тудырады. Ол пәнаралық сипатқа ие және маркетинг, стратегиялық басқару, стратегиялық жоспарлау тәжірибесінде қолданылады. Бұл жағдай өз кезегінде зерттеу мақсатын анықтады.

1. Сыздыкбаева Н.Б. Роль агропромышленного комплекса в экономике Казахстана. Экономика: стратегия и практика. – 2018. – № 4(48) – С. 152–159.

2. Портер Е. Майкл. Конкурентная стратегия: методика анализа отраслей и конкурентов. – М.: Альпина Бизнес Букс, 2005. – 454 с.

3. Вахрушина М.А. Стратегический управленческий учет: полный курс MBA / М.А. Вахрушина, М.И. Сидорова, Л.И. Борисова. – М.: Рид Групп, 2011. – 191 с.

4. Томпсон А.А., Стрикленд Ф.Дж. Стратегический менеджмент: концепции и ситуации. – М.: Инфра – М. – 2001. – 165 с.

5. Зенкина И.В. Основы формирования системы показателей экономического субъекта в русле современных концепций стратегического управления. – Экономический анализ: теория и практика. – 2009. – С. 34–39.

6. Толкач В., Данишевич С., Гавриш М. Концепция контроллинга: Управленческий учет. Система отчетности. Бюджетирование. – М.: Альпина Бизнес Букс. – 2005. – 269 с.

7. Шохнех А.В., Шиндялова Т.Н., Мыкоц Д.Р. Концепция контроллинга в системе финансового контроля экономической безопасности. Аудит и финансовый анализ. – 2014. – С. 22–26.

8. Устав ТОО «АФ «Родина», утвержденный собранием участников от 25.01.2010 г.

9. Финансовая и производственная отчетность ТОО «Агрофирма «Родина» за 2018–2019 гг.

10. Шигаев А.И. Контроллинг стратегии развития предприятия / Учебное пособие. – М. – ЮнитиДана. – 2008. – 351 с.

11. Утибаев Б.С., Аленова К.Т., Ахметова Д.Т., Байдаков А.К., Утибаева Г.Б., Жунусова Р.М. Комплексный экономический анализ / Учебник. – Астана. – Издательство КАТУ им. С. Сейфуллина. – 2016.