Туристік дестинациялар қызметтерінің бәсекеге қабілеттілік әдістемелерін талдау

Туризмнің көптеген елдер экономикасының маңызды секторларының бірі ретінде, айтарлықтай табыс, жұмыс орындарын қамтамасыз ету, сыртқы әлемде елдің имиджі мен халықаралық қабылдауға ықпал ететін рөлі – оның қызметтерінің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың маңыздылығын анықтайды. Туристік қызметтердің бәсекеге қабілеттілігі мәселелерін қазіргі туристік дестинациялардың көпшілігі қарқынды бәсекелестікке тартылған уақытта талдау өте өзекті болып табылады. Осыған байланысты туристік дестинациялардың бәсекеге қабілеттілік деңгейін айқындау мәселелері туристік қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін айқындау жөніндегі көрсеткіштер жүйесін терең ғылыми зерделеуді және әзірлеуді талап етеді. Туризм саласындағы бәсекеге қабілеттілікті дұрыс бағалау – негізделген шешім қабылдауда маңызды аспект. Туристік дестинациялардың бәсекеге қабілеттілігін өлшеу тәсілін айқындаудың және оның сенімділігін негіздеудің күрделілігі туризм индустриясы құрылымының саяси, экономикалық, әлеуметтік және экологиялық өзгерістерге, оның ішінде табиғи апаттар тәуекелдеріне жоғары сезімталдығымен байланысты, мұны қазіргі кездегі COVID–19 пандемиясы да растайды. Бұл мақала туристік қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін анықтаудың қолданыстағы әдістерін талдауға және туристік қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудағы авторлық әдістеменің негізін қалайтын көрсеткіштерді анықтауға арналған. Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі – туризм саласындағы бәсекелестік пен бәсекеге қабілеттілік мәселелерін зерттеу саласындағы іргелі және қолданбалы зерттеулердің нәтижелерін ұсынатын ғалымдардың ғылыми еңбектері болды. Талдау жүргізу барысында ғылыми абстракциялаудың, талдау мен синтездің жалпы ғылыми әдістері мен жүйелі тәсілдері қолданылды.

1. Gooroochurn N., Sugiyarto G. Competitiveness indicators in the travel and tourism industry. Tourism Economics. – 2005. – 11(1): 25–43. [Google Scholar]

2. Государственная программа развития туристской отрасли Республики Казахстан на 2019–2025 годы // Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1900000360

3. The Travel & Tourism Competitiveness Report. Official website of World Economic Forum. URL: https://www.weforum.org/focus

4. Crouch G.I. and Ritchie J.R.B. Tourism, competitiveness and societal prosperity. Journal of Business Research – 1999. – 44(3): 137–152. [Crossref], [Web of Science ®], [Google Scholar]

5. Inskeep E. Tourism planning: An integrated and sustainable development approach, New York: Van Nostrand Reinhold. – 1991. [Google Scholar]

6. Middleton V.T. Sustainable tourism: A marketing perspective. In Tourism sustainability: Principles to practice. Edited by: Stabler M., Wallingford J., UK: CAB International. – 1997. [Google Scholar]

7. Dwyer L., Forsyth P., Rao P. The price competitiveness of travel and tourism: A comparison of 19 destinations. Tourism Management – 2000. – 21(1): 9–22. [Crossref], [Web of Science ®], [Google Scholar]

8. Mikolaychuk K., Savina G. Features of evaluation of the competitive status of the enterprises // Baltic journal of Economic Studies. – 2017. – Vol. 3. – No. 4. – P. 179–184. [cyberleninka.ru]

9. Vavra T.G. Improving your measurement of customer satisfaction: A guide to creating, conducting, analyzing and reporting customer satisfaction measurement program, Milwaukee, WI: ASQC Quality Press. – 1997. [Google Scholar]

10. Brandt R.D. A procedure for identifying value-enhancing service components using customer satisfaction survey data. In Add value to your service. – Edited by: Surprenant. Chicago: American Marketing Association. – 1987. – Р. 61–65. [Google Scholar]

11. Gitelson R.J., Crompton J.L. The Planning Horizons and Source of Information used by Pleasure Vacationers. Journal of Travel Research, Winter: 2–7.

12. Song H., Romilly P., Liu X. An empirical study of outbound tourism demand in the UK. Applied Economics. – 2000. – 32(5): 611–624. [Web of Science ®], [Google Scholar]

13. Ritchie J.R.B., Crouch G.I. The competitive destination: A sustainability perspective. Tourism Management. – 2000. – 21(1): 1–7. [Web of Science ®], [Google Scholar]