Қазақстан республикасының ауылдық аудандарының көлік инфрақұрылымымен қамтамасыз етілуін талдау

Зерттеудің мақсаты – ауылдық аумақтарды жедел дамыту, агроөнеркәсіптік өндірісті өсіру және ауыл халқының өмір сүру сапасын арттыру үшін көлік инфрақұрылымының рөлі мен маңызын анықтау. Зерттеуде құрылымдық-функционалдық тәсіл пайдаланылды, ауыл аумақтарын көліктік қамтамасыз ету, өңіраралық логистика, «Нұрлы жол» инфрақұрылымды дамытудың мемлекеттік бағдарламасы мәселелерін, сондай-ақ6 Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректерін зерделеуге арналған шетелдік және отандық ғалымдардың ғылыми жарияланымдарына шолу жүргізілді. Авторлар басқа аумақтармен шаруашылық байланысты, ауыл халқының ұтқырлығын қамтамасыз ететін, елдің ауылдық аудандарының жол инфрақұрылымын дамытудың негізгі үрдістеріне салыстырмалы талдау жүргізді. Автомобиль және темір жолдар тығыздығының көрсеткіштері бойынша ел өңірлерінің ауылдық аумақтарын көлік инфрақұрылымымен қамтамасыз ету коэффициенттері есептелген. Авторлардың пікірінше жолдарды салу және қайта жаңарту бойынша бағдарламалар іс-шараларының басымдылығын, сондай-ақ оларды ауылдық аумақтардың экономикасын көтеру үшін іске асырудың маңыздылығын айқындауға мүмкіндік беретін жарақтандырудың үш санаты (жоғары, орташа, төмен) бойынша облыстар топтастырылды. Жүргізілген талдау негізінде өңірлік және жергілікті билік органдары, инфрақұрылымды дамытуды басқарудың мемлекеттік құрылымдары, сондай- ақ ғылыми қызығушылықтары осы тақырыпқа сәйкес келетін ғалымдар, докторанттар үшін қызығушылық тудыратын ауылдық аудандардың көлік инфрақұрылымын жетілдіру бойынша ұсыныстар берілді.

1. Cook J.R., Huizenga C., Petts R., Sampson L.R., Visser C., Yiu A. The Contribution of Rural Transport to Achieve the Sustainable Development Goals. Transport and Communications Bulletin for Asia and the Pacific. 2017. No. 87, аrticle 7.

2. Prus P., Sikora M. The Impact of Transport Infrastructure on the Sustainable Development of the Region–Case Study. Agriculture, 2021, no. 11(4), р. 279. URL: https://doi.org/10.3390/ agriculture11040279

3. Roberts P., Shyam K.C. & Rastogi C. Rural Access Index: A Key Development Indicator. Transport Papers TP-10. The World Bank Group, Washington, DC. 2006. URL: http://citeseerx.ist.psu.edu/

4. Rajé F. The Lived Experience of Transport Structure: An Exploration of Transport’s Role in People’s Lives. Mobilities, 2007, no. 2, рр. 51–74.

5. Nidziy E. Financing the construction of transport infrastructure as the basis for sustainable development of the regional economy. In Earth and Environmental Science; IOP Publishing: Orlando, FL, USA, 2017, no. 90(1), pp. 112–172. DOI: 10.1088/1755-1315/90/1/012172

6. Thacker S., Adshead D., Fay M., Hallegatte S., Harvey M., Meller H., O’Regan N., Rozenberg J., Watkins G., Hall J.W. Infrastructure for sustainable development. Nature Sustainability, 2019, no. 2(4), pp. 324–331. DOI: 10.1038/s41893-019-0256-8

7. Bulus J.S., Adefila J.O. The study of rural infrastructural facilities in Kajura area, Kednna State of Nigeria: A spatial analysis for planning. International Journal of Humanities and Social Science, 2014, no. 4(2), pp. 286–295.

8. Popova Y. Relations between Wellbeing and Transport Infrastructure of the Country. Procedia Engineering, 2017, no. 178, pp. 579–588.

9. Farhadi M. Transport Infrastructure and Long-Run Economic Growth in OECD Countries. Transportation Research Part A: Policy and Practice, Elsevier, 2015, no. 74(C), pp. 73–90. DOI: 10.1016/j.tra.2015.02.006

10. Laird J.J., Venables A.J. Transport investment and economic performance: A framework for project appraisal. Transport Policy, Elsevier, 2017, no. 56(C), pp. 1–11. DOI: 10.1016/j.tranpol.2017.02.006

11. Manggat I., Zain R., Jamaluddin Z. The Impact of Infrastructure Development on Rural Communities: A Literature Review. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2018, no. 8(1), pp. 637–648. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v8-i1/3837

12. Straka J., Tuzova M. Factors Affecting Development of Rural Areas in the Czech Republic: a Literature Review. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 2016, no. 64(6), pp. 2141–2150. DOI: 10.11118/actaun201664062141

13. Jovovic R., Draskovic M., Delibasic M., Jovovic M. The Concept of Sustainable Regional Development—Institutional Aspects, Policies and Prospects. J. Int. Stud., 10, pp. 255–266. DOI:10.14254/2071-8330.2017/10-1/18

14. Государственная программа инфраструктурного развития РК «Нұрлы жол» на 2020–2025 годы. Утверждена Постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2019 года № 1055. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1900001055

15. Официальный сайт Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан / Официальная статистика / Статистика транспорта / основные показатели. URL: https://stat.gov.kz/