ЖОО оқытушыларының еңбегін материалдық ынталандыру мәселелері

Мақаланың мақсаты – қазақстандық жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар құрамын ынталандырудың жалпы жүйесінде білім беру саласындағы еңбекті материалдық ынталандыру проблемаларын зерттеу. Жоғары білімге сұраныстың өсуі және оқытушының әлеуметтік мәртебесі мен беделінің төмендеуі байқалатын қазіргі заманғы жағдайларда профессор-оқытушылар құрамының еңбегін ынталандырудың ұйымдастырушылық және экономикалық тетіктерін жетілдіру бірінші кезекке шығуы тиіс. Мақалада ұзақ уақыт бойы ел экономикасындағы жалақының орташа деңгейінен артта қалған білім беру жүйесіндегі еңбекақы деңгейіне талдау жасалды. Бұл факт білім беру саласындағы еңбекке ынталандыруды айтарлықтай төмендетеді, бұл өз кезегінде білім сапасын анықтайды. Қазіргі жоғары оқу орындарында бар профессор- оқытушылар құрамының еңбегін материалдық ынталандыру жүйесінің шектеулілігі анықталды. Еңбек қызметінің жоғары және сапалы нәтижелеріне мұғалімдерді ынталандырудың әртүрлі түрлерін біріктіру негізінде еңбек мотивациясын басқару қажеттілігі көрсетілген. Зерттеу барысында ресми дереккөздерден алынған қайталама статистикалық мәліметтер, сондай-ақ дәстүрлі әдістер: графикалық, жүйелік талдау және синтез, ғылыми бақылау әдісі, салыстыру және т.б. қолданылды.

1. J. Newstrom. OrganizationalBehavior: HumanBehavior atWork, 13th Edition, McGraw-Hill Education, 2020, p. 554.

2. Bureau of National statistics. URL: https://stat.gov.kz/.

3. 10 Countries With The Highest Professor SalariesIn The World. URL: https://naibuzz.com/10-countrieswith-the-highest-professor-salaries-in-the-world/.

4. Шипилов. А. Зарплата российского профессора в прошлом, настоящем и будущем // Alma mater (Вестник высшей школы). – 2003. – № 4. – С. 33–42.

5. Плаксий С. Сверхэксплуатация преподавателей – главная угроза высшей школе и развитию России в XXI в. // Alma mater (Вестник высшей школы). – 2004. – № 3. – С. 16–22.

6. Преподавателям вузов увеличили зарплату. URL: https://kapital.kz/gosudarstvo/98746/prepodavatelyam-vuzov-uvelichili-zarplatu.html.

7. Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 25 марта 2021 года № 122. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=35013157.

8. Гуцу Е.Г., Няголова М.Д., Рунова Т.А. Исследование мотивации трудовой деятельности преподавателя вуза // Вестник Мининского университета – 2018 – Т. 6. – №3(24). DOI: 10.26795/2307-1281-2018-6-3-13