Темір жол көлігіндегі транзиттік тасымалдаудың инновациялық дамуын басқару

Мақалада Қазақстандағы темір жол көлігіндегі транзиттік тасымалдың инновациялық дамуы, оған ішкі, экспорттық-импорттық және транзиттік жүк тасымалын басқару қарастырылған. Зерттеуде транзиттік жүк ағындарынтартуүшінҚазақстанзаманауикөлікинфрақұрылымынқұруқажеттілігіанықталды.Қазіргіуақытта Қазақстандағы мамандар темір жол көлігі үшін шектеулі халықаралық тасымалдар, шектеулі технологиялық даму, жеткіліксіз дамыған интермодальдық тасымалдар, көлік және логистикалық қызметтер деңгейінің төмендігі, көлік құралдарының жектіліксіз саны және олардың ескірген паркі сияқты мәселелерді бөліп көрсетті. Сонымен қатар, дамыған елдерде логистика ЖІӨ-ге айтарлықтай үлес қосады, Қазақстанда ол әлі төмен деңгейде тұр. Мақалада қазақстандық темір жол көлігінде жаңа жылжымалы құрамды, технологиялық инфрақұрылымның тиімді объектілерін, тасымалдау процесін басқарудың зияткерлік жүйелерін және басқа да технологиялық және ұйымдастырушылық инновацияларды енгізуге негізделген барлық технологиялық және бизнес-процестердегі түбегейлі өзгерістер қарастырылады. Теміржол көлігінің негізгі ерекшелігі, бұл сала кәсіпорындардағы инновациялық қызметтің қарқыны мен ауқымына әсер етеді, сол себепті темір жолдар инфрақұрылымға жатады және олардың негізі қызмет көрсетуге бағытталған. Аталған өзгерістердің мақсаты сала кәсіпорындарының бәсекеге қаблеттілігін, олардың жұмыс істеу тиімділігінің өсу және инвестициялық тартымдылғын арттыру қажеттілігі зерттеледі. Осы тұрғыда маңызды және күрделі міндеттердің бірі сала кәсіпорындарында инновациялық белсенділікті дамытуды басқару тәсілдерін әзірлеу болып табылады. Транзиттік тасымалдардың инновациялық дамуын басқару, инновациялық белсенділіктің өсуінің ішкі және сыртқы жағдайларын қалыптастыру бойынша мемлекеттік басқару органдары тарапынан теміржол көлігі кәсіпорындарына қатысты ұйымдастырушылық және экономикалық шаралар кешені қарастырылды.

1. Қазақстан Республикасын индустриалдық-инновациялық дамыту стратегиясы 2020–2025 жылдарға арналған. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/U030001096 (өтініш берілген күні: 10.09.2022)

2. Толысбаев Б.С. Казахстан в системе транспортной логистики мира // Сборник Международной научно-практическая конференции. – 2018. – С. 204–211.

3. Kurmanov N., Tolysbayev B., Amirova G., Satkanova R., Shamuratova N. Foresight of the innovation managers competencies // Polish Journal of Management Studies. 2021. No. 2(23). P. 267–287.

4. Kireyeva A.A., Mussabalina D.S., Tolysbaev B.S. Assessment and identification of the possibility for creating IT clusters in Kazakhstan regions // Economy of Region. 2018. No. 14 (2). Р. 463–473.

5. Габдуллина Л.Б., Толысбаев Б.С. Зарубежный опыт внедрения и применения инноваций в транспортной логистике // Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-дың Хабаршы, Экономика сериясы. – 2020. – № 3. – С. 127–139.

6. Можарова В. Транспорт в Казахстане: современная ситуация, проблемы и перспективы развития: монография Алматы: Казахстанский институт стратегических исследований при Президенте Республики Казахстан. – 2011. – 216 с.

7. Колоколов В.А. Инновационные механизмы предпринимательских систем. – М.: Изд-во «РЭА им. Г.В. Плеханова». – 2004. – 320 с.

8. Хусаинов Ф.И. Как политика определила экономику железных дорог в США. URL: https://www.vedomosti.ru/opinion/articles/2018/08/01/777075-politika-opredelila-ekonomiku

9. Лапидус Б.М., Мачерет Д.А. Макроэкономический аспект эволюции железнодорожного транспорта // Вопросы экономики. – 2011. – № 3. – С. 124–137.

10. Козметский Дж. Трансфер технологий и эффективная реализация инноваций // Учебник // Под. ред. Н.М. Фонштейн. – М.: АНХ, 1999. – 296 с.

11. Какова роль Казахстана в Новом Шёлковом пути? // Forbes қазақстан журналы. URL: https://forbes.kz/finances/markets/kazahstan_i_novyiy_shelkovyiy_put/ (дата обращения 15.09.2022) с больш буквы страну

12. Қазақстан санмен. Кітапша: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі. – Астана, 2017. – 20 б.

13. Стратегия развития акционерного общества «Национальная компания «Қазақстан темір жолы» от 11 февраля 2016 года, протокол № 2. URL: https://www.railways.kz/upload/docs/strategiyarazvitiyaktzhdo_2025goda_kratkiy_obzor.pdf (дата обращения 15.09.2022)

14. «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ, 2021 жылдың бірінші жартыжылдығындағы қызмет қорытындылары және реттелетін қызметтер бойынша 2021 жылдың екінші жартыжылдығына арналған негізгі міндеттер. URL: https://www.railways.kz/articles/infrastruktura/itogi_deyatelnosti_za_2021_god_i_osnovnye_zadachi_na_2022_god_ (өтініш берілген күні 10.09.2022)

15. Официальный сайт журнала Транспорт // Цифровые тренды в развитии железных дорог–2020. URL: https://vc.ru/transport/120859-cifrovye-trendy-v-razvitii-zheleznyh-dorog-2020 (дата обращения 15.09.2022)