Қазіргі жағдайда жоғары оқу орынының цифрлық экожүйесін дамыту

Қазіргі жағдайда жоғары білім беру жүйесін жаңғырту контекстінде жоғары оқу орындарының цифрлық экожүйесі шешуші рөл атқарады. Табиғи экожүйелердің цифрлық аналогтары ретінде цифрлық экожүйелер бір немесе бірнеше тапсырмаларды орындайтын және өзара әрекеттесу мен өзара байланыстарға бағытталған жеке адамдар, ұйымдар, қызметтер, бағдарламалық қамтамасыз ету және қолданбалар сияқты көптеген тәуелсіз нысандардан тұрады. Ғылыми зерттеулердің мазмұнын талдау цифрлық экожүйе тұжырымдамасына қатысты әртүрлі амалдарды көрсетті. Бұл зерттеуде цифрлық экожүйе трансформациялық процестер контекстінде қарастырылады. Автор цифрлы экожүйенің тиімді дамуына ықпал ететін миллиардтаған компанияларға ұсынылған цифрлық трансформацияның жол картасын негізге алды және оны жоғары оқу орындарға бейімдеуге тырысты. Цифрлық өзгерістерге ұшырайтын негізгі бағыттар стейкхолдерлермен өзара әрекеттесу, операциялық қызмет, қызметкерлердің тәжірибесі, сондай-ақ бизнес-модельді түрлендіру және цифрлық платформаларды дамыту болып табылады. Әрбір жеке бағыт цифрлық трансформацияны бастауға және ынталандыруға мүмкіндік беретін құрал болып табылады. Бұл ретте, цифрлық трансформация күшті көшбасшылықты, дамудың нақты белгіленген бағытын және ЖОО-ның даму стратегиясымен келісілген пайымдаманы талап етеді. Сондай-ақ, кез-келген цифрлық өзгерістер белгілі бір бағытта даму кепілдігін қамтамасыз ету үшін инвестициялар мен тиімді коммуникацияларды қамтиды. Бұл зерттеу цифрлық трансформацияның әртүрлі кезеңдерінде ЖОО басшыларына пайдалы болуы мүмкін.

1. Westerman G., Bonnet D., McAfee A. The Nine Elements of Digital Transformation. January 07, 2014. URL: https://sloanreview.mit.edu/article/the-nine-elements-of-digital-transformation/

2. Westerman G., Calméjane C., Bonnet D., Ferraris P. Digital Transformation: A roadmap for billiondollar organizations // MIT Center for digital business and Capgemini consulting, 2011.

3. Bonnet D., Westerman G. The New Elements of Digital Transformation. November 19, 2020. URL: https://sloanreview.mit.edu/article/the-new-elements-of-digital-transformation/

4. Алтайбек А.А., Жусупов А.М., Жусупова К.А., Кабатаева Б.С. Применение принципов корпоративного управления в высших учебных заведениях // Вестник КазНУ. Серия педагогическая. – 2016. – № 38. – С. 62–68. URL: https://bulletin-pedagogic-sc.kaznu.kz/index.php/1-ped/article/view/94>

5. Концепция обучения в течение всей жизни (непрерывное образование). Утверждена постановлением Правительства Республики Казахстан от 8 июля 2021 года № 471. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000471

6. Moore J.F. Predators and Prey: A New Ecology of Competition. Harvard Business Review, 1993.

7. Davis J.P. The Group Dynamics of Interorganizational Relationships: Collaborating with Multiple Partners in Innovation Ecosystems // Administrative Science Quarterly. 2016. V. 61(4). P. 621–661. URL: https://doi.org/10.1177/0001839216649350

8. Huang L., Luo Y. Restrictive factors in the regional technological innovation ecosystem and the strategies for adaptation // PICMET ’03: Portland International Conference on Management of Engineering and Technology Technology Management for Reshaping the World, 2003, pp. 106–111. URL: https://doi.org/10.1109/PICMET.2003.1222784

9. Etzkowitz H. The Triple Helix: University-Industry-Government Innovation in Action. New York: Routledge, 2008, 180 p.

10. Chatterjee J., Prabhakar T., Sarkar R. Evolution of a Digital Ecosystem for Knowledge Services to Indian Agriculture. Digital Business Ecosystems Book, European Commission, 2007.

11. Dorloff F.-D. Service descriptions in Digital Ecosystems: based on standards and converters // 4th IEEE International Conference on Digital Ecosystems and Technologies (DEST), 2010, pp. 75–79.

12. Krogstie J. Modeling of Digital Ecosystems: Challenges and Opportunities // Information and Knowledge Management in Complex Systems, 2012, pp. 137–145. URL: https://doi:10.1007/978-3-642-32775-9_14

13. Chang V., Uden L. Governance for e-learning ecosystem // 2nd IEEE International Conference on Digital Ecosystems and Technologies, 2008, pp. 340–345.

14. Решение Высшего Евразийского экономического совета от 11.10.2017 № 12 «Об основных направлениях реализации цифровой повестки Евразийского экономического союза до 2025 года». 11 октября 2017. URL: https://docs.eaeunion.org/docs/ru-ru/01415213/scd_10112017_12

15. Об утверждении Государственной программы «Цифровой Казахстан». Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 декабря 2017 года № 827 (утратило силу).

16. Sarnok K., Wannapiroon P., Nilsook P. Digital Learning Ecosystem by Using Digital Storytelling for Teacher Profession Students // International Journal of Information and Education Technology. 2019, No. 9(1), pp. 21–26.

17. Price C. E-learning Ecosystems: The Future of Learning Technology. 2004. URL: https://www.chieflearningofficer.com/2004/08/30/e-learning-ecosystems-the-future-of-learning-technology/

18. Reyna J. Digital teaching and learning ecosystem (DTLE): A theoretical approach for online learning environments // The Australasian Society for Computers in Learning in Tertiary Education. 2011, pp. 1083–1088.

19. Ficheman I.K., De Deus Lopes R. Digital learning ecosystems: Authoring, collaboration, immersion and mobility // Proceedings of the 7th International Conference on Interaction Design and Children, IDC 2008, pp. 9–12.

20. Brunetti F., Matt D.T., Bonfanti A., Pedrini G., Orzes G. Digital transformation challenges: strategies emerging from a multi-stakeholder approach // TQM Journal, 2020, No. 32(4), pp. 697–724.

21. The 2018 digital university. Staying relevant in the digital age. Talking points. PWC, 2018. URL: https://www.pwc.co.uk/assets/pdf/the-2018-digital-university-staying-relevant-in-the-digital-age.pdf