Тауарлы-материалдық қорлардың құнсыздануын айқындау әдістері

Мақалада қорларды есепке алу туралы өзекті тақырып талқыланады. Қазіргі уақытта қорлар кәсіпорынның негізгі құралдары құнының маңызды бөлігі болып табылады, кейбір салаларда материалдық ресурстардың құны 90% немесе одан да көп. Тауардың бағасы жоғары. Өндіріс қорлар (шикізат, отын және т.б.) еңбек ресурстары болғандықтан, кәсіпорынның өндірістік процесі бір реттік жұмыс күші мен еңбек құралдары есебінен жүзеге асырылады. Материалдар өндіріс процесінде айналым қаражатының құрамдас бөлігі ретінде пайдаланылады және олардың өзіндік құны өнімнің өзіндік құнына толығымен қосылады. Кәсіпорынның, өндірістік және көлік процестерінің үздіксіздігі тек ақша қаражаттарына ғана емес, сонымен бірге олардың қажеттіліктеріне де байланысты. Айналым құралдарын, әсіресе өндірістік ресурстарды пайдаланудың әртүрлі түрлерін ескеру, бақылау, реттеу және жоспарлау маңызды. Қорлар, олардың құрамы, қалыптасу көзі өндіріс процесі мен өнімнің өзіндік құнын реттеу мен басқарудың ең маңызды кезеңі болып табылады. Негізгі және қосалқы материалдар көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындардың тұрақты, кемімейтін қорлары мен шығындары өндіретін мөлшерден тыс өз қаражаты есебінен өндіріледі. Қорлар әр өндірістік циклде тұтынылады және олардың құны өнімнің өзіндік құнына ауыстырылады. Тауарлар мен қызметтерді есепке алуды дұрыс ұйымдастыру үшін олардың жіктелуін, бағалауын, есепке алу әдістері мен бірліктерін таңдау маңызды.

1. Есепке алу мен қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттары: ХҚЕС (IAS) 2 «Қорлар», 2015.

2. Международный стандарт финансовой отчетности (IAS) 36 «Обесценение активов» / Министерство финансов Республики Казахстан. URL: http://www.minfin.gov.kz/irj/portal/anonymous/.

3. Панин А. Учет обесценения активов // Финансовый директор. – № 7. – 2017. – С. 26–32.

4. Калденбергер А. Учетная политика и аспекты ее формирования. Изменения в бухгалтерских оценках // Бухучет на практике. – 2018. – № 6.

5. Шолпанбаева К.Ж. Қорларды бағалаудың қаржылық есептілікке әсері // Халықаралық бизнес университетінің хабаршысы. – 2018. – № 1(7). – 81–83 б.

6. Величковский А.В. Неопределенность и риск при оценке активов в финансовой отчетности в соответствии с МСФО // Международный бухгалтерский учет. – 2017. – № 9.

7. Rahmayanti D., Fauzan A. Optimalisasi sistem persediaan bahan baku karet mentah (lateks) dengan metode Lot Sizing (studi kasus: PT Abaisiat Raya) // Jurnal Optimasi Sistem Industri. 2018, no. 12(1), pp. 317– 325.

8. Chang C.T. Inventory models with stock-and pricedependent demand for deteriorating items based on limited shelf space // Yugoslav Journal of Operations Research. 2017, no. 20(1), pp. 216–226.

9. Simatupang R.S. Penerapan Metode Period Order Quantity (POQ) dalam Pengendalian Persediaan Palm Kernel Oil (PKO) dan Crude Palm Oil (CPO). (Studi Kasus: PT Perkebunan Nusantara III Medan). 2017, pp. 437–446.

10. Taryana N. Analisis Pengendalian Persediaan Bahan Baku PAda Produk Sepatu Dengan Pendekatan Teknik Lot Sizing Dalam Mendukung Sistem MRP (Studi Kasus di PT. Sepatu Mas Idaman, Bogor). Bogor: Fakultas Teknologi Pertanian, Institut Pertanian Bogor. 2018, no. 23, pp. 352–363.

11. Tiwari S., Jaggi C.K., Gupta M., Cárdenas-Barrón L.E. Optimal pricing and lot-sizing policy for supply chain system with deteriorating items under limited storage capacity // International Journal of Production Economics. 2018, no. 200, pp. 278–290.

12. Козлова Е.П. Бухгалтерский учет в организациях: учебник / Е.П. Козлова, Т.Н. Бабченко, Е.Н. Галанина. 4-е изд. перераб. и доп. – М.: Финансы и статистика, 2017. – 725 с.

13. Путеводитель бухгалтера с примерами и расчетами. Полугодовое специализированное издание. – 2017. – № 1. – 128 с.

14. Нұрсейітов Е.О. Ұйымдардағы бухгалтерлік есеп. Оқулық құралы. – Алматы: «Издательство ЛЕМ» ЖШС, 2019.

15. Әбдіқалыков Т.Ә. Бухгалтерлік есеп. Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2018. – 169 б.